ارتباط ناشناخته. ارتباط بدون سانسور. ارتباط برقرار نمی‌شود. سایت اصلی احتمالاً زیر سانسور است. ارتباط با سایت (های) موازی برقرار شد. ارتباط برقرار نمی‌شود. ارتباط اینترنت خود را امتحان کنید. احتمال دارد اینترنت به طور سراسری قطع شده باشد. ادامه مطلب

بحث‌ها درباره طاق‌بستان ادامه دارد

<p>بیژن روحانی- باستان&zwnj;شناسان و کارشناسان حفاظت از آثار تاریخی در ایران، همچنان بر سر روش&zwnj;های به کار گرفته شده در محوطه باستانی طاق&zwnj;بستان با یکدیگر اختلاف نظر دارند.</p> <!--break--> <p>اعتراض&zwnj;هایی که بر سر چگونگی انجام عملیات ساماندهی و حفاظت در این محوطه صورت گرفت باعث شد مدیران پروژه در خصوص دلایل به&zwnj;کارگیری این روش&zwnj;ها اطلاع&zwnj;رسانی کنند، اما این پاسخ&zwnj;&zwnj;ها همچنان محل بحث&zwnj;های فراوان است. در حالی که مسئولان سازمان میراث فرهنگی و پژوهشکده باستان&zwnj;شناسی از این طرح و روش&zwnj;های اجرای آن دفاع می&zwnj;کنند، اما &laquo;جامعه باستان&zwnj;شناسی ایران&raquo; بار دیگر نسبت به روش&zwnj;های به&zwnj;کارگرفته شده در این محوطه هشدار داده است.</p> <p>&nbsp;</p> <p><a href="http://www.zamahang.com/podcast/2010/20121202_Environment_DohaConference_Rouhani.mp3"><img alt="" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/musicicon_14.jpg" style="width: 273px; height: 31px;" /></a></p> <p>&nbsp;</p> <p>قدمت محوطه طاق&zwnj;بستان در شمال غربی کرمانشاه به حدود سده سوم میلادی می&zwnj;رسد. در این محوطه سنگ&zwnj;نگاره&zwnj;های مهمی از دوران ساسانی وجود دارد که&nbsp; تاجگذاری خسرو پرویز، تاجگذاری اردشیر دوم و شاپور دوم و سوم و صحنه بسیار مشهور شکارگاه خسرو را تصویر می&zwnj;کند. طاق&zwnj;بستان همچنین دارای آثاری از دوران قاجار نیز هست.</p> <p>&nbsp;</p> <p><strong>غرش مته&zwnj; برقی&zwnj;ها در طاق&zwnj;بستان</strong></p> <p>&nbsp;</p> <p><img alt="" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/taghbbir03.jpg" style="width: 250px; height: 356px; float: left;" />ماجراهای اخیر با انتشار تصاویر و عکس&zwnj;هایی در شهریور ماه&nbsp; از انجام حفاری و خاک&zwnj;برداری در محوطه طاق&zwnj;بستان آغاز شد. این تصاویر نشان می&zwnj;دادند کارگرانی با استفاده از ابزارآلات سنگین و غیر متعارف مانند مته&zwnj;ها و چکش&zwnj;های برقی بسیار بزرگ، لودر و کامیون درست در پای سنگ&zwnj;نگا&zwnj;ره&zwnj;های ساسانی مشغول کند و کاو هستند. انتشاراین تصاویر و همچنین گزارش&zwnj;های دیگر به نگرانی&zwnj;های فراوانی در خصوص یکی از مهم&zwnj;ترین محوطه&zwnj;&zwnj;های ساسانی در ایران دامن زد.</p> <p>&nbsp;</p> <p>با افزایش ابهامات در خصوص این طرح، &laquo;جامعه باستان&zwnj;شناسی ایران&raquo; در مهرماه بیانیه&zwnj;ای صادر کرد و از غیرمعمول و نامتعارف بودن ابزارهای به&zwnj;کار گرفته شده در این محوطه ابراز تعجب و نگرانی کرد. آن بیانیه از مسئولان این طرح خواست پیش از هر اقدامی نسبت به بی خطر بودن روش&zwnj;های به کار گرفته شده در این محوطه اطمینان حاصل کنند.</p> <p>&nbsp;</p> <p>&laquo;جامعه باستان&zwnj;شناسی ایران&raquo; نهادی غیر دولتی و غیر انتفاعی است و اعضای آن را باستان&zwnj;شناسان ایرانی و یا افرادی که فعالیت مرتبط با باستان&zwnj;شناسی دارند تشکیل می&zwnj;دهد.</p> <p>&nbsp;</p> <p><strong>پاسخ سازمان میراث فرهنگی</strong></p> <p>&nbsp;</p> <p>بیانیه این نهاد غیر دولتی باعث شد تا مسئولان سازمان میراث فرهنگی و به&zwnj;خصوص مدیران این طرح در کرمانشاه توضیحاتی در خصوص عملیات سنگین ساختمانی در پای نقش&zwnj;برجسته&zwnj;های حساس و آسیب&zwnj;پذیر ارائه کنند. به گفته آنان استفاده از ابزاری مانند مته&zwnj;های بزرگ برقی برای برداشتن بتن&zwnj;ها و نخاله&zwnj;&zwnj;هایی بوده است که در سالیان قبل در پای صخره&zwnj;ها ریخته شده و سطح مقابل سنگ&zwnj;نگاره&zwnj;ها را بالا آورده است. از این&zwnj;رو پایین بردن سطح مقابل سنگ&zwnj;نگاره&zwnj;ها به محفاظت از آن&zwnj;ها در برابر رطوبت نیز کمک خواهد کرد. از سوی دیگر مدیران طرح اعلام کرده&zwnj;اند این&zwnj;کار باعث خواهد شد&nbsp; طاق&zwnj;بستان به چهره و وضعیت پیشین خود در دوران قاجار نزدیک شود.</p> <p>&nbsp;</p> <p>وضعیت طاق&zwnj;بستان در دوران قاجار با استناد به برخی تصاویر و طرح&zwnj;های به&zwnj;جای مانده از آن دوران قابل تصور است. از جمله این طرح&zwnj;ها &zwnj;می&zwnj;توان به طرح&zwnj;هایی اشاره کرد که در سده نوزدهم توسط اوژن فلاندن و پاسکال کوست، نقاشان و جهانگردان فرانسوی، از طاق&zwnj;بستان ترسیم شده است.&nbsp; همچنین در برخی عکس&zwnj;&zwnj;های قدیمی موجود از این محوطه یک بنا یا عمارت قاجاری نیز در کنار نقش&zwnj;برجسته&zwnj;های ساسانی حضور دارد. در سال ۱۹۶۳ میلادی، این عمارت قاجاری به خاطر آشکار کردن آثار ساسانی و همچنین به قصد آزادسازی چشمه آناهیتا تخریب شد.</p> <p>&nbsp;</p> <p><img alt="" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/taghbbir02.jpg" style="width: 500px; height: 247px;" /></p> <p>&nbsp;</p> <p>حسین راعی، از مدیران میراث فرهنگی در کرمانشاه، در توضیحی در خصوص روش&zwnj;های به&zwnj;کار گرفته شده در طاق بستان در تاریخ سوم آبان ۱۳۹۱ به روزنامه اعتماد گفت &laquo;درست است که در آن&zwnj;جا نباید از چکش برقی استفاده می&zwnj;شد، ولی انجام شد و به مدت کم، ولی الان جلوی این کار گرفته شده است. این را نباید به پای کارشناس گذاشت، بلکه اشتباه از پیمانکار بوده است. از غفلت ناظر هم استفاده نابه&zwnj;جا شده است&raquo;. او نیز گرچه درستی به&zwnj;کارگیری این ماشین&zwnj;آلات غیر متعارف را در محوطه تأیید نکرد و گناه آن را بر گردن پیمانکار انداخت، اما معتقد است برای ثبت کردن طاق&zwnj;بستان در فهرست میراث جهانی یونسکو لازم است آن را به &laquo;هویت اولیه&zwnj;اش&raquo; برگرداند و همچنین سطح مقابل طاق&zwnj;نماها را به خاطر مقابله با رطوبت پایین برد.</p> <p>&nbsp;</p> <p>مهرداد ملک&zwnj;زاده، نماینده پژوهشکده باستان&zwnj;شناسی کشور، وابسته به سازمان میراث فرهنگی و صنایع دستی، نیز پس از بازدید از این محوطه به خبرگزاری ایسنا اعلام کرد تا اینجای کار پیشرفت طرح ساماندهی طاق&zwnj;بستان از نظر اجرایی، فنی و عملیاتی روندی منطقی داشته است. لذا مردم صبر و حوصله به کار برند و به کارشناسان خود در این طرح اعتماد کنند.</p> <p>&nbsp;</p> <p><strong>ارزیابی جامعه باستان&zwnj;شناسی ایران از روند طرح</strong></p> <p>&nbsp;</p> <p>با آن که مسئولان سازمان میراث فرهنگی همچنان از طرح خود و از اقدامات انجام شده در محوطه طاق بستان دفاع می&zwnj;کنند، اما کارشناسان مستقل و به&zwnj;خصوص &laquo;جامعه باستان&zwnj;شناسی ایران&raquo; همچنان معتقد هستند شیوه&zwnj;های به کار رفته در این مکان خطرآفرین بوده است. پس از طرح سخنان مدیران طرح و مسئولان پژوهشکده باستان&zwnj;شناسی، &laquo;جامعه باستان&zwnj;شناسی ایران&raquo; در تاریخ یازدهم آذرماه، مجدداً با جمع&zwnj;بندی بحث&zwnj;های صورت گرفته، ارزیابی جدیدی از برنامه حفاطتی طاق&zwnj;بستان انجام داده است.<a href="https://sites.google.com/site/societyforiranianarchaeology/"> (منبع) </a></p> <p>&nbsp;</p> <p>به گفته &laquo;جامعه باستان&zwnj;شناسی ایران&raquo; روش&zwnj;هایی که برای حفاری، حفاظت، مرمت و ساماندهی در محوطه&zwnj;های تاریخی به کار می&zwnj;رود باید متناسب با طرفیت&zwnj;&zwnj;ها و ظرافت&zwnj;های این محوطه&zwnj;ها باشد. در چنین طرح&zwnj;هایی از به کاربردن روش&zwnj;هایی که احتمال خطر در آن&zwnj;ها بالاست، باید به طور اکید خودداری شود. بنابراین حتی اگر این روش&zwnj;ها برحسب اتفاق آسیبی به یک اثر وارد نکنند، اما نفس به&zwnj;کارگیری روش&zwnj;های خطرآفرین نمی&zwnj;تواند مورد تأیید باشد. در مورد طاق&zwnj;بستان، گرچه با آسیب&zwnj;های زودهنگام مانند فروریختن ناگهانی نقش&zwnj;برجسته&zwnj;ها به علت استفاده از ابزار نامتعارف رو&zwnj;به&zwnj;رو نبوده&zwnj;ایم، اما مشخص نیست انجام عملیات سنگین ساختمانی چه تأثیری بر این آثار داشته و آیا در آینده تأثیرات نامطلوب آن مشخص خواهد شد یا خیر.</p> <p>&nbsp;</p> <p><img alt="" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/taghbbir04.jpg" /></p> <p>&nbsp;</p> <p>جامعه باستان&zwnj;شناسی ایران در خصوص بازگرداندن محوطه طاق&zwnj;بستان به شکل و شمایل پیشین خود در دوران قاجار نیز معتقد است این کار باید با درنظر گرفتن چندین اصل صورت پذیرد. به غیر از در دست داشتن مدارکی مستند و علمی و اطمینان از صحت طرح&zwnj;&zwnj;ها و نقاشی&zwnj;های قدیمی، هرگونه عملیاتی برای بازگرداندن یک اثر به وضعیت قبلی خود باید در خدمت حفاظت از محوطه و یا یک هدف علمی دیگر باشد. همچنین باید ارزیابی دقیقی از ضرورت&zwnj;های حذف یک دوره تاریخی به نفع یک دوره تاریخی دیگر صورت گیرد. قید این احتیاط&zwnj;ها به این دلیل است که در گذشته و در بسیاری از نقاط جهان، تجارب ناخوشایندی از تلاش برای بازگرداندن یک محوطه به وضعیت پیشین خود صورت گرفته است. در این تلاش&zwnj;ها که گاه همراه با تفسیرهای باستان&zwnj;شناسان و حفاظت&zwnj;گران از تاریخ همراه بوده، صدماتی نیز به برخی لایه&zwnj;ها تاریخی وارد شده است.</p> <p>&nbsp;</p> <p>جامعه باستان&zwnj;شناسی ایران همچنین استفاده از ماشین&zwnj;آلات سنگین و ابزارهای غیر &zwnj;تخصصی در محوطه&zwnj;های باستانی را موجب تأثیرات منفی آموزشی برای سطوح مختلف اجتماع دانسته است و تأکید کرده است چنین روش&zwnj;هایی به طور ناخودآگاه سطوح گوناگون مردم و به ویژه افراد سنین پایین و کودکان را نسبت به حساسیت و اهمیت محوطه&zwnj;های باستانی بی&zwnj;اعتناء می&zwnj;کند و به نوعی بدآموزی با خود دارد.</p> <p>&nbsp;</p> <p>اکنون در حالی&zwnj;که بحث&zwnj;های گوناگون در خصوص طرح ساماندهی این محوطه باستانی ادامه دارد، مسئولان پروژه اعلام کرده&zwnj;اند مردم در نوروز سال ۱۳۹۲ با چهره جدیدی از طاق&zwnj;بستان روبه&zwnj;رو خواهند شد.</p> <p>&nbsp;</p> <p>تصاویر:</p> <p>تصویر نخست: طاق&zwnj;بستان</p> <p>تصویر دوم: استفاده از ابزارآلات سنگین در محوطه طاق&zwnj;بستان</p> <p>تصویر سوم: طرح قدیمی فلاندن و کست از طاق&zwnj;بستان</p> <p>تصویر چهارم: عمارت قاجاری در طاق&zwnj;بستان</p> <p>&nbsp;</p> <p>در همین زمینه:</p> <p><a href="#http://radiozamaneh.com/culture/cultural-heritages/2012/09/17/19652">طنین ضربه&zwnj;های سنگین در طاق&zwnj;بستان</a><br /> <br /> &nbsp;</p>

بیژن روحانی- باستان‌شناسان و کارشناسان حفاظت از آثار تاریخی در ایران، همچنان بر سر روش‌های به کار گرفته شده در محوطه باستانی طاق‌بستان با یکدیگر اختلاف نظر دارند.

اعتراض‌هایی که بر سر چگونگی انجام عملیات ساماندهی و حفاظت در این محوطه صورت گرفت باعث شد مدیران پروژه در خصوص دلایل به‌کارگیری این روش‌ها اطلاع‌رسانی کنند، اما این پاسخ‌‌ها همچنان محل بحث‌های فراوان است. در حالی که مسئولان سازمان میراث فرهنگی و پژوهشکده باستان‌شناسی از این طرح و روش‌های اجرای آن دفاع می‌کنند، اما «جامعه باستان‌شناسی ایران» بار دیگر نسبت به روش‌های به‌کارگرفته شده در این محوطه هشدار داده است.

قدمت محوطه طاق‌بستان در شمال غربی کرمانشاه به حدود سده سوم میلادی می‌رسد. در این محوطه سنگ‌نگاره‌های مهمی از دوران ساسانی وجود دارد که  تاجگذاری خسرو پرویز، تاجگذاری اردشیر دوم و شاپور دوم و سوم و صحنه بسیار مشهور شکارگاه خسرو را تصویر می‌کند. طاق‌بستان همچنین دارای آثاری از دوران قاجار نیز هست.

غرش مته‌ برقی‌ها در طاق‌بستان

ماجراهای اخیر با انتشار تصاویر و عکس‌هایی در شهریور ماه  از انجام حفاری و خاک‌برداری در محوطه طاق‌بستان آغاز شد. این تصاویر نشان می‌دادند کارگرانی با استفاده از ابزارآلات سنگین و غیر متعارف مانند مته‌ها و چکش‌های برقی بسیار بزرگ، لودر و کامیون درست در پای سنگ‌نگا‌ره‌های ساسانی مشغول کند و کاو هستند. انتشاراین تصاویر و همچنین گزارش‌های دیگر به نگرانی‌های فراوانی در خصوص یکی از مهم‌ترین محوطه‌‌های ساسانی در ایران دامن زد.

با افزایش ابهامات در خصوص این طرح، «جامعه باستان‌شناسی ایران» در مهرماه بیانیه‌ای صادر کرد و از غیرمعمول و نامتعارف بودن ابزارهای به‌کار گرفته شده در این محوطه ابراز تعجب و نگرانی کرد. آن بیانیه از مسئولان این طرح خواست پیش از هر اقدامی نسبت به بی خطر بودن روش‌های به کار گرفته شده در این محوطه اطمینان حاصل کنند.

«جامعه باستان‌شناسی ایران» نهادی غیر دولتی و غیر انتفاعی است و اعضای آن را باستان‌شناسان ایرانی و یا افرادی که فعالیت مرتبط با باستان‌شناسی دارند تشکیل می‌دهد.

پاسخ سازمان میراث فرهنگی

بیانیه این نهاد غیر دولتی باعث شد تا مسئولان سازمان میراث فرهنگی و به‌خصوص مدیران این طرح در کرمانشاه توضیحاتی در خصوص عملیات سنگین ساختمانی در پای نقش‌برجسته‌های حساس و آسیب‌پذیر ارائه کنند. به گفته آنان استفاده از ابزاری مانند مته‌های بزرگ برقی برای برداشتن بتن‌ها و نخاله‌‌هایی بوده است که در سالیان قبل در پای صخره‌ها ریخته شده و سطح مقابل سنگ‌نگاره‌ها را بالا آورده است. از این‌رو پایین بردن سطح مقابل سنگ‌نگاره‌ها به محفاظت از آن‌ها در برابر رطوبت نیز کمک خواهد کرد. از سوی دیگر مدیران طرح اعلام کرده‌اند این‌کار باعث خواهد شد  طاق‌بستان به چهره و وضعیت پیشین خود در دوران قاجار نزدیک شود.

وضعیت طاق‌بستان در دوران قاجار با استناد به برخی تصاویر و طرح‌های به‌جای مانده از آن دوران قابل تصور است. از جمله این طرح‌ها ‌می‌توان به طرح‌هایی اشاره کرد که در سده نوزدهم توسط اوژن فلاندن و پاسکال کوست، نقاشان و جهانگردان فرانسوی، از طاق‌بستان ترسیم شده است.  همچنین در برخی عکس‌‌های قدیمی موجود از این محوطه یک بنا یا عمارت قاجاری نیز در کنار نقش‌برجسته‌های ساسانی حضور دارد. در سال ۱۹۶۳ میلادی، این عمارت قاجاری به خاطر آشکار کردن آثار ساسانی و همچنین به قصد آزادسازی چشمه آناهیتا تخریب شد.

حسین راعی، از مدیران میراث فرهنگی در کرمانشاه، در توضیحی در خصوص روش‌های به‌کار گرفته شده در طاق بستان در تاریخ سوم آبان ۱۳۹۱ به روزنامه اعتماد گفت «درست است که در آن‌جا نباید از چکش برقی استفاده می‌شد، ولی انجام شد و به مدت کم، ولی الان جلوی این کار گرفته شده است. این را نباید به پای کارشناس گذاشت، بلکه اشتباه از پیمانکار بوده است. از غفلت ناظر هم استفاده نابه‌جا شده است». او نیز گرچه درستی به‌کارگیری این ماشین‌آلات غیر متعارف را در محوطه تأیید نکرد و گناه آن را بر گردن پیمانکار انداخت، اما معتقد است برای ثبت کردن طاق‌بستان در فهرست میراث جهانی یونسکو لازم است آن را به «هویت اولیه‌اش» برگرداند و همچنین سطح مقابل طاق‌نماها را به خاطر مقابله با رطوبت پایین برد.

مهرداد ملک‌زاده، نماینده پژوهشکده باستان‌شناسی کشور، وابسته به سازمان میراث فرهنگی و صنایع دستی، نیز پس از بازدید از این محوطه به خبرگزاری ایسنا اعلام کرد تا اینجای کار پیشرفت طرح ساماندهی طاق‌بستان از نظر اجرایی، فنی و عملیاتی روندی منطقی داشته است. لذا مردم صبر و حوصله به کار برند و به کارشناسان خود در این طرح اعتماد کنند.

ارزیابی جامعه باستان‌شناسی ایران از روند طرح

با آن که مسئولان سازمان میراث فرهنگی همچنان از طرح خود و از اقدامات انجام شده در محوطه طاق بستان دفاع می‌کنند، اما کارشناسان مستقل و به‌خصوص «جامعه باستان‌شناسی ایران» همچنان معتقد هستند شیوه‌های به کار رفته در این مکان خطرآفرین بوده است. پس از طرح سخنان مدیران طرح و مسئولان پژوهشکده باستان‌شناسی، «جامعه باستان‌شناسی ایران» در تاریخ یازدهم آذرماه، مجدداً با جمع‌بندی بحث‌های صورت گرفته، ارزیابی جدیدی از برنامه حفاطتی طاق‌بستان انجام داده است. (منبع)

به گفته «جامعه باستان‌شناسی ایران» روش‌هایی که برای حفاری، حفاظت، مرمت و ساماندهی در محوطه‌های تاریخی به کار می‌رود باید متناسب با طرفیت‌‌ها و ظرافت‌های این محوطه‌ها باشد. در چنین طرح‌هایی از به کاربردن روش‌هایی که احتمال خطر در آن‌ها بالاست، باید به طور اکید خودداری شود. بنابراین حتی اگر این روش‌ها برحسب اتفاق آسیبی به یک اثر وارد نکنند، اما نفس به‌کارگیری روش‌های خطرآفرین نمی‌تواند مورد تأیید باشد. در مورد طاق‌بستان، گرچه با آسیب‌های زودهنگام مانند فروریختن ناگهانی نقش‌برجسته‌ها به علت استفاده از ابزار نامتعارف رو‌به‌رو نبوده‌ایم، اما مشخص نیست انجام عملیات سنگین ساختمانی چه تأثیری بر این آثار داشته و آیا در آینده تأثیرات نامطلوب آن مشخص خواهد شد یا خیر.

جامعه باستان‌شناسی ایران در خصوص بازگرداندن محوطه طاق‌بستان به شکل و شمایل پیشین خود در دوران قاجار نیز معتقد است این کار باید با درنظر گرفتن چندین اصل صورت پذیرد. به غیر از در دست داشتن مدارکی مستند و علمی و اطمینان از صحت طرح‌‌ها و نقاشی‌های قدیمی، هرگونه عملیاتی برای بازگرداندن یک اثر به وضعیت قبلی خود باید در خدمت حفاظت از محوطه و یا یک هدف علمی دیگر باشد. همچنین باید ارزیابی دقیقی از ضرورت‌های حذف یک دوره تاریخی به نفع یک دوره تاریخی دیگر صورت گیرد. قید این احتیاط‌ها به این دلیل است که در گذشته و در بسیاری از نقاط جهان، تجارب ناخوشایندی از تلاش برای بازگرداندن یک محوطه به وضعیت پیشین خود صورت گرفته است. در این تلاش‌ها که گاه همراه با تفسیرهای باستان‌شناسان و حفاظت‌گران از تاریخ همراه بوده، صدماتی نیز به برخی لایه‌ها تاریخی وارد شده است.

جامعه باستان‌شناسی ایران همچنین استفاده از ماشین‌آلات سنگین و ابزارهای غیر ‌تخصصی در محوطه‌های باستانی را موجب تأثیرات منفی آموزشی برای سطوح مختلف اجتماع دانسته است و تأکید کرده است چنین روش‌هایی به طور ناخودآگاه سطوح گوناگون مردم و به ویژه افراد سنین پایین و کودکان را نسبت به حساسیت و اهمیت محوطه‌های باستانی بی‌اعتناء می‌کند و به نوعی بدآموزی با خود دارد.

اکنون در حالی‌که بحث‌های گوناگون در خصوص طرح ساماندهی این محوطه باستانی ادامه دارد، مسئولان پروژه اعلام کرده‌اند مردم در نوروز سال ۱۳۹۲ با چهره جدیدی از طاق‌بستان روبه‌رو خواهند شد.

تصاویر:

تصویر نخست: طاق‌بستان

تصویر دوم: استفاده از ابزارآلات سنگین در محوطه طاق‌بستان

تصویر سوم: طرح قدیمی فلاندن و کست از طاق‌بستان

تصویر چهارم: عمارت قاجاری در طاق‌بستان

در همین زمینه:

این مطلب را پسندیدید؟ کمک مالی شما به ما این امکان را خواهد داد که از این نوع مطالب بیشتر منتشر کنیم.

آیا مایل هستید ما را در تحقیق و نوشتن تعداد بیشتری از این‌گونه مطالب یاری کنید؟

.در حال حاضر امکان دریافت کمک مخاطبان ساکن ایران وجود ندارد

توضیح بیشتر در مورد اینکه چطور از ما حمایت کنید

نظر بدهید

در پرکردن فرم خطایی صورت گرفته

نظرها

  • کاربر مهمان

    یاد اون روزهایی به خیر که جلوی اون طاقها بازی میکردیم و ماهیهای عید را توی آب دریاچه مصنوعی کوچک جلوش می انداختیم. حیف که شهررو به نابودی کشاندند و مارو آواره کردن.کوههای اون اطراف را هیچ جای دنیا نداره.