سفر پمپئو به افغانستان برای حل اختلاف ارگ با سپیدار

وزیر خارجه آمریکا در یک سفر اعلام‌نشده به کابل می‌خواهد نقش میانجی در حل اختلاف‌های اشرف غنی و عبدالله عبدالله ایفا کند. این دو خود را رئیس‌جمهوری افغانستان می‌دانند و همین موضوع بر روند پیشبرد توافق‌نامه صلح آمریکا و طالبان تأثیر منفی گذاشته است. در همان حال اختلاف‌های اشرف غنی و عبدالله عبدالله در روابط ایران و افغانستان نیز تنش ایجاد کرده است.

مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا صبح دوشنبه ۴ فروردین / ۲۳ مارس به‌طور غیرمنتظره برای یک سفر نیم‌روزه وارد کابل شد و با محمد اشرف غنی و رقیب سیاسی او عبدالله عبدالله دیدارهایی داشت.

پمپئو و همراهان او در این سفر پیش از ورود به کابل اظهار نظری در این‌باره نکردند، اما جلسات اعلام شده با اشرف غنی و عبدالله عبدالله نشان می‌داد که وزیر خارجه آمریکا به‌دنبال میانجی‌گری بین این دو نفر است.

محمد اشرف غنی و عبدالله عبدالله که در انتخابات ریاست جمهوری افغانستان با هم رقابت می‌کردند و هر دو اعلام پیروزی کرده بودند، ۱۹ اسفند / ۹ مارس در دو محل جدا مراسم تحلیف برگزار کردند. مراسم اشرف غنی در ارگ ریاست جمهوری و مراسم عبدالله عبدالله در قصر سپیدار در کابل برگزار شد. در مراسم تحلیف اشرف غنی مقام‌های آمریکایی از جمله زلمی خلیل‌زاد، نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا برای صلح افغانستان، حضور یافتند اما مراسم تحلیف عبدالله عبدالله بدون حضور سفیران کشورهای خارجی و نمایندگان آمریکا برگزار شد.

اختلاف بین اشرف غنی و عبدالله توافق‌نامه صلح آمریکا با طالبان را تهدید می‌کند. دولت افغانستان نزدیک به دو هفته است که در بن‌بست قرار دارد و در این مدت  پیشرفتی در رابطه با آغاز مذاکرات بین رهبران افغانستان و طالبان در مورد نظام سیاسی آینده این کشور حاصل نشده است. تنها غروب یکشنبه ۳ فروردین / ۲۲ مارس به ابتکار و با حضور نماینده قطر و زلمی خلیل‌زاد، دو طرف از طریق اسکایپ برای نخستین بار با یکدیگر درباره آزادی زندانیان گفت‌وگو کردند.

آمریکا با طالبان در مذاکرات دوحه قطر به این توافق رسید که دولت افغانستان پنج هزار نفر از زندانیان طالبان را آزاد کند و سپس مذاکرات بین‌افغان آغاز شود. حدود دو هفته قبل محمد اشرف غنی فرمان آزادی زندانیان طالب را امضا کرد. بر آن اساس قرار بود در مرحله اول آزادی ۱۵۰۰ زندانی طالبان در چهار روز آغاز شود و روزانه ۱۰۰ زندانی طالبان پس از گذراندن مراحل اداری آزاد شوند و زندانیان آزادشده تعهد بدهند که دیگر وارد جنگ با دولت افغانستان نشوند اما سهیل شاهین، سخنگوی دفتر سیاسی طالبان هرگونه شرطی را برای آزادی زندانیان این گروه رد کرد.

پمپئو هنگام ورود به کابل مورد استقبال زلمی خلیل‌زاد قرار گرفت. در هفته گذشته، خلیل‌زاد تلاش کرد تا روابط بین اشرف غنی و عبدالله را بهبود بخشد، اما به نظر می‌رسد که پیشرفت کمی داشته است. رهبران سیاسی و مذهبی افغانستان نیز میان آن‌ها میانجی‌گری کرده‌اند، اما این تلاش‌ها نیز بی‌ثمر بوده است.

وزیر خارجه آمریکا روز دوشنبه ابتدا با اشرف غنی دیدار و درباره اوضاع سیاسی و امنیتی کشور و نیز روند صلح گفت‌وگو کرد. او سپس در کاخ سپیدار با عبدالله عبدالله دیدار کرد. کاخ سپیدار در بیانیه‌ای گفته است که وزیر خارجه آمریکا با عبدالله عبدالله در مورد اهمیت روند صلح و ضرورت حل بحران سیاسى جاری میان افغا‌ن‌ها گفت‌وگو کرده است.

یک منبع آگاه به روزنامه ۸صبح گفته‌ است که قرار است محمداشرف غنی، عبدالله عبدالله و مایک پمپئو در ارگ ریاست جمهوری دیدار سه‌جانبه‌ای با هم داشته باشند. این منبع افزوده است که محور این نشست، بحث و گفت‌وگو در مورد یافتن راه حل برای بحران سیاسی ناشی از اعلام نتیجه انتخابات ریاست جمهوری خواهد بود.

آمریکا با تأکید بر حل اختلاف‌ها میان اشرف غنی و عبدالله عبدالله هشدار داده است که حکومت‌های موازی به سود افغانستان نیست.

مأموریت میانجی‌گری پمپئو یادآور آخرین انتخابات ریاست جمهوری افغانستان در سال ۲۰۱۴ است، هنگامی که جان کری وزیر خارجه وقت آمریکا نقش میانجی بین اشرف غنی و عبدالله را با موفقیت ایفا کرد. در آن زمان نیز هر دو ادعا می‌کردند که در انتخابات ریاست جمهوری پیروز شده‌اند، اما کری آن‌ها را ترغیب کرد که تقسیم قدرت را بپذیرند. بدین ترتیب اشرف غنی، رئیس جمهوری و عبدالله عبدالله رئیس اجرایی افغانستان شدند.

پمپئو در دیدارهای خود در کابل مسئله توافق صلح با طالبان و آزادی زندانیان این گروه را نیز مطرح می‌کند.

تنش دیپلماتیک میان ایران و افغانستان

اختلاف‌های اشرف غنی و عبدالله عبدالله در روابط ایران و افغانستان نیز تنش ایجاد کرده است.

وزارت خارجه ایران روز یکشنبه با انتشار پیامی از تحولات سیاسی و امنیتی در افغانستان ابراز نگرانی کرده و گفته بود: «جمهوری اسلامی ایران وضعیت پیش آمده را ناشی از بی‌توجهی دولت آمریکا به مشکلات موجود در برگزاری انتخابات‌‌ در افغانستان و غفلت از درس‌های گرفته شده از آن‌ها خصوصاً انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۴ آن کشور می‌داند.»

ایران آمریکا را متهم کرد که برای رسیدن به نیازهای تبلیغاتی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری این کشور در انتخابات ماه نوامبر سال جاری میلادی، برای پیشبرد گفت‌وگوهای صلح در افغانستان «غیرمسئولانه و شتاب‌زده» عمل کرده و منافع، امنیت منطقه و مسایل داخلی افغانستان را مورد توجه قرار نداده است.

وزارت خارجه جمهوری اسلامی رهبران سیاسی افغانستان و همچنین کشورهای منطقه را دعوت کرد تا تمام ظرفیت‌های خود را برای یافتن راه برون‌رفت از اختلاف‌های پیش آمده بین دو رهبر در ارتباط با نتایج انتخابات اخیر ریاست جمهوری در آن کشور به‌‌کار گیرند.

وزارت خارجه افغانستان در واکنش به اعلامیه‌ وزارت خارجه ایران درباره افغانستان، گفته است که کابل توقع نداشت که ایران «چنین دید سطحی» درباره قضایا و مسایل افغانستان داشته باشد.

این وزارتخانه در توئیتر خود نوشت: «جمهوری اسلامی افغانستان روابط رو به توسعه با جمهوری اسلامی ایران دارد. هر دو کشور مشترکات زیاد تاریخی، دینی و فرهنگی دارند. با این وصف، توقع نمی‌رفت که جمهوری اسلامی ایران چنین دید سطحی نسبت به قضایا و مسایل افغانستان داشته باشد.»

 به‌تازگی گزارش‌هایی در مورد اخراج دیپلمات‌ها از کابل و تهران از سوی دولت‌های ایران و افغانستان نیز منتشر شده است.

بیشتر بخوانید: