مأموریت گزارشگر ویژه حقوق بشر در امور ایران‎ تمدید شد

قطع‌نامه تمدید دوره گزارشگری جاوید رحمان، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل در امور ایران در شورای حقوق بشر سازمان ملل به تصویب رسید. این قطع‌نامه با ۲۲ رأی موافق، هشت رأی مخالف و ۱۵ رأی ممتنع تصویب شد. دو کشور در رأی‌گیری شرکت نکردند.

در روزهای گذشته ۳۹ سازمان مدافع حقوق بشر با ارسال نامه‌‌ای مشترک به کشورهای عضو شورای حقوق بشر سازمان ملل از آن‌ها خواسته‌ بودند در چهل‌‌ و سومین اجلاس این شورا از قطع‌نامه‌ A/HRC/43/L.8 درباره‌ وضعیت حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران و تمدید مأموریت گزارشگر ویژه‌ این سازمان در مورد وضعیت حقوق بشر در ایران حمایت کنند.

با وجود این درخواست، کشورهای ارمنستان، اریتره، هند، اندونزی، لیبی، پاکستان، فیلیپین و ونزوئلا به این قطع‌نامه رأی منفی دادند.

محمود امیری مقدم، دبیر سازمان حقوق بشر ایران مستقر در نروژ درباره تمدید شدن مأموریت گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل در امور ایران به زمانه می‌گوید:

«در حال حاضر فکر می‌کنم تنها پنج کشور هستند در جهان که گزارشگر ویژه دارند که ایران یکی از آنهاست. کار گزارشگر ویژه این است که سالانه دو گزارش جامع در مورد نقض حقوق بشر در کشور یاد شده ارائه کند که یکی از آنها به شورای حقوق بشر ارائه می‌شود و دیگری به مجمع عمومی سازمان ملل.»

به گفته امیری مقدم، جمهوری اسلامی هر سال سعی می‌کند با هزینه بسیار زیاد و لابی‌‌گری گسترده و شدید، کاری کند تا کشورها به تمدید مأموریت گزارشگر ویژه رأی ندهند که این خود نشان‌دهنده اهمیت این مأموریت و حساسیت کار گزارشگر ویژه است.

او در ادامه می‌گوید:

«فکر می‌کنم جدای از اینکه گزارش‌های گزارشگر ویژه اسناد معتبری هستند که برای همیشه ثبت می‌شوند و بعدها برای دادخواهی می‌توان از آنها استفاده کرد، در حال حاضر هم هزینه سیاسی نقض حقوق بشر از سوی جمهوری اسلامی را بالا می‌برند. برای مثال کشورهایی که با جمهوری اسلامی دیالوگ دارند -به عنوان مثال کشورهای اروپایی- با وجود چنین گزارش‌هایی نمی‌توانند ابراز ناآگاهی کنند از حجم نقض حقوق بشر در ایران و مجبورند واکنش نشان دهند.»

دبیر سازمان حقوق بشر ایران با رویکردی تاریخی به مأموریت گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل در امور ایران می‌گوید:

«اگر به صورت تاریخی نگاه بکنیم ایران از دهه ۶۰ گزارشگر ویژه داشته و فکر می‌کنم خیلی‌ها گالیندو پل و موریس کاپیتول را به خاطر دارند اما بعد از اینکه محمد خاتمی رئیس جمهور شد و جمهوری اسلامی شدیدا روی دیپلماسی سرمایه‌گذاری کرد، حدود سال ۲۰۰۲ این مأموریت دیگر به مدت ۱۰ سال تمدید نشد. در آن ۱۰ سال وضعیت حقوق بشر در جمهوری اسلامی آن‌طور که قبل از آن بود، زیر ذره‌بین جامعه جهانی قرار نگرفت. من فکر می‌کنم اینکه پس از ۱۰ سال دوباره برای ایران گزارشگر ویژه (احمد شهید) برای ایران تعیین شد، به دلیل اتفاق‌هایی بود که به دنبال انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸ رخ داد و تلاش گسترده نهادهای حقوق بشری در خارج از ایران و اتفاق‌هایی که در داخل ایران می‌افتاد.»

شورای حقوق بشر سازمان ملل روز جمعه ۲۲ مارس ۲۰۱۹/ دوم فروردین ۹۸ مأموریت گزارشگر ویژه حقوق بشر این سازمان در امور ایران را تمدید کرده بود.

در آن نوبت مخالفان تصویب این قطع‌نامه افغانستان، چین، کوبا، اریتره، هند، عراق و پاکستان بودند.

جاوید رحمان، حقوقدان ۵۳ ساله پاکستانی‌ـ‌بریتانیایی است که از ششم ژوئیه ۲۰۱۸ رسما به عنوان گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر ایران انتخاب و معرفی شد.

این استاد دانشگاه برونل لندن که پیش از این با کارگروه حقوق اقلیت‌ها در سازمان ملل و همچنین سازمان عفو بین‌الملل همکاری داشته، به دنبال درگذشت عاصمه جهانگیر، گزارشگر پیشین و تمدید مأموریت گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل در امور ایران، به این مقام انتخاب شد.