ابهام در افزایش دستمزد ۹۹: کرونا هزینه سبد معاش را بالا برد

با شیوع ویروس جدید کرونا، در بسیاری از کشورها بسته‌های حمایتی برای اقشار کم‌درآمد از جمله کارگران در نظر گرفته‌ شده است. یک اقتصاددان می‌گوید شیوع کرونا زندگی کارگران ایران را نیز با چالش جدی روبرو خواهد کرد و دولت می‌تواند با بیمه‌های حمایتی به‌ویژه برای کارگران روزمزد این مساله را تا حدودی جبران کند. با این حال جلسه «شورای عالی کار» برای تصمیم‌گیری درباره مزد کارگران بدون نتیجه پایان یافت. از مباحث مربوط به مزد سال ۹۹ چنین به نظر می‌رسد که حتی دستمزد کارگران نیز قرار نیست متناسب با هزینه سبد معیشت خانواده به‌روز شود.

دوشنبه ۲۶ اسفند جلسه شورای عالی کار برای تصمیم‌گیری بر سر چگونگی ترمیم دستمزد کارگران در سال آینده و افزایش حداقل دستمزد بار دیگر بی‌‌نتیجه به پایان رسید.

فرامرز توفیقی، عضو کانون عالی شوراهای اسلامی کار و کمیته مزد شورای عالی کار دوشنبه ۲۶ اسفند پیش از جلسه به خبرگزاری دولتی کار ایران (ایلنا) درباره افزایش هزینه‌های کارگران در مواجهه با شیوع بیماری کرونا (covid-19) گفت:

«افزایش هزینه‌ها با احتساب سهم مواد بهداشتی پیشگیری از شیوع کرونا به ۴۶۰ هزار تومان می‌رسد و سبد معیشت اکنون پنج میلیون و چهارصد هزار تومان است.»

نمایندگان کارفرمایان خصوصی پیش‌تر خواستار آن بودند که هزینه خوراکی‌ها را کارفرمایان برعهده بگیرند و هزینه‌های مسکن، درمان، آموزش و غیره را دولت برعهده بگیرد. آنها اکنون از تعویق جلسه تعیین دستمزد سال ۹۹ و موکول شدن آن به سال آینده و پایان بحران کرونا دفاع می‌کنند. دولت نیز به گفته‌ی نماینده شوراهای اسلامی کار، با تعویق جلسه تعیین مزد، وقت‌کشی می‌کند.

حقوق حداقل‌بگیران دولت که در لایحه بودجه ۱۵ درصد برای آن افزایش در نظر گرفته بود، به تصویب کمیسیون تلفیق مجلس برای سال ۹۹، ۵۰ درصد افزایش یافت.

فرامرز توفیقی که خود اذعان دارد هزینه زندگی کارگران در ۱۹ روز گذشته ۴۶۰ هزار تومان افزایش یافته و سبد معیشت به پنج میلیون و چهارصد هزار تومان رسیده است، یکشنبه ۲۵ اسفند به ایلنا گفته بود که رقم دو میلیون و ۷۰۰ هزار تومان به عنوان کف مطالبات کارگران به شورای عالی کار پیشنهاد شده است.

تشکل‌های مستقل کارگری که دستمزد کارگران هر سال بدون حضور آنان توسط نمایندگان کارفرمایان بخش خصوصی، نمایندگان دولت و نمایندگان تشکل‌های غیر مستقل اسلامی تعیین می‌شود، پیش از شیوع کرونا و افزایش جهشی بهای اقلام خوراکی و بهداشتی، اعلام کرده بودند حداقل دستمزد سال ۹۹ می‌بایست دست‌کم ۹ میلیون تومان باشد تا بتواند هزینه سبد معیشت خانواده را تامین کند.

اما کرونا پیش‌بینی‌ها را از این میزان هم فراتر برده است.

سه هفته از اعلام رسمی شیوع کرونا در ایران گذشته است اما تاثیرات آن بر زندگی و کار کارگران کاملا محسوس است. بیکاری، و فقر و گرسنگی کارگران را تهدید می‌کند.

تعمیق رکود تولید، ساخت‌و ساز، و فروش به بیکاری کارگران برخی حوزه‌ها دامن زده است. کارگران بیکار شده که بخش قابل توجهی از آنان بیمه نیستند بدون درآمد مانده‌اند.

در برخی کارخانه‌های بزرگ تولید به طور موقت متوقف شده یا کاهش یافته و کارگران با مرخصی بدون حقوق به خانه فرستاده شده‌اند. کارگرانی که کار می‌کنند نیز نسبت به کمبود امکانات پیشگیری از ابتلاء معترضند و نگران ابتلای خود و خانواده‌هایشان هستند.

هادی ابوی، سخنگوی «کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران ایران» درباره افزایش هزینه‌های کارگران در دوران کرونا شنبه ۲۴ اسفند به ایلنا گفت: «کارگری که به نان شب محتاج است چه‌طور قرار است مواد ضدعفونی کننده بخرد یا با تغذیه مناسب، ایمنی بدن خود را افزایش دهد».

وحید شقاقی شهری استاد اقتصاد دانشگاه خوارزمی درباره تاثیر شیوع کرونا بر زندگی کارگران می‌گوید:

«اگر این بیماری به درازا بکشد، می‌تواند زندگی ۱۶ میلیون کارگر را با چالش جدی روبه‌رو کند که زندگی آنها عمدتا تحت تأثیر رکود اقتصادی و تعطیلی بنگاه‌ها است. شاید حقوق این قشر پرداخت می‌شود اما چون حقوق آنها پایین است، می‌توانستند از طریق اضافه کاری یا دو شیفت کاری این کمبود را جبران کنند که در حال حاضر این امکان وجود ندارد.»

به گفته‌ی شقاقی دولت با حمایت کارگران بویژه کارگران روزمزد می‌تواند قدری از مشکلات کارگران بکاهد.

دستمزد کارگران که کمتر از یک سوم هزینه‌های زندگی آن‌ها را پوشش می‌داد اکنون با شیوع کرونا و افزایش قیمت‌ها بخش باز هم کمتری از هزینه‌ها را پوشش می‌دهد. یک عضو شورای عالی کار می‌گوید هزینه سبد معیشت در ۱۹ روز گذشته حدود ۴۶۰ هزار تومان افزایش یافته است. گرچه هزینه معیشت خانوار هشت تا ۹ میلیون تومان برآورد می‌شود، زمزمه‌هایی به گوش می‌رسد مبنی بر این که شورای عالی کار در نشست امروز که برای تعیین دستمزد بی‌نتیجه ماند، قرار بوده دستمزد سال آینده کارگران را دو میلیون و ۷۰۰ هزار تومان تعیین کند.

از اسفند سال گذشته تا اسفند امسال مطابق داده‌های مرکز آمار ایران بیش از ۶۴ درصد افزایش یافته است و حداقل دستمزد کنونی کارگران (حدود یک و نیم میلیون تومان) حتی هزینه‌های خوراکی را نیز پوشش نمی‌دهد. برای هزینه‌های مسکن، حمل‌ و‌ نقل، بهداشت و درمان، و آموزش چیزی باقی نمی‌ماند.

دو هفته پیش کمیته مزد شورای عالی کار، سبد معیشت کارگران را چهار میلیون و ۹۰۰ هزار تومان تعیین کرد. تشکل‌های مستقل کارگری اعلام کرده‌اند دستمزد کارگران برای این که حداقل هزینه‌های یک خانواده را پوشش دهد باید دستکم ۹ میلیون تومان در ماه باشد.

کمتر از یک هفته به پایان سال مانده است. این شورا هنوز به نتیجه‌ای نرسیده است. در همین حال سبد معیشتی که کمیته مزد این شورا روز پنجم اسفند چهار میلیون و ۹۴۰ هزار تومان تعیین کرده بود. در همین فاصله کوتاه، به گفته‌ی فرامرز توفیقی عضو شورای عالی کار، طی ۱۹ روز ۳۲۰ هزار تومان افزایش یافته است.

در همین زمینه: