مرثیه بیروت: «خیمتنا و نجمتنا»

نظرها

• به بیروت

  ۱۸ مرداد ۱۳۹۹

  به بیروت سلامی از قلب من به بیروت و بوسه‌هایی برای دریا و خانه‌هایش سلامی به صخره‌ای که مانند چهره ملوانی قدیمی است بیروت از روح مردمش، از شراب و از عصاره‌ی آن‌ها، از نان و یاسمن ساخته شده است ببین چگونه طعم بیروت، طعم آتش و دود شد به بیروت شکوهی از خاکستر، به بیروت از خون پسری که بر دستانش تشییع می‌شد شهر من، چلچراغ‌هایش را خاموش کرد شهر من، دروازه‌اش را بست و در غروب تنها شد تنها با شب به بیروت سلامی از قلب من به بیروت و بوسه‌هایی برای دریا و خانه‌هایش سلامی به صخره‌ای که مانند چهره ملوانی قدیمی است تو برای من هستی، برای من هستی، آه مرا در آغوش بگیر تو پرچم من هستی، و سنگ فردای من و موج سفر من هستی زخم‌های مردمم، شکوفه داد. اشک مادران، شکوفه داد بیروت، تو مال منی مرا در آغوش بگیر --------------------------------------------- * فیروز این ترانه را برای جنگ‌های داخلی لبنان حدود ۴۰ سال پیش خوانده بود که دوباره معنای تازه‌ای پیدا کرده است.

• "بلقیس رفته بودی انار بخری؛ دانه‌هایت را آوردند...”

  ۱۸ مرداد ۱۳۹۹

  همسر نزار قبانی توی یک انفجار در بیروت کشته میشه! نزار از دلتنگی براش مینویسه: "بلقیس رفته بودی انار بخری؛ دانه‌هایت را آوردند...” #نزار_قبانی

• بیروت می‌سوزد و من تو را دوست دارم

  ۱۸ مرداد ۱۳۹۹

  نزار قبانی بیروت می‌سوزد و من تو را دوست دارم ۱ هنگامی که بیروت می‌سوخت و آتش نشان‌ها لباس سرخ بیروت را می‌شستند و تلاش می‌کردند تا گنجشککان روی گل‌های گچبری را آزاد کنند. من پابرهنه در خیابان‌ها بر آتش‌های سوزان و ستون‌های سرنگون و تکه‌های شیشه‌های شکسته می‌دویدم در حالی که چهره‌ی تو را که بود چون کبوتری محصور جستجو می‌کردم در میان زبانه‌های شعله‌ور می‌خواستم به هر قیمتی بیروت دیگرم را نجات دهم همان بیروتی که تنها… مال تو… و مال من بود همان بیروتی که ما دو را در یک زمان آبستن شد و از یک پستان شیر داد و ما را به مدرسه یدریا فرستاد آن جا که از ماهی‌های کوچک اولین درس‌های سفر را و اولین درس‌های عشق را یاد گرفتیم همان بیروتی که آن را در کیف‌های مدرسه‌مان با خود می‌بردیم و آن را در میان قرص‌های نان و شیرینی کُنجد و در شیشه‌های ذرت می‌گذاشتیم و همانی که آن را در ساعات عشق بازی بزرگمان بیروت تو و بیروت من می‌نامیدیم ۲ وقتی وطن از وطن می گریخت و کودکان در فرودگاه بین المللی بیروت بر روی اسباب بازی هاشان خوابیده بودند وقتی که پدرانشان کیف های پر از اشکشان را وزن می کردند و مجبور بودند برای هر کیلو اشک اضافه و هر کیلو اندوه اضافه جریمه بپردازند هنگامی که وطن دستانش را بر روی صورتش می گرفت و می گریست و ابرهای پاییزی که از جزایر یونان می آمدند از آن که به سواحل لبنان نزدیک شوند می ترسیدند همه هراس شان از اصابت گلوله های قنّاصه بود هنگامی که چراغ های خیابان ها از ترس بر خود می لرزیدند و سایبان های قهوه خانه های استوار به خود می پیچیدند و ازهم جدا می شدند … و مرغان دریایی جوجه های خود را بر بال هایشان گذاشته کوچ می کردند هنگامی که وطن ، وطن را تکه تکه می کرد من چند متر با جنایت فاصله داشتم قاتلان را نگاه می کردم و آن ها با بیروت مانند کنیزکی هم بستر می شدند به ترتیب و یکی یکی بر اساس معاهدات قبیله ای و امتیازات قومی و درجات نظامی من تنها شاهدی نبودم که هزاران دشنه ی درخشان زیر نور آفتاب را می دیدم و هزاران مزدوری که پای کوبان گرد جسد زنی که می سوخت ، می رقصیدند اما من تنها شاعری بودم که فهمید چرا اسم دریای بیروت از دریای سفید به دریای سرخ تغییر یافت ۳ وقتی که بیروت می سوخت و هر کس به فکر این بود که باقی مانده ی ثروت شخصی خود را نجات دهد ناگهان-به یاد آوردم که تو هنوزمعشوقه منی که تو آن ثروت بزرگ منی که هرگز عیان نکرده ام و ناچارم از اینکه -اگر این زندگی برایم چاره ای نگذارد- میراث مشترکمان را و دارایی های عاطفیمان را نجات دهم در این شهر دلنشین که روزی صندوق اسرار آمیزی بود که پس اندازهای کوچکمان را در آن پنهان می کردیم از نقاشی های مخفی …برای من….و برای تو که هرگز کسی آن ها را ندیده طرح های شعرهایی که با مداد برایت نوشته بودم و هیچ کس از آن ها خبر نداشت و کتاب ها و کتیبه ها و استوانه ها و بشقاب های سرامیک و کارت پستال ها – و جاکلیدی ها که بر آن ها با تمام زبان های دنیا نوشته شده بود : (دوستت دارم) و عروسک های محلی که یادگار عشق بود و با خودت آورده بودی از یونان ، و از بالکان و مراکش ، و فلورانس و سنگاپور و تایلند و شیراز و نینوا و ازبکستان شوروی و شالی از حریر سرخ که به تو هدیه دادم ، روزی که از اسپانیا برگشتم و هر وقت آن را بر شانه هایت می انداختی فهمیدم … چرا طارق بن زیاد برای ورود به اندلس می جنگید و چرا من جنگیدم و هنوز هم می جنگم تا به کشتی هایم، اجازه ی ورود به محدوده ی آب های چشمانت داده شود ۴ هنگامی که بیروت مثل شمعدان های طلاکاری شده ی بیزانسی فرو می ریخت و هنگامه که انبوه مردم به شکل واحدی اندوهشان را تعبیر می کردند و به شکل واحدی اشک می ریختند من اندوه خصوصی خود را جستجو می کردم و زنی را که هیچ کس شبیه اش نبود و شهری را که هیچ همانندی نداشت و شعرهایی را که در میان نوشته های مردان درباره ی عشق زنان، همتا نداشت و هنگامی که زنان تراژدی را با تعداد مترهای پارچه هایی که می سوخت با قیمت کیف ها ، ،و کت ها و گردنبندهایشان محاسبه می کردند و رویایشان این بود که از آن ها محافظت کنند و هنگامی که مردان خسارات خود را با موجودی حساب بانکیشان محاسبه می کردند من بر تخته سنگی که مانند قطره اشکی بود نشسته بودم و خسارتم را حساب می کردم … با تعداد فنجان های قهوه ای که می توانستیم بنوشیم و تعداد سوال هایی که می توانست پرسیده شود دستانم در دستانت بود اگر بیروت نمی سوخت ۵ برایم مهم نبود که خواب باشی …یا بیدار… برایم مهم نبود که عریان باشی ….یا نیمه عریان… برایم مهم نبود که بدانم چه کسی هم اتاق توست یا چه کسی هم بسترت همه ی این ها مسائلی کوچک بود اما مسئله ی بزرگ این کشف من بود که ، همیشه دوستت داشته ام و همیشه تو مثل گل نیلوفر در آب های ذهن من شناوری و در میان انگشتانم قد می کشی مانند رشد علف تازه در میان سنگ یک کلیسای تاریخی برایم مهم نبود که اکنون چه کسی را دوست داری ؟ و به چه می اندیشی؟ درباره ی این چیزها بعداً حرف می زنیم – مسئله ی سرنوشت ساز کنونی این است که من ، تورا دوست دارم و خودم را مسئول حمایت از زیباترین ، دوبنفشه ی جهان می دانم تو … و بیروت … ۶ برمن خرده مگیر که با زور و سرزده به اتاقت وارد شدم هر لباسی که می توانی را بر تنت بینداز و از من مپرس چرا ؟ آن بیرون، بیروت می سوزد بیروت ما، آن بیرون می سوزد و من – علی رغم همه ی نادانی هایت و همه ی بی حرمتی هایت هنوز دوستت دارم نگاه کن ، آمده ام تا تو را چون گربه ی کوچکی بر شانه ام بگذارم و از کشتی آتش و مرگ و جنون بیرونت ببرم چرا که من مخالف سوختن گربه های زیبا چشم های زیبا و شهرهای زیبایم ■ اکولالیا / نزار قبانی ترجمه از اسدالله مظفری و محمد فرزبود

• نزار قبانی

  ۱۸ مرداد ۱۳۹۹

  ما را ببخش اگر در بستر مرگ تنهایت گذاشتیم اگر چون سربازان شکست‌خورده ترکت کردیم ببخش ما را اگر رودخانه‌های پرخون را دیدیم شاهد تجاوز به تو بودیم اما خاموش ماندیم در میان اندوهی چنین بگو آیا حالت خوب است آیا فشنگ تک‌تیرانداز دریا را هم از پا درآورده آیا عشق نیز همراه هزاران دیگر پناهنده شده و شعر پس از تو شعری هم مانده جنگ بیهوده سلاخی‌مان کرده از درون تهی‌مان کرده مردمان ما را به چهار گوشه پراکنده مطرود و درمانده بی آن‌که اخطاری دهد چون یهودی سرگردان کرده است ما را خواستند از ما تیراندازی بیاموزیم ما نپذیرفتیم از ما خواستند خدا را به دو نیمه کنیم ما شرمسار شدیم ما به خدا باور داریم چرا او را از معنی تهی کرده‌اند از ما خواستند علیه عشق شهادت دهیم اما ما چنین کاری نکردیم به ما گفتند دشنام دهیم بیروت را که با عشق و نان ما را پرورانده و مهربانی به ما آموخته ما سر باز زدیم از درشتخویی با پستانی که از آن شیر خورده‌ایم ما در برابر تفنگداران ایستادیم جانب بیروت را گرفتیم… جانب کوه را دره را جانب لبنان را… صلیب را حلال را ما لبنان را چشمه‌ها و فواره‌های آن را کشور خوشه‌های انگور و عشق را حمایت کردیم و ما با کشوری ایستادیم که شعر به ما آموخت و هدیه نوشتن به ما ارزانی کرد بیست ماه تبعید را تاب آوردیم در این مدت اشک‌های‌مان را سر کشیدیم و همه جا را به دنبال عشقی جدید پیمودیم اما نیافتیمش شراب از همه تاکستان.ها سر کشیدیم اما سرخوش نشدیم و به دنبال جایگزین درآمدیم جایگزین بیروت کبیر بیروت خوب بیروت زلال نیافتیم آن را بازگشتیم و بوسه بر زمین زدیم بوسه بر سنگ‌هایش که شعر از آن جوانه می‌زند و تو را در آغوش گرفتیم سبزه‌زار و پرندگانت را آفتاب و خیابان‌های ساحلی‌ات را و چون دیوانگان بر عرشه‌ی کشتی غرق‌شده گریستیم تو تک هستی بیروت چون‌ تو در جهان نیست ترجمه: احمد پوری

• محمود درویش

  ۱۸ مرداد ۱۳۹۹

  برای اولین بار دریا را می بیند برای اولین بار دریا را درون خود می بیند . کشتی بارش خشکی ست . در کاویدن اسکله هایی برای خشکی . از کشته های کلمات و پاشنه ی آشیل به دفاع برخاستیم . این سفر را تا رسیدن به آغاز ادامه دادیم . چه کسی دریا را متوقف می کند تا آغاز را بر کرانه هاش بیابیم ؟ و روایت گر، کشتی را به پشت گره می زد . خواستار بازگشت به صدای بیروت : بیرون نروید . داشت فصلی تازه از معجزات و قاتل خود می نوشت و هنگامی که نوشتن را به پایان برد . قهرمان های داستان آغاز به بازی کردند و بر او شاش کردند و شاشیدند بر بابل اش . تا دریا را درون خود ببیند و بر دوش بار سنگین سخن را حمل کند . ترجمه : حمزه کوتی

• جوزف حرب

  ۱۸ مرداد ۱۳۹۹

  "لبیروت" لبیروت من قلبی سلامٌ لبیروت و قُبلٌ للبحر و البیوت لصخرةٍ کأنها وجه بحارٍ قدیمِ هی من روحِ الشعب خمرٌ هی من عرقِهِ خبزٌ و یاسمین فکیف صار طعمها طعم نارٍ و دخانِ لبیروت مجدٌ من رمادٍ لبیروت من دمٍ لولدٍ حُملَ فوق یدها أطفأت مدینتی قندیلها أغلقت بابها أصبحت فی السماء وحدها ... وحدها و لیلُ أنتِ لی أنتِ لی أه عانقینی أنتِ لی رایتی و حجرُ الغدِ و موج سفرٍ أزهرت جراح شعبی أزهرت.. دمعة الأمهات .. أنتِ بیروت لی أنتِ لی أه عانقینی --------------------- بیروت را درود و سلامی از قلبم و بوسه‌هایی نثار دریا و خانه‌هایش برای صخره‌ای بسان چهره‌ی دریانوردی کهن بیروت شرابی از روح و روان ملت، بیروت نان و یاسمنی از دسترنج ملت است پس چگونه به طعم آتش و دود درآمد بیروت را افتخار و ابهتی‌ست از خاکستر بیروت را خون فرزندی‌ست که بر دستانش حمل شد شهر من چراغش را خاموش کرد دروازه‌اش را بست و در آسمان تک و تنها ماند تنها با شب... تو از آن منی... آه تو از آن منی، مرا در آغوش بگیر تو پرچم منی و دامان آینده‌ام و موجی برای سفرم زخم‌های ملتم شکفتند شکفتند.. اشک‌های مادران... تو از آن منی بیروت... تو از آن منی... آه مرا در آغوش بگیر