آذربایجان ارمنستان را به حمله به نیروگاه هسته‌ای تهدید کرد
تنش‌های مرزی جمهوری آذربایجان و ارمنستان ادامه دارد. دو طرف یک‌دیگر را به حمله با توپ و خمپاره به مواضع نظامی و روستاها متهم می‌کنند.
نیروگاه متسامور ــ عکس: AFP
تنش‌های مرزی جمهوری آذربایجان و ارمنستان ادامه دارد. دو طرف یک‌دیگر را به حمله با توپ و خمپاره به مواضع نظامی و روستاها متهم می‌کنند.
مهمان سلیمان‌اف، وزیر دفاع جمهوری آذربایجان پنج‌شنبه ۱۶ ژوئیه گفت یکی از سربازان جمهوری آذربایجان در جریان درگیری‌های اخیر دو کشور کشته شده است، از سوی دیگر وزیر دفاع ارمنستان گفت که در جریان حمله یک هواپیمای بدون سرنشین (پهپاد) آذری به روستای چیناری یک غیر نظامی جان خود را از دست داده است.
از روز یکشنبه همزمان با آغاز درگیریها و بالاگرفتن تنش میان دوکشور، ۱۵ سرباز و یک غیر نظامی در مجموع کشته شده‌اند.
درگیری میان دو کشور داستان جدیدی نیست و سابقه آن به جنگ سال‌های دهه ۱۹۹۰ بر سر کوهستان‌های منطقه سر ناگورنو قره‌باغ باز می‌گردد.
اکنون درگیری و تنش میان این دو جمهوری پیشین اتحاد جماهیر شوروی سابق فقط به خمپاره انداختن و هدف گرفتن روستاها و اهداف نظامی منحصر نمی‌شود، بلکه جنگ لفظی از سوی مقامات دو کشور با شدت ادامه دارد.
آذربایجان به ارمنستان هشدار داده که اگر سد مینگه‌چویر را هدف قرار دهد، ممکن است به نیروگاه هسته‌ای متسامور حمله کند.
سد مخزنی مینگه‌چویر، و نیروگاه برق آبی پشت آن مناطق استراتژیک جمهوری آذربایجان به حساب می‌آیند.
نیروگاه متسامور در ۳۰ کیلومتری پایتخت ارمنستان نزدیک نیمی از برق مصرفی کشور ارمنستان را تامین می کند.
داوید دونویان، وزیر دفاع ارمنستان روز پنج شنبه در بیانیه‌ای اعلام کرد: «ارتش آذربایجان روستاها را هدف گلوله‌باران قرار داده .. و به‌عمد ساختارهای غیرنظامی و مردم را هدف قرار می‌گیرد».
آرتسورون آوانسیان، سخنگوی وزارت دفاع ارمنستان صبح جمعه به خبرنگاران گفت:
«من می‌خواهم تاکید کنم که مقامات ارمنستان احتمال حمله آذربایجان به غیرنظامیان را مطرح کرده‌اند. ما حتی از بمباران خانه‌ها دوری می‌کنیم. دیپلمات‌ها و سیاستمداران ما در حال کار بر روی بیانیه‌ای در زمینه احتمال حمله به نیروگاه متسامور هستند. اظهاراتی با این لحن جنایت هستند.»
جمهوری آذربایجان با رد اتهام هدف قراردادن غیر نظامیان همین اتهام را در مورد ارمنستان تکرار میکند و گفته است ارمنستان به روستاها حمله میکند.
یک خبرنگار رویترز گفته است که چند خانه ویران‌شده در چند روستاهای آذربایجان را دیده است.
خبرگزاری فرانسه به نقل از روستاییان هر دو کشور ارمنستان و جمهوری آذربایجان نوشت که خانه‌هایشان زیر آتش بوده و نگران جانشان هستند.
ایالات متحده آمریکا، اتحادیه اروپا و روسیه خواهان کاهش فوری تنش‌ها شده‌اند. روسیه هدایت «پیمان امنیتی جمعی» آسیای میانه را برعهده دارد که از ارمنستان پشتیبانی میکند.
ترکیه در این میان، از متحد خود آذربایجان حمایت کرده است. ترکیه در بیانیه‌ای اعلام کرده است که «ترکیه با تمام ظرفیت‌اش به حمایت از آذربایجان در مبارزه‌اش برای محافظت از یکپارچگی سرزمین‌اش ادامه خواهد داد».
کارشناسان نگران هستند که اگر درگیریها گسترش یابند، قدرت‌های منطقه‌ای همچون روسیه ــ به نفع ارمنستان ــ و ترکیه ــ به نفع آذربایجان ــ وارد معرکه شوند و افزایش تنش‌ها ابعادی خطرناک بیابند.
الهام علی‌اف، رئیس‌جمهوری آذربایجان دو روز پیش از عملکرد المار محمدیاروف، وزیر خارجه در این بحران به شدت انتقاد و او را برکنار کرد.
یکی از دلایل نگرانی بین المللی از احتمال بالاگرفتن تنش‌ها و بروز جنگ، موقعیت استراتژیک منطقه است.
ثبات این منطقه از این جهت حائز اهمیت است که یک کوریدور اصلی برای خطوط انتقال نفت و گاز از دریای خزر به بازارهای جهانی است.
هنوز روشن نیست که دلیل شروع این درگیری و تنش میان دو کشور چه بوده، اما تحلیل‌گران احتمال می‌دهند که یک حادثه کوچک می‌تواند سبب شعله ور شدن آتش و بروز جنگی تمام عیار شود.
گروهی از کارشناسان اما احتمال جدی‌تر شدن درگیریها را اندک می‌دانند و می‌گویند که هیچ یک از دو کشور ادعای ارضی در این میان ندارند.
مهم‌ترین درگیری بین ارمنستان و آذربایجان مناقشه بر سر ناگورنو قره‌باغ است. این منطقه از غرب با جمهوری ارمنستان، از جنوب با ایران و از شمال و شرق با آذربایجان مرز مشترک دارد.
ارمنی‌های قره‌باغ فوریه ۱۹۸۸ برای پیوستن به جمهوری ارمنستان دست به اعتراض زدند اما مسکو این خواسته را رد کرد و حکمرانی این منطقه را به آذربایجان واگذار کرد.
۱۰ دسامبر ۱۹۹۱ مردم قره‌باغ در یک رفراندوم با استقلال قره‌باغ موافقت کردند هرچند آذری‌های محلی این رفراندوم را بایکوت کرده بودند.
این مناقشه به جنگی خونین بین آذربایجان و ارمنستان انجامید که اوکراین و روسیه را نیز درگیر کرد و مجاهدین افغان را نیز در جبهه آذربایجان وارد خود ساخت. چچنی‌ها نیز سربازانی در هر دو سوی جنگ داشتند. در نهایت جنگ با آتش‌بسی در ۱۲ مه ۱۹۹۴ پس از هزاران کشته و صدها هزار آواره پایان یافت.
درگیری‌های جدید اما در قره‌باغ رخ نداده اند.
واکنش ایران
محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران سه‌شنبه ۲۴ تیر در تماس تلفنی با همتایان خود از آمادگی ایران برای کاهش تنش‌ها سخن گفته بود. عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه هم پنج‌شنبه ۲۶ تیر در سفر به اردبیل گفت:
«بلافاصله پس از آغاز تنش و درگیریها بین دو همسایه کشورمان، دستگاه دیپلماسی ایران طی تماس‌هایی با این کشورها خواستار اتمام این درگیریها در چهار چوب راه حل های مسالمت آمیز شد. کشور ایران آماده است میان این دو کشور برای کاهش اختلافات و نزدیکتر شدن دیدگاه‌ها میانجیگری کند.»
با این وجود، تمایلی کلی به حمایت از آذربایجان در برخی مقام‌های حکومتی دیده میشود.
محمود واعظی، رییس دفتر رییس جمهوری اسلامی درباره گفت‌و‌گوی خود با معاون نخست وزیر جمهوری آذربایجان سه‌شنبه در حساب اینستاگرامی‌اش نوشت:
«حفظ تمامیت ارضی کشورها از جمله جمهوری آذربایجان راهبرد منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران بوده و خواهد بود.»
همچنین محمدعلی آل هاشم، نماینده ولی فقیه در استان آذربایجان شرقی جمعه در اظهاراتی جنجال‌برانگیز با حمایت از آذربایجان گفت:
«شهادت سربازان و هرکسی از ارتش جمهوری آذربایجان که در روز های اخیر به شهادت رسیده است را به مردم جمهوری آذربایجان تسلیت عرض می کنم. بنا به فرموده رهبر بزرگوارمان حضرت امام خامنه ای قره باغ خاک اسلام است و ما این اراضی را مثل خاک آذربایجان محترم میدانیم و از خدا می خواهیم هم فلسطین و هم قره باغ را به خاک اسلام برگرداند.»
نماینده خامنه‌ای عامل اختلاف‌ها را بدون ارائه هیچ مدرکی اسرائیل خواند.
.
نظرها
آنتی فاشیست
پشت این جنایات رژیم ترکیه قرار دارد. مهم نیست چه کسی تیر اول را شلیک کرد، این درگیری جدید با موافقت رجب طیب اردوغان النصره ای شروع شده و علی اف تابع او میباشد و صد البته انتظار کمک نظامی را از رژیم ترکیه دارد. رژیم الهام علی اف ادعا میکند که صبر ملت آذربایجان بسر آمده و بایستی قره باغ به این کشور ملحق شود. بیش از ۲۰ سال است که به اسم رئیس جمهور مستبدانه بر آذربایجان حکم می راند و کوبیدن بر طبل جنگ با ارمنستان نیز در راستهای بر انگیختن احساسات ناسیونالیستی تورکها میباشد. رسانه های نزدیک به رژیم آذربایجان مثل www.axar.az ، مبلغ جنگ میباشند و قبل از این درگیریها علی اف از مناطق مرزی دیدن کرده بود و با ایتالیا قرار داد خرید هواپیماهای آموزشی جنگی را بسته بود. صحبتها سایت بالا از موافق بودن یک جنگ دیگر خبر می داد. ارزیابی علی اف و اردوغان از شرایط جدید، مهیا بودن برای حتی اشغال ایروان میباشد. تحلیل اینها این است که پوتین با روابطی که با اردوغان ایجاد کرده، از ارمنستان دفاع نخواهد کرد و در اینصورت توازن قوا به نفع آذربایجان خواهد بود. اردوغان به نوکر خود علی اف تاکید کرده که همانطور که رژیم ترکیه با قتل عام کوردها و عربها شهرهای سوریه از جمله جرابلس، عفرین، سریکانی را به اشغال خود در آورده و یک دیوار بتونی طولانی ایجاد کرده، آذری ها نیز می توانند با کشتار ارامنه شهرهای آنها را اشغال کنند. اوضاع هم که همه جا کرونایی است و کسی چندان توجه نمی کند و پس از یک هفته کشتار توده ها براحتی فراموش میشود.