بررسی جنایت جنگی آمریکا در افغانستان در دادگاه لاهه

قضات تجدیدنظر دادگاه کیفری بین‌المللی از دادستان این دادگاه خواستند تا در باره ادامه روند بررسی پرونده جنایات جنگی در افغانستان تصمیم‌گیری کند.

قضات دادگاه بین‌المللی جزایی (لاهه) که پیشتر درخواست آغاز تحقیق در باره‌ جنایت‌های جنگی آمریکا و جرایم علیه بشریت در افغانستان را رد کرده‌ بودند، قرار است پنج‌شنبه ۵ مارس/ ۱۵ اسفند، دوباره در خصوص بررسی پرونده جنایات جنگی تمام طرف‌های درگیر در افغانستان تصمیم‌گیری کنند.

به گزارش خبرگزاری رویترز، در  آوریل سال ۲۰۱۹/ فروردین ۱۳۹۸، تحقیق درباره‌ جنایت‌های جنگی و جرایم علیه بشریت در افغانستان از سوی قضات دادگاه بین‌المللی جزایی لاهه رد شد اما در تازه‌ترین خبرها قرار است قضات تجدیدنظر دادگاه کیفری بین‌المللی، حکم نهایی را درباره بررسی مجدد این پرونده از سوی دادستان صادر کنند.

قاضی‌های دادگاه بین‌المللی کیفری از جمله دلایل خود برای رد تحقیقات درباره جنایات جنگی صورت گرفته در افغانستان در سال گذشته میلادی را عدم همکاری دولت افغانستان و طرف‌های درگیر برشمرده‌اند.

پرونده جنایات جنگی در افغانستان از سال ۲۰۰۶ باز شد که در این پرونده به غیر از طالبان و نیروهای نظامی دولت افغانستان، ارتش آمریکا نیز متهم به ارتکاب جنایات جنگی علیه غیرنظامیان شده است.

دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا در واکنش به اتهامات مطرح شده علیه نظامیان آمریکایی، سال گذشته چند مجازات از جمله محدودیت سفر به آمریکا برای کارمندان و قضات دیوان بین‌المللی کیفری وضع کرد: اولین تحریم‌های آمریکا علیه دادگاه لاهه اعلام شد

پیش از این تصمیم رئیس جمهوری آمریکا، فاتو بن سودا، دادستان ارشد دیوان کیفری بین‌المللی لاهه در خصوص مصادیق جنایات صورت گرفته در جریان جنگ افغانستان اعلام کرده بود بر اساس اسناد و تحقیقات اولیه، نیروهای آمریکایی و سازمان ضد جاسوسی این کشور بین سال‌های ۲۰۰۳ و ۲۰۰۴ برای بازجویی از زندانیان، آنان را شکنجه کرده‌اند.

در گزارش دادستانی دادگاه کیفری لاهه آمده است که دست‌کم ۶۱ زندانی شکنجه شده یا مورد آزار قرار گرفته‌اند. از میان این زندانیان دست‌کم ۲۷ زندانی توسط کارمندان سازمان سیا شکنجه شده‌اند.

کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان سال گذشته و در پی تصمیم دادگاه لاهه مبنی بر توقف ادامه تحقیقات در زمینه پرونده جنایات جنگی در افغانستان اعلام کرد که درخواست آغاز تحقیق در مورد جرایم جنگی در افغانستان از سوی دادگاه لاهه، مورد استقبال مردم افغانستان به ویژه خانواده‌های قربانیان و نهادهای مدافع حقوق بشر قرار گرفته بود اما مختومه شدن این پرونده، قربانیان جنگ افغانستان را مأیوس کرده و این مسأله «تداوم فرهنگ معافیت از مجازات» برای جنایتکاران در افغانستان را به دنبال خواهد داشت.

تاکنون حدود ۷۹۴ شکایت‌نامه به نمایندگی از یک میلیون و ۷۰۰ هزار قربانی جرایم جنگی و جنایت علیه بشریت از طرف بازماندگان جنایات رخ‌داده در طی نزدیک به دو دهه جنگ در افغانستان به دیوان بین‌المللی کیفری لاهه ارسال شده است.

فاتو بنسودا، دادستان دیوان کیفری بین‌المللی لاهه پیش از توقف روند رسیدگی به این پروند در ماه آوریل سال گذشته میلادی، اعلام کرد که پرونده درخواست آغاز تحقیقات درباره وضعیت افغانستان را به شعبه‌ مقدماتی دادگاه ارائه کرده است. این پرونده در ادامه شکایت تعدادی از قربانیان جنگ‌های چند دهه اخیر در افغانستان و اعضای خانواده‌های آسیب‌ دیده در پی جنگ‌های مداوم در کشور، از سوی سازمان‌های فعال در افغانستان به دادگاه لاهه ارائه شده بود.

دور تازه جنگ در افغانستان از اکتبر ۲۰۰۱ میلادی/ مهر ماه ۱۳۸۰ و پس از حمله نیروهای نظامی ناتو به رهبری آمریکا به افغانستان آغاز شد. این جنگ تاکنون ده‌ها هزار تلفات نظامی و غیرنظامی برجای گذاشته است.

در دیوان کیفری بین‌المللی لاهه ۱۲۳ کشور، از جمله همه کشورهای عضو اتحادیه اروپا عضو هستند. آمریکا قرارداد رم که دیوان کیفری بین‌المللی را در سال ۲۰۰۲ تأسیس کرد نپذیرفت و سپس جورج دبلیو بوش، رئیس‌جمهوری وقت این کشور با این دادگاه مخالفت کرد.

پس از بوش، باراک اوباما، رئیس‌جمهوری بعدی، گام‌هایی برای همکاری با این دادگاه برداشت. چین و روسیه نیز عضو دادگاه لاهه نیستند.