وضعیت استثنائی کرونایی

نظرها

• نیما

  ۲۳ اسفند ۱۳۹۸

  فارسی زبانان به عباراتی از جمله «از کرامات شیخ ما این است، شیره را خورد و گفت شیرین است» ضرب المثل می گویند و نه چیز دیگری. حداقل ما که با مردم کوچه و بازار و نه فیلسوفان چپ همنشین هستیم و به آن هم افتخار می کنیم این طور می گوییم.

• Sasan

  ۱۷ اسفند ۱۳۹۸

  هروقت مسئولین و ح. هایشان برابر حد اقل ۱۰ درصد تلفات جمعیت مردم ( بردگان ) تلفات جانی دادند ، اونوقت میگوییم آگامبون دروغ می گوید !؟

• علی اسفندیاری

  ۱۵ اسفند ۱۳۹۸

  صحبت بر سر موافق یا مخالف بودن نیست. صحبت در بارهء برخورد صحیح و درست به متنی فلسفی است. کلا در مباحث و گفتارهای فلسفی (بر خلاف حیطهء سیاست), دغدغه "موضع گیری" و له یا علیه مقوله ای بودن شرط نیست, بلکه تمرکز همواره بر روش شناختی و معرفت شناسی و چگونگی رسیدن به نتیجه است. اگر ادعای شما مبتنی بر "آشنایی کامل با تمامی آثار" آگامبن را اساس کار بگذاریم, شخصی مانند شما که با نظریات یکی از برجسته ترین فیلسوفهای قرن بیست و یکم آشناست, مسلما با این اصل ساده و اولیه در فلسفهء مدرن, "نقد درونمایه" (Immanent critique) نیز باید حتما آشنا باشد, مفهومی که از چند صد سال پیش در مطالعات فلسفی مورد استفاده قرار می گیرد. بر اساس روش "نقد درونمایه" آنچه بیشتر اهمیّت دارد تبیین میزان و چگونگی پیوند درونمایه و لایه‌های معنایی چندگانه‌ی متن با ویژگی‌های شگرد روایی است. نه لزوما اینکه خواننده "موافق" یا "مخالف" مواضع مطرح شده در متن باشد. یک نمونه خوب اتفاقا از سوی یکی از کاربران همین سایت در مورد همین متن در اینجا نوشته شده است, که با هم آنرا میخوانیم: “فارغ از این که استدلالهای دیگر آگامبن درست باشد یا خیر، ولی او بدرستی به رویه دولتها از اتفاقات و رخدادهای طبیعی و… توجه دارد که بوسیله آن می خواهند یک شرایط تعلیق حقوق را ایجاد نمایند، و حتی آن را تاجایی که می توانند تمدید نمایند و عملا تبدیل به یک وضعیت دوفاکتو و یا حتی دائمی شوند، آگامبن را باید از این زاویه نگاه کرد، او روی حکومت زور/بی قانون حکومتهایی که در لوای قانون و همچنین مستمسکهایی که اجازه اقداماتی فراتر از قانون را میدهد،کار کرده و متوجه هست که حکومتها از این وضعیتها چگونه سود میبرند، حالا اینکه کمی برای بیان نظرات دیگرش دچار سوگیری یا حتی اغراق شده به این تذکر بر نمیگردد.” از سویی دیگر نوشتن اینکه: "کوه موش زائید!!" "این حرفها رو که پیرمردهای تو اتوبوس هم می زنند!!!" "از کرامات شیخ ما این است، شیره را خورد و گفت شیرین است" تماما پارازیتهای یک خطی است. حیطهء فلسفه زبان و روش خود را دارد و شیرین بازی و پارازیت فرستادن "زبان" و بیان خود. بفرما, بنشین و بتمرگ, هر سه بیانگر یک امر هستند, اما "زبان" و بیان شما در اینجا نه "بفرما" است و نه "بنشین".

• نیما

  ۱۴ اسفند ۱۳۹۸

  در ضمن اگر عبارت «پرسش باقی مانده این است که, برای کسی مانند شما که عادت به شنیدن محاورهء فلسفی پیرمردان در اتوبوس دارد, پس چرا غیر از پارازیت های دو خطی بی ربط بهرهء دیگری از این محاوره ها نبرده اید؟» را مرقوم نمی فرمودید مودبانه تر و شرافتمندانه تر بود دوست گرامی. شما که با فیلسوفان بزرگ هم کلام هستید نباید این عادت را داشته باشید که هر کسی که هم نظرتان نبود را پارازیت گو بخوانید.

• نیما

  ۱۴ اسفند ۱۳۹۸

  علی جان من با آثار ایشان آشنایی کامل دارم. منظورم فقط در ارتباط با کرونا و در ارتباط با همین نوشته بود. چیز خاصی در این نوشته نیست که خود ما ندانیم. حالا اینکه ایشان در مواقع دیگر و در آثار دیگرشان چه گفته اند بماند. نوشته ی حاضر به نظر من مصداق «از کرامات شیخ ما این است، شیره را خورد و گفت شیرین است» می باشد.

• اردوگاه در اندیشه آگامبن

  ۱۳ اسفند ۱۳۹۸

  اردوگاه در اندیشه آگامبن کلادیو مینکا برگردان محمد زعفرانی مقدمه مترجم: در زمانه ترسیم مجدد مرزها، بازگشت ناسیونالیسم، برانگیختگی حق حاکمیت، معنا پیداکردن ملت در قالب دولت، حفظ و بازتولید اسطوره ها برای کلیتی یکپارچه ؛ همه و همه نشان از برجستگی مفهوم دولت-ملت دارد، حتی مفهومی به نام حق تعیین سرنوشت در حقوق بشر بین الملل هم تلاشی است تا انسان در قالب دولت معنا بیابد، گویی انسان بدون این دولت معنا ندارد. با این حال انسان بی دولت شبیه جنبنده ای است بی مأوا و دستخوش و قرین خشونت یا همان "هومو ساکری" که جورجو آگامبن به طرزی تیز بینانه آن را ردیابی می کند . مفهوم دولت-ملت بالطبع و بالتبع منجر به پیدایش وضعیت ناانسانی خواهد بود. اردوگاه پناهندگان یا اردوگاه کار اجباری هردو زیست سیاسی ترین نقطه اند، یعنی از ترک و شکاف حیات به وجود آمده اند یعنی تن آدمی از عرصه پولیس به دور افتاده است که قانون وسیاست با هرشکلی میتوانند با آن برخورد کنند. اردوگاه آگامبن در "هوموساکر"، "بقایای آشویتس" و "وسایل بی هدف" که به عنوان قسمتی از انتقادات بنیادین او به ساختار سیاسی مدرن است؛ اردوگاه را به عنوان فضایی از قدرت حاکم و تولید حیات برهنه قلمداد میکند. اردوگاه در اینجا به دو معناست: -اردوگاه واقعی که مربوط به اردوگاه ناسیونال سوسیالیسم،مراکز بازداشت پناهندگان در دوران ما و اردوگاه ننگ آورانه ی آمریکایی در گوانتانامو است –همچنین یک فهم نظری از چگونگی پیدایش وضعیت استثنایی در فضا-زمان خودش. اردوگاه-به مثابه ی-یک-فضای استثنایی در قلمرو سرزمینی است که خود را بیرون از نظام حقوقی پنهان می کند- اما به سادگی هم خارج از نظام حقوقی نیست: اردوگاه پیوندی از قانون و واقعیت است که در آن این دو اصطلاح غیر قابل تمییز می شوند....تنها به این خاطر که اردوگاهها یک فضای استثنایی را رقم میزنند...که در آن نه تنها قانون به حالت تعلیق در می آید بلکه قانون و واقعیت به طور کامل غیر قابل تشخیص می شوند-در اردوگاهها هر چیزی امکان پذیر است 1. "سیاست"بنابراین سامان دادن شکل های زندگی و قواعد حقوقی در یک مکان مشخص نیست،بلکه،در عوض؛ مرکزی ترین قسمت آن را شامل می شود که آگامبن آن را یک جاسازی نابه جا کننده 2 می داند که در آن هر شکلی از حیات و هر قاعده ای را می توان به چنگ گرفت. او استدلال می کند: «تولد اردوگاه در دوران ما ظاهرا رخدادی است که بی چون و چرا نشانگر خود مکان سیاسی مدرنیته است. این تولد زمانی رخ می دهد که نظام سیاسی دولت-ملت مدرن –نظامی استوار بر پیوند کارکردی میان نوعی تصرف ارضی یا مکان یابی متعین (قلمرو یا خاک) و یک نظم متعین(دولت)، که به میانجی مقررات و تنظیمات خودکار برای حک و ثبت حیات (تولد یا ملیت) تحقق می یافت_قدم به دوره ای از بحران دائمی می گذارد و دولت بر آن می شود تا مدیریت حیات بیولوژیک ملت را مستقیما به منزله ی وظیفه ی خویش بر عهده گیرد».3 برای آگامبن، اردوگاه فضاسازیی ای است که پیش از به قاعده سازی وضعیت استثنایی دائمی رخ می دهد وبه منزله ی عنصر چهارم قدرت در کنار سه گانه ی قدیمی دولت-ملت-سرزمین است.اردوگاه با جاسازی نه به جا کننده اسکان دهی بی خانمان کننده خود را به عنوان قاعده(nomos) زیست سیاست جهانی بر می سازد4. در اردوگاه آرکامون (راز )ِ پنهان فضا-سیاست نهفته است که تمام نظریه های سیاسی معاصر از حاکمیت استثنایی باید آن در نظر داشته باشند: «گره خوردگی میان مکان سازی و نظام سازی که برسازنده ی نوموس زمین است، با ابهامی بنیادین تر از آنچه چیزی است که اشمیت می گوید، نوعی منطقه ی عدم تمایز بی جا و مکان یا استثنایی است که به عنوان یک اصل جابه جایی نامتناهی، علیه آن عمل می کند»..هنگامی که عصر ما کوشید تا مکانی دائمی و مرئی به این امر بی جا و مکان عطا کند، حاصلش اردوگاه کار اجباری بود5. اردوگاه مکانی است که هنگامی پدیدار می گردد که وضعیت استثنایی بدل به قاعده می گردد.6 به همین دلیل، مطابق با نظر آگامبن، اردوگاههای متمرکز نمایانگر تحقق شدید و مطلق پروژه ی ناسیونال سوسیالیست بوده است.7،یک "نتیجه ای بلافصل"از انقلاب ناسیونال سوسیالیسم.8 و آن محصول وضعیت استثنایی دائمی بود، یک"اقدام پلیسی پیشگیرانه" (همچنانکه بعضا به وسیله ی حقوق دانان نازیسم شرح و بسط داده شده بود)، به منظور حفاظت از امنیت کشور؛ یک ضرورت شوم اجازه می داد تا افراد حبس و توقیف گردند 9. به عبارت دیگر برای بقای سلامتی و بازتولید بدنه ی بیولوژیکی ملت. آگامبن استدلال می کند که اردوگاه نازی محلی است که در آن مطلق سازی بی سابقه ای از زیست-قدرت وجود دارد که وادار به زیست می کند (to make live) و به موازاتی همان اندازه مطلق از قدرت حاکم که وادار به مرگ می کند (to make die)، به گونه ای که زیست-سیاست (bio politic) همان دم مصادف با مرگ-سیاست (thanatopolitics) می گردد10. در این مضمون است که اردوگاه به پارادایمی در فضای سیاسی مدرن مبدل میشود- و سیاست به زیست-سیاست بدل می گردد. هدف غایی از اردوگاه زایش یک "جوهر زیست-سیاست مطلق است که، در انزوای خودش، اجازه ی هرگونه هویت دهی به جمعیت، قومیت، ملیت و هویت سیاسی را می یابد". به همین دلیل در اردوگاه نازیسم، موزلمان نه تنها نشانگر اثر زیست-قدرت، بلکه افشاگر راز آن است...شکن های آن11. این امپراتوری راز آلود به وسیله ی موزلمان متجسد می گردد در معرض دیدگان هایی که نامرئیان، مخفی و غیر قابل اشکاران اند، و این چیزی غیر از همان فضایی خالی از مردم 12 در مرکز اردوگاه ؛ که در آن زندگی از خود زندگی جدا می شد، نشان های متمایز کننده که در آن شهروند گام به گام به موزلمان و در رشته ای از سکته های بیوپولیتیکی؛ به حیات برهنه ،حیات بی نام و نشان گذرکرد" نیست.13 اردوگاه در واقع ، صرفا یک "واقعه ای " که نشان حضور ماندگار فضای سیاسی مدرنیته است نیست، بلکه همچنین ماتریس (چهارچوب) پنهان آن است، ناموس فضای سیاسی که ما هنوز در آن زندگی میکنیم_ همچنین نمایانگر یک فضای انضمامی استثنایی است که ساختار حقوقی-سیاسی بایست با آن مورد کند وکاو قرار گیرد: «تا آنجا که ساکنان اردوگاه از هرگونه موقعیت سیاسی خلع شده اند و به طور کامل به حیات برهنه تقلیل یافته اند، مطلق ترین فضای زیست-سیاسی است که تا کنون واقعیت پیدا کرده است- فضایی که در آن قدرت با هیچ چیزی روبه رو نمی شود، مگر حیات بیولوژیکی صرف آن هم بدون هیچ میانجی یی.».14 آنچه که در خصوص اردوگاه دشوار است تعریف آستانه ی میان مرگ و زندگی است: یک آستانه ای که باید به طریقی" بر روی زمین حک گردد" تا مادیت بیابد و اجازه دهد خشونت موثر واقع گردد و برای اعمال قدرت نیازی به مرجع و اقناع نباشد. در اردوگاه، نه تنها ضرورت در نهایت به یک تصمیم تقلیل می‌یابد، بلکه همچنین آن‌چه ضرورت درباره‌اش تصمیم‌گیری می‌کند نیز در حقیقت یک امر «تصمیم‌ناپذیر» - در سطح واقعیت (de facto) و قانون (de jure)- است؛ و این اعمال قدرت واقعی است آن هم با هیچ پیش و پسی. اردوگاه برای آگامبن نه تنها فضای مازاد-سرزمینی(territorial) که در آن افرادی خاص "توقیف شده اند"؛ بلکه پاره ای متشکل از جغرافیای جدید وحشت (terror)) است که به طور مستقیم به همه ما در داخل و خارج اردوگاه اشاره دارد. 1- homosacer,169-70- 2- dislocating localization؛که می توان آن را اسکان دهی بی خانمان کننده هم ترجمه کرد 3- (homosacer-174-75)؛ در وسایل بی هدف هم این متن عینا آمده است که به این دلیل از ترجمه ی امید مهرگان و صالح نجفی استفاده شده است. 4-[means without end,41] 5- homosacer,19-20 6-.(ME,37) 7- state of exception,71 8- homosacer,169 9- homosacer,167 10- remnants of Auschwitz,83 11- RA,156 12- در معنی فضای خالی از مردم است که توسط هیتلر در یکی از جلسات نازی به کار برده می شود. 13-libd 14-. Means without end,40 ترجمه از: The Agamben Dictionary Edited by Alex Murray and Jessica Whyte, Edinburgh University Press Ltd, 2011,p 41-3

• علی اسفندیاری

  ۱۳ اسفند ۱۳۹۸

  نیما جان اگر مایل به فهمیدن کل مطالبی که آگامبن برای گفتن دارد می باشید, برای شروع می توانید با برخی از این ترجمه های فارسی آثارش شروع کنید: ۱) جورجو آگامبن، اجتماع آینده، ترجمه محمدرضا قربانی، تهران، رخداد نو، ۱۳۸۹. ۲) جورجو آگامبن، کودکی و تاریخ، ترجمه پویا ایمانی، تهران، نشر مرکز، 1390. ۳) جورجو آگامبن، زبان و مرگ، ترجمه پویا ایمانی، تهران، نشر مرکز، 1391. ۴) جورجو آگامبن، وسایل بی‌هدف، ترجمه امید مهرگان و صالح نجفی، تهران، نشر چشمه، ۱۳۸۶. ۵) آگامبن، جورجو، امر گشوده: انسان و حیوان، ترجمه یاسر همتی، تهران، نشر رخدادنو، 1394. ۶) آگامبن، جورجو، وضعیت استثنایی، ترجمه پویا ایمانی، تهران، نشر نی، 1395. ۷) جورجو آگامبن و دیگران، قانون و خشونت، ترجمه مراد فرهادپور، امید مهرگان، صالح نجفی تهران، رخداد نو، ۱۳۸۶. ۸) جورجو آگامبن، اجتماع آینده، ترجمه محمدرضا قربانی، تهران، رخداد نو، ۱۳۸۹، ۹) جورجو آگامبن، وسایل بی‌هدف، ترجمه امید مهرگان و صالح نجفی، تهران، رخداد نو، ۱۳۸۶. علاوه بر این کتاب ها بالغ بر صدها مقالات مختلف در تحلیل و معرفی نظرات او به فارسی نیز موجود است. سوای این مقالات و ترجمه ها به زبان فارسی, تقریبا تمام آثار وی به انگلیسی نیز ترجمه شده است, (با پیش فرض اینکه سواد انگلیسی خواندن دارید). پرسش باقی مانده این است که, برای کسی مانند شما که عادت به شنیدن محاورهء فلسفی پیرمردان در اتوبوس دارد, پس چرا غیر از پارازیت های دو خطی بی ربط بهرهء دیگری از این محاوره ها نبرده اید؟

• نیما

  ۱۲ اسفند ۱۳۹۸

  یعنی کل چیزی که جورجو آگامبن برای گفتن داره همینه؟ این حرفها رو که پیرمردهای تو اتوبوس هم می زنند!!!

• مسعود

  ۱۲ اسفند ۱۳۹۸

  شکر خدا که "رادیو زمانه" ای وجود دارد و در آن نظریات چپ هم مطرح می شوند و همیشه فضایی جود دارد که بابت هر مقاله ای چپ یک عقده گشایی و توهین یا حداقل زخم زبان (که ۹۹% اوقات نیز کاملا بی ربط است) اینجا نوشته شود. در رابطه با این نوشتار آگامبن کاربری نکاتی را ذکر نموده است که بد نیست در اینجا بطور کامل نقل قول شود: "فارغ از این که استدلالهای دیگر آگامبن درست باشد یا خیر، ولی او بدرستی به رویه دولتها از اتفاقات و رخدادهای طبیعی و… توجه دارد که بوسیله آن می خواهند یک شرایط تعلیق حقوق را ایجاد نمایند، و حتی آن را تاجایی که می توانند تمدید نمایند و عملا تبدیل به یک وضعیت دوفاکتو و یا حتی دائمی شوند، آگامبن را باید از این زاویه نگاه کرد، او روی حکومت زور/بی قانون حکومتهایی که در لوای قانون و همچنین مستمسکهایی که اجازه اقداماتی فراتر از قانون را میدهد،کار کرده و متوجه هست که حکومتها از این وضعیتها چگونه سود میبرند، حالا اینکه کمی برای بیان نظرات دیگرش دچار سوگیری یا حتی اغراق شده به این تذکر بر نمیگردد."

• ابوالفضل دلاوری

  ۱۱ اسفند ۱۳۹۸

  کوه (یکی از بزرگترین فیلسوفان زنده چپ) موش (یک فانتزی یک بعدی و نخ نمای به اصطلاح رادیکال ) زائید!!

• sophia

  ۱۱ اسفند ۱۳۹۸

  البته کشورهای بسیاری نیز از اعلام وضعیت اضطراری اجتناب کردند. وضعیت اضطراری به مثابه یک حکومت نظامی، در توان بسیاری از دولتها نیست و خیلی زود منابع انسانی و مالی آنها را تحلیل می‌برد. در مقابل با شاهد شکل دیگری از تروریسم هستیم، دولتهایی که با استراتژی های تجاری غلط و حافظ منافع عده ای معدود، پنهانکاری و در نهایت انحصار امکانات بهداشتی و پزشکی، جان شهروندان بسیاری را به خطر می اندازند. این موضوعاتی ست که باید به شکل حقوقی پیگیری شوند.