آیا جمهوری اسلامی در ماه عکس کره شمالی را می‌بیند؟
<p dir="RTL">فرهاد سلمانیان − سومین آزمایش هسته<span dir="LTR">‌</span>ای کره شمالی طی کم<span dir="LTR">‌</span>تر از هفت سال، نگرانی از توسعه جنگ<span dir="LTR">‌</span>افزارهای اتمی پیونگ<span dir="LTR">‌</span>یانگ را افزایش داد. انفجار ناشی از آزمایش زیرزمینی سه<span dir="LTR">‌</span>شنبه، ۲۴ بهمن (۱۲ فوریه)، در تأسیسات «پونگی<span dir="LTR">‌</span>ری» در شمال شرق آن کشور، در نوع خود در کره شمالی شدیدترین بود. این انفجار لرزه<span dir="LTR">‌</span>ای به بزرگی ۹ / ۴ تا ۲ / ۵ درجه در مقیاس ریشتر ایجاد کرد. در واکنش، کره جنوبی از تصمیم توسعه<span dir="LTR">‌</span>سریع<span dir="LTR">‌</span>تر برنامه موشک<span dir="LTR">‌</span>های بالستیک خود با برد ۸۰۰ کیلومتر خبر داد.</p> <p dir="RTL"> </p> <p dir="RTL">جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا، در موضع<span dir="LTR">‌</span>گیری جدیدی خواهان قاطعیت جامعه بین<span dir="LTR">‌</span>الملل در واکنش به پیونگ<span dir="LTR">‌</span>یانگ شد تا برای ایران نیز پیام بازدارنده<span dir="LTR">‌</span>ای در پرونده هسته<span dir="LTR">‌</span>ای<span dir="LTR">‌</span>اش باشد.</p> <p dir="RTL"> </p> <p dir="RTL">در باره شدت دقیق انفجار اتمی گزارش<span dir="LTR">‌</span>های متفاوتی وجود داشت: منابع رسمی در کره شمالی قدرت انفجار بمب را تا ۱۰ هزار تن ماده منفجره «تی<span dir="LTR">‌</span>ان<span dir="LTR">‌</span>تی» اعلام کرده<span dir="LTR">‌</span>اند. اما بعضی منابع قدرت آن را بیشتر از این مقدار نیز ارزیابی کردند.</p> <p dir="RTL"> </p> <p dir="RTL">بعضی منابع شدت انفجار را دو برابر آزمایش دوم پیونگ<span dir="LTR">‌</span>یانگ در خرداد ۱۳۸۸ (مه ۲۰۰۹) ذکر کرده<span dir="LTR">‌</span>اند که قدرت آن برابر با بیش از ۲۰۰۰ تن تی<span dir="LTR">‌</span>ان<span dir="LTR">‌</span>تی ارزیابی شده بود. نخستین آزمایش اتمی پیونگ<span dir="LTR">‌</span>یانگ نیز در مهر ۱۳۸۵ (اکتبر ۲۰۰۶) با قدرتی برابر انفجار نزدیک ۱۰۰۰ تن تی<span dir="LTR">‌</span>ان<span dir="LTR">‌</span>تی انجام گرفت.</p> <p dir="RTL"> </p> <blockquote> <p dir="RTL">به نظر نمی<span dir="LTR">‌</span>رسد سیاست کشورهایی مانند آمریکا در راستای انزوای بیشتر کره شمالی، به عنوان راهبرد بازدارنده برای جلوگیری از توسعه اتمی پیونگ<span dir="LTR">‌</span>یانگ تأثیر چندانی داشته باشد. کره شمالی در دهه<span dir="LTR">‌</span>های گذشته نیز تسلیم فشارهای بین<span dir="LTR">‌</span>المللی نشده و کیم جونگ اون همراه با مشاوران نظامی بر صحنه سیاسی و منابع مالی داخلی سیطره دارند.</p> </blockquote> <p dir="RTL">تحقیق در باره<span dir="LTR">‌</span>ی این که در آزمایش پلوتونیوم به کار رفته یا اورانیوم غنی<span dir="LTR">‌</span>شده ادامه دارد. در صورت کاربرد اورانیوم غنی<span dir="LTR">‌</span>شده حساسیت موضوع برای غرب و اسرائیل با توجه به نیاز مشترک به این ماده در تأسیسات اتمی ایران بیشتر می<span dir="LTR">‌</span>شود.</p> <p dir="RTL"> </p> <p dir="RTL"><strong>اهداف آزمایش هسته</strong><strong><span dir="LTR">‌</span></strong><strong>ای </strong></p> <p dir="RTL"> </p> <p dir="RTL">سومین آزمایش اتمی پیونگ<span dir="LTR">‌</span>یانگ نه تنها با واکنش منفی بعضی کشورها و شورای امنیت سازمان ملل متحد، بلکه با تهدید تحریم<span dir="LTR">‌</span>های بیشتر همراه شد. هر چند خبرگزاری «رویترز» نوشت که چین، متحد دیپلماتیک و اقتصادی کره شمالی ممکن است در برابر تحریم<span dir="LTR">‌</span>های احتمالی جدید علیه آن کشور در شورای امنیت با استدلال «جلوگیری از تحریک بیشتر سران پیونگ<span dir="LTR">‌</span>یانگ به اقدام<span dir="LTR">‌</span>های شدیدتر» مقاومت کند.</p> <p dir="RTL"> </p> <p dir="RTL">به نظر نمی<span dir="LTR">‌</span>رسد سیاست کشورهایی مانند آمریکا در راستای انزوای بیشتر کره شمالی، به عنوان راهبرد بازدارنده برای جلوگیری از توسعه اتمی پیونگ<span dir="LTR">‌</span>یانگ تأثیر چندانی داشته باشد. کره شمالی در دهه<span dir="LTR">‌</span>های گذشته نیز تسلیم فشارهای بین<span dir="LTR">‌</span>المللی نشده و کیم جونگ اون همراه با مشاوران نظامی بر صحنه سیاسی و منابع مالی داخلی سیطره دارند.</p> <p dir="RTL"> </p> <p dir="RTL">خبرگزاری «اَسوشییتدپرس» در تحلیلی نوشت که یکی از اهداف آزمایش اتمی کره شمالی واداشتن ایالات متحده آمریکا به رفتار با آن کشور به عنوان قدرتی هسته<span dir="LTR">‌</span>ای با حقوق برابر است: با صرف نظر از ایجاد زمینه<span dir="LTR">‌</span>ای برای «غرور ملی» و کارکرد تبلیغاتی، هدف از آزمایش<span dir="LTR">‌</span>های موشکی و هسته<span dir="LTR">‌</span>ای نه ورود به جنگ با ایالات متحده، بلکه به رسمیت شناخته شدن و واداشتن واشینگتن به پذیرش اقتدار و توانمندی نظامی کره شمالی نیز هست.</p> <p dir="RTL"> </p> <p dir="RTL"><strong>آیا مقصد ما پیونگ</strong><strong><span dir="LTR">‌</span></strong><strong>یانگ است؟ </strong></p> <p dir="RTL"> </p> <p dir="RTL">مذاکرات «شش<span dir="LTR">‌</span>جانبه» با حضور کره شمالی در برابر آمریکا، چین، روسیه، ژاپن و کره جنوبی در گذشته مانع توسعه سلاح<span dir="LTR">‌</span>های اتمی پیونگ<span dir="LTR">‌</span>یانگ نشده و آخرین آزمایش هسته<span dir="LTR">‌</span>ای این موضوع را ثابت کرد. اما آیا رویه پیونگ<span dir="LTR">‌</span>یانگ می<span dir="LTR">‌</span>تواند الگو و زمینه اقدام<span dir="LTR">‌‌</span>های مشابه در ایران باشد و به شکل<span dir="LTR">‌</span>گیری دوقلوی موشکی-هسته<span dir="LTR">‌</span>ای تهران-پیونگ<span dir="LTR">‌</span>یانگ علیه سیاست<span dir="LTR">‌</span>های غرب کمک کند؟</p> <p dir="RTL">بدون درک موانع ایران در راه تبدیل به «قدرت هسته<span dir="LTR">‌</span>ای» پاسخ این پرسش آسان نیست.</p> <p dir="RTL"> </p> <blockquote> <p dir="RTL">کره شمالی و ایران پیش<span dir="LTR">‌</span>تر در شهریور سال ۱۳۹۱ موافقت<span dir="LTR">‌</span>نامه همکاری در زمینه علمی و فن<span dir="LTR">‌</span>آوری امضاء کرد<span dir="LTR">‌</span>ه<span dir="LTR">‌</span>اند که می<span dir="LTR">‌</span>تواند زمینه تبادل در زمینه دانش هسته<span dir="LTR">‌</span>ای را نیز فراهم کند. «فارس» و «ایرنا»، خبرگزاری<span dir="LTR">‌</span>های نزدیک به حکومت ایران، در گزارش<span dir="LTR">‌</span>های خود از آزمایش اتمی جدید کره شمالی، بر بعد ضدآمریکایی و مقاومت در برابر غرب نیز متمرکز شدند. همان بعدی که برنامه اتمی جمهوری اسلامی نیز می<span dir="LTR">‌</span>کوشد با تمرکز بر آن دست به افتخارسازی «ملی» بزند و زیان<span dir="LTR">‌‌</span>های تحریم<span dir="LTR">‌</span>های بین<span dir="LTR">‌</span>المللی را بپوشاند.</p> </blockquote> <p dir="RTL">تلاش کره شمالی و سوریه برای ساخت راکتور هسته<span dir="LTR">‌</span>ای «الکبیر» که با حمایت ایران همراه بود، در شهریور ۱۳۸۶ پس از فرار علی<span dir="LTR">‌</span>رضا عسکری، <span dir="LTR">‌</span>از فرماندهان سابق سپاه پاسداران و افشای اطلاعاتی در باره<span dir="LTR">‌</span>ی آن با بمباران اسرائیل ناکام ماند.</p> <p dir="RTL"> </p> <p dir="RTL">برای توسعه اتمی، مجاورت کره شمالی با قدرتی مانند چین موقعیت غیرقابل مقایسه<span dir="LTR">‌</span>ای نسبت به ایران به آن می<span dir="LTR">‌</span>دهد. گذشته از موضع<span dir="LTR">‌</span>گیری مخالف چین در آزمایش هسته<span dir="LTR">‌</span>ای سوم پیونگ<span dir="LTR">‌</span>یانگ، پکن به متحدی استراتژیک، مانعی جدی برای اقدام<span dir="LTR">‌</span>های موشکی و هسته<span dir="LTR">‌</span>ای کره شمالی نبوده است.</p> <p dir="RTL"> </p> <p dir="RTL">عواملی تاریخی برای پیوند آن دو کشور مانند «جنگ کره»<span dir="LTR">‌</span>در دهه پنجاه قرن بیستم میلادی که در آن جمهوری دموکراتیک خلق کره (کره شمالی) و چین در یک سو با جمهوری کره (کره جنوبی) و نیروهای ناتو به<span dir="LTR">‌</span>ویژه آمریکا در سوی دیگر درگیر شدند، در مورد ایران و قدرت منطقه<span dir="LTR">‌</span>ای دیگر به چشم نمی<span dir="LTR">‌</span>خورد. جنگ کره که با آتش<span dir="LTR">‌</span>بس پایان یافت، پشتوانه<span dir="LTR">‌</span>ای تاریخی برای حمایت چین از اقدام<span dir="LTR">‌</span>های نظامی کره شمالی نیز هست. در این مورد حمایت روسیه برای تولید برق هسته<span dir="LTR">‌</span>ای به ایران جایگزین قدرتمندی در مقایسه با چین نیست.</p> <p dir="RTL"> </p> <p dir="RTL">کره شمالی و ایران پیش<span dir="LTR">‌</span>تر در شهریور سال ۱۳۹۱ موافقت<span dir="LTR">‌</span>نامه همکاری در زمینه علمی و فن<span dir="LTR">‌</span>آوری امضاء کرد<span dir="LTR">‌</span>ه<span dir="LTR">‌</span>اند که می<span dir="LTR">‌</span>تواند زمینه تبادل در زمینه دانش هسته<span dir="LTR">‌</span>ای را نیز فراهم کند. «فارس» و «ایرنا»، خبرگزاری<span dir="LTR">‌</span>های نزدیک به حکومت ایران، در گزارش<span dir="LTR">‌</span>های خود از آزمایش اتمی جدید کره شمالی، بر بعد ضدآمریکایی و مقاومت در برابر غرب نیز متمرکز شدند. همان بعدی که برنامه اتمی جمهوری اسلامی نیز می<span dir="LTR">‌</span>کوشد با تمرکز بر آن دست به افتخارسازی «ملی» بزند و زیان<span dir="LTR">‌‌</span>های تحریم<span dir="LTR">‌</span>های بین<span dir="LTR">‌</span>المللی را بپوشاند.</p> <p dir="RTL"> </p> <p dir="RTL"><strong>امکان کمک پیونگ</strong><strong><span dir="LTR">‌</span></strong><strong>یانگ به تهران</strong></p> <p dir="RTL"> </p> <p dir="RTL">کره شمالی این امکان را دارد که از جمله به دلیل اختلاف با غرب و افزایش فشارها بر سر گسترش برنامه اتمی<span dir="LTR">‌</span>اش فن<span dir="LTR">‌</span>آوری<span dir="LTR">‌</span>هایی را در اختیار حکومت ایران نیز قرار دهد. پشتیبانی<span dir="LTR">‌</span>ای که می<span dir="LTR">‌</span>تواند حول تعیین آمریکا به عنوان «دشمن مشترک» به آن شکل داد. کارشناسان ایرانی در گذشته از الگوی موشک «نودونگ» کره شمالی در ساخت موشک<span dir="LTR">‌</span>های میان<span dir="LTR">‌</span>برد «شهاب ۳» استفاده کردند.</p> <p dir="RTL"> </p> <p dir="RTL">کره شمالی که پیش<span dir="LTR">‌</span>تر در اقدام<span dir="LTR">‌</span>های هسته<span dir="LTR">‌</span>ای خود از پولوتونیم استفاده می<span dir="LTR">‌</span>کرده، از کاربرد اورانیوم غنی<span dir="LTR">‌</span>شده نیز به عنوان روش دومی با هدف ساخت سلاح هسته<span dir="LTR">‌</span>ای غافل نمانده است.</p> <p dir="RTL"> </p> <p dir="RTL">این نیاز مشترک به غنی<span dir="LTR">‌</span>سازی اورانیوم می<span dir="LTR">‌</span>تواند از نقاط پیوند، تبادل دانش و تلاش مشترک برای تجهیز جمهوری اسلامی باشد.</p> <p dir="RTL"> </p> <p dir="RTL"> اسرائیل به شدت از آزمایش هسته<span dir="LTR">‌</span>ای جدید پیونگ یانگ انتقاد کرد. روزنامه اسرائیلی «جروزالم<span dir="LTR">‌</span>پست» به نقل از کارشناسی امنیتی امکان انجام آزمایش<span dir="LTR">‌</span>های نیابتی در کره شمالی برای ایران را مطرح کرد. این روزنامه نوشته که همین آزمایش می<span dir="LTR">‌</span>تواند برای ایران نیز تکرار شود.</p> <p dir="RTL"> </p> <p dir="RTL">با وجود این اسرائیلی<span dir="LTR">‌</span>ها حتی برای زمان پس از دستیابی به سلاح اتمی از سوی کشورهایی که آن<span dir="LTR">‌</span>ها را در خاور میانه به عنوان تهدید تعریف کرده<span dir="LTR">‌</span>اند، زیردریایی<span dir="LTR">‌</span>هایی از آلمان خریده<span dir="LTR">‌</span>اند که امکان پرتاب موشک<span dir="LTR">‌</span>هایی با کلاهک هسته<span dir="LTR">‌</span>ای را از مناطقی مانند خلیج فارس به اهداف مختلف فراهم می<span dir="LTR">‌</span>کنند. این زیردریایی<span dir="LTR">‌</span>ها ضربه<span dir="LTR">‌</span>متقابل را در صورت حمله هسته<span dir="LTR">‌</span>ای به اسرائیل ممکن می<span dir="LTR">‌</span>کنند.</p> <p dir="RTL"> </p> <p dir="RTL">در عین حال تبادل نظامی و هسته<span dir="LTR">‌</span>ای کره شمالی و ایران با منافع روسیه و حتی چین، دو متحد فعلی حکومت ایران که منافعی در وابستگی هسته<span dir="LTR">‌</span>ای ایران دارند، تطابق کامل ندارد.</p> <p dir="RTL"> </p> <p dir="RTL">حضور کارشناسان نظامی ایران در بعضی آزمایش<span dir="LTR">‌</span>های موشکی و حتی هسته<span dir="LTR">‌</span>ای با هدف انتقال فن<span dir="LTR">‌</span>آوری و دستیابی به توان ساخت تجهیزات مشابه در همکاری با کره شمالی پنهان نمانده است.</p> <p dir="RTL"> </p> <p dir="RTL">برای نمونه خبرگزاری «یونهاپ» کره جنوبی به نقل از منابع دیپلماتیک تأیید کرده که ۱۲ تن در فروردین ۱۳۹۱ از طرف «گروه صنعتی شهید همت» که طبق قطعنامه تنبیهی ۱۷۴۷ سازمان ملل متحد تحت تحریم قرار گرفته، در آزمایش ناموفق موشک دوربرد کره شمالی حضور داشتند.</p> <p dir="RTL"> </p> <p dir="RTL"><strong>فعالیت هسته</strong><strong><span dir="LTR">‌</span></strong><strong>ای در منطقه</strong><strong><span dir="LTR">‌</span></strong><strong>ای پرتنش</strong></p> <p dir="RTL"> </p> <p dir="RTL">مجاورت با ترکیه و کشورهای عرب اکثراً سنی که قدرتی اتمی با مذهب شیعه را تحت دولت فعلی نمی<span dir="LTR">‌</span>پذیرند و از سوی دیگر نزدیکی به اسرائیل که علناً<span dir="LTR">‌</span> اعلام کرده در صورت عبور از حدود تعریف<span dir="LTR">‌</span>شده با حمله پیشگیرانه مانع ساخت سلاح اتمی در ایران می<span dir="LTR">‌</span>شود، ارتقاء تسلیحاتی جمهوری اسلامی را در حد یک کره شمالی اتمی دشوار می<span dir="LTR">‌</span>کند. در این راه اقدام<span dir="LTR">‌</span>های هماهنگ سایبری، ترور متخصصان هسته<span dir="LTR">‌</span>ای و یا فروش تجهیزات آلوده به ایران نیز عوامل غیرمنتظره<span dir="LTR">‌</span>ای هستند که تا کنون وجود داشته<span dir="LTR">‌</span>اند.</p> <p dir="RTL"> </p> <p dir="RTL">بعضی از اعضای خاندان سلطنتی سعودی گفته<span dir="LTR">‌</span>اند که در صورت دستیابی ایران به سلاح هسته<span dir="LTR">‌</span>ای، <span dir="LTR">‌</span>ریاض نیز دست به کار خواهد شد. اتفاق دیگری که می<span dir="LTR">‌</span>تواند وضع را پیچیده<span dir="LTR">‌</span>تر کند، تغییر وضعیت هسته<span dir="LTR">‌</span>ای ریاض است.</p> <p dir="RTL"> </p> <blockquote> <p dir="RTL">رابطه هر چه نزدیک<span dir="LTR">‌</span>تر با کره شمالی مستلزم شباهت بیشتر حکومت ایران به حاکمان آن و افزایش نظامی<span dir="LTR">‌</span>گری و نظام سیاسی بسته نیز هست. افزایش چنین شباهت<span dir="LTR">‌</span>هایی در حکومت فعلی از مخرب<span dir="LTR">‌</span>ترین پدیده<span dir="LTR">‌</span>هایی<span dir="LTR">‌</span>ست که نزدیکی به نظام<span dir="LTR">‌</span>های سیاسی چین و کره شمالی می<span dir="LTR">‌</span>تواند برای ایران همراه داشته باشد: محوریت یافتن فعالیت<span dir="LTR">‌</span>های موشکی، هسته<span dir="LTR">‌</span>ای و حتی توسعه صنعت هوا-فضا و در عین حال دوری از غرب. توسعه یک<span dir="LTR">‌</span>سویه<span dir="LTR">‌</span>در بعد امنیتی-نظامی و سیطره<span dir="LTR">‌</span>آن بر عرصه<span dir="LTR">‌</span>های دیگر جهان زیست مانند علم، فرهنگ و اقتصاد از پیامدهای نزدیکی به نظام<span dir="LTR">‌</span>هایی مانند روسیه، کره شمالی و چین است. این کوتاهی غیرقابل چشم<span dir="LTR">‌</span>پوشی جریان عمده چپ ایران نیز بوده که مناسبات مخرب با نظام<span dir="LTR">‌</span>های کمونیستی شرق دور را با توجه به خودکامگی نظام فعلی مستمر و سازمان<span dir="LTR">‌</span>یافته به نقد نکشیده است.</p> </blockquote> <p dir="RTL">با شدت گرفتن تحریم<span dir="LTR">‌</span>های نفتی غرب علیه ایران و دشوارتر شدن تبادل هزینه<span dir="LTR">‌</span>های فروش نفت برای ایران ژاپن نفت بیشتری از عربستان می<span dir="LTR">‌</span>خرد. به نوشته رویترز توکیو قصد دارد حتی پشتیبانی فنی برای ساخت نیروگاه<span dir="LTR">‌</span> اتمی به ریاض ارائه کند. این تصمیم ژاپن در صورت انجام و تحقق ساخت نیروگاه هسته<span dir="LTR">‌</span>ای در بلندمدت باعث استقلال بیشتر عربستان از منابع نفتی و افزایش صادرات آن برای نمونه به همان کشور ژاپن می<span dir="LTR">‌</span>شود. اگر در میان کشورهای مسلمان منطقه عربستان صاحب نیروگاه هسته<span dir="LTR">‌</span>ای شود، فشارها بر ایران وضعیت متفاوتی پیدا می<span dir="LTR">‌</span>کنند.</p> <p dir="RTL"> </p> <p dir="RTL">به تازگی عبدالله گل، رئیس جمهوری ترکیه، در موضع<span dir="LTR">‌</span>گیری مشابهی گفت آنکارا نمی<span dir="LTR">‌</span>تواند بپذیرد که یکی از همسایگانش سلاحی (اتمی) داشته باشد که ترکیه آن را در اختیار ندارد. این مواضع راه دشوار تهران را در ادامه غنی<span dir="LTR">‌</span>سازی ۲۰ درصدی نشان می<span dir="LTR">‌</span>دهند.</p> <p dir="RTL"> </p> <p dir="RTL">البته موانع موجود می<span dir="LTR">‌</span>توانند باعث گرایش بیشتر تهران به پیونگ<span dir="LTR">‌</span>یانگ و امکان کمک گرفتن پنهانی ایران از کره شمالی را برای انجام آزمایش<span dir="LTR">‌</span>های هسته<span dir="LTR">‌</span>ای تقویت کنند.</p> <p dir="RTL"> </p> <p dir="RTL"><strong>خطر نزدیکی به کره شمالی </strong></p> <p dir="RTL"> </p> <p dir="RTL">رابطه هر چه نزدیک<span dir="LTR">‌</span>تر با کره شمالی مستلزم شباهت بیشتر حکومت ایران به حاکمان آن و افزایش نظامی<span dir="LTR">‌</span>گری و نظام سیاسی بسته نیز هست.</p> <p dir="RTL"> </p> <p dir="RTL">افزایش چنین شباهت<span dir="LTR">‌</span>هایی در حکومت فعلی از مخرب<span dir="LTR">‌</span>ترین پدیده<span dir="LTR">‌</span>هایی<span dir="LTR">‌</span>ست که نزدیکی به نظام<span dir="LTR">‌</span>های سیاسی چین و کره شمالی می<span dir="LTR">‌</span>تواند برای ایران همراه داشته باشد: محوریت یافتن فعالیت<span dir="LTR">‌</span>های موشکی، هسته<span dir="LTR">‌</span>ای و حتی توسعه صنعت هوا-فضاو در عین حال دوری از غرب.</p> <p dir="RTL"> </p> <p dir="RTL">توسعه یک<span dir="LTR">‌</span>سویه<span dir="LTR">‌</span>در بعد امنیتی-نظامی و سیطره<span dir="LTR">‌</span>آن بر عرصه<span dir="LTR">‌</span>های دیگر جهان زیست مانند علم، فرهنگ و اقتصاد از پیامدهای نزدیکی به نظام<span dir="LTR">‌</span>هایی مانند روسیه، کره شمالی و چین است. این کوتاهی غیرقابل چشم<span dir="LTR">‌</span>پوشی جریان عمده چپ ایران نیز بوده که مناسبات مخرب با نظام<span dir="LTR">‌</span>های کمونیستی شرق دور را با توجه به خودکامگی نظام فعلی مستمر و سازمان<span dir="LTR">‌</span>یافته به نقد نکشیده است.</p> <p dir="RTL"> </p> <p dir="RTL">دادن امتیاز برگزاری دور جدید مذاکرات هسته<span dir="LTR">‌</span>ای با غرب در قزاقستان ممکن است با افزایش فعالیت<span dir="LTR">‌</span>های مسئولان ایرانی در زمینه فضانوردی و کمک گرفتن از قزاق<span dir="LTR">‌</span>ها در این زمینه نیز همراه شود. قزاقستان پایگاه فضایی «بایکونور»، گسترده<span dir="LTR">‌</span>ترین و قدیمی<span dir="LTR">‌</span>ترین مرکز در نوع خود در جهان را در اختیار دارد.</p> <p dir="RTL"> </p> <p dir="RTL">روز چهارشنبه ۲۵ بهمن (۱۳ فوریه) همزمان با ورود تیم هشت نفره کارشناسان آژانس بین<span dir="LTR">‌</span>المللی انرژی اتمی به تهران، برای هشتمین دور گفت<span dir="LTR">‌</span>وگوها با مسئولان ایرانی، خبر موافقت همکاری ایران و روسیه برای تحقیقات فضایی منتشر شد.</p> <p dir="RTL"> </p> <p dir="RTL">با پیگیری برنامه<span dir="LTR">‌</span>های موشکی، هسته<span dir="LTR">‌</span>ای و فضایی، جمهوری اسلامی از نظر انزوای بین<span dir="LTR">‌</span>المللی، افزایش فشارهای اقتصادی بر شهروندان و قدرت<span dir="LTR">‌</span>گیری نظامیان در مسیری مشابه با کره شمالی قرار دارد.</p> <p dir="RTL"> </p> <p dir="RTL">اما از نظر توسعه هسته<span dir="LTR">‌</span>ای، خطر حمله و اقدام<span dir="LTR">‌</span>های خارجی علیه جمهوری اسلامی امکان موفقیت در ساخت سلاح هسته<span dir="LTR">‌</span>ای را در مقایسه با پیونگ<span dir="LTR">‌</span>یانگ بسیار دشوارتر می<span dir="LTR">‌</span>کنند.</p>
فرهاد سلمانیان − سومین آزمایش هسته‌ای کره شمالی طی کم‌تر از هفت سال، نگرانی از توسعه جنگ‌افزارهای اتمی پیونگ‌یانگ را افزایش داد. انفجار ناشی از آزمایش زیرزمینی سه‌شنبه، ۲۴ بهمن (۱۲ فوریه)، در تأسیسات «پونگی‌ری» در شمال شرق آن کشور، در نوع خود در کره شمالی شدیدترین بود. این انفجار لرزه‌ای به بزرگی ۹ / ۴ تا ۲ / ۵ درجه در مقیاس ریشتر ایجاد کرد. در واکنش، کره جنوبی از تصمیم توسعه‌سریع‌تر برنامه موشک‌های بالستیک خود با برد ۸۰۰ کیلومتر خبر داد.
جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا، در موضع‌گیری جدیدی خواهان قاطعیت جامعه بین‌الملل در واکنش به پیونگ‌یانگ شد تا برای ایران نیز پیام بازدارنده‌ای در پرونده هسته‌ای‌اش باشد.
در باره شدت دقیق انفجار اتمی گزارش‌های متفاوتی وجود داشت: منابع رسمی در کره شمالی قدرت انفجار بمب را تا ۱۰ هزار تن ماده منفجره «تی‌ان‌تی» اعلام کردهاند. اما بعضی منابع قدرت آن را بیشتر از این مقدار نیز ارزیابی کردند.
بعضی منابع شدت انفجار را دو برابر آزمایش دوم پیونگ‌یانگ در خرداد ۱۳۸۸ (مه ۲۰۰۹) ذکر کردهاند که قدرت آن برابر با بیش از ۲۰۰۰ تن تی‌ان‌تی ارزیابی شده بود. نخستین آزمایش اتمی پیونگ‌یانگ نیز در مهر ۱۳۸۵ (اکتبر ۲۰۰۶) با قدرتی برابر انفجار نزدیک ۱۰۰۰ تن تی‌ان‌تی انجام گرفت.
تحقیق در باره‌ی این که در آزمایش پلوتونیوم به کار رفته یا اورانیوم غنی‌شده ادامه دارد. در صورت کاربرد اورانیوم غنی‌شده حساسیت موضوع برای غرب و اسرائیل با توجه به نیاز مشترک به این ماده در تأسیسات اتمی ایران بیشتر میشود.
اهداف آزمایش هسته‌ای
سومین آزمایش اتمی پیونگ‌یانگ نه تنها با واکنش منفی بعضی کشورها و شورای امنیت سازمان ملل متحد، بلکه با تهدید تحریم‌های بیشتر همراه شد. هر چند خبرگزاری «رویترز» نوشت که چین، متحد دیپلماتیک و اقتصادی کره شمالی ممکن است در برابر تحریم‌های احتمالی جدید علیه آن کشور در شورای امنیت با استدلال «جلوگیری از تحریک بیشتر سران پیونگ‌یانگ به اقدامهای شدیدتر» مقاومت کند.
به نظر نمی‌رسد سیاست کشورهایی مانند آمریکا در راستای انزوای بیشتر کره شمالی، به عنوان راهبرد بازدارنده برای جلوگیری از توسعه اتمی پیونگ‌یانگ تأثیر چندانی داشته باشد. کره شمالی در دهه‌های گذشته نیز تسلیم فشارهای بین‌المللی نشده و کیم جونگ اون همراه با مشاوران نظامی بر صحنه سیاسی و منابع مالی داخلی سیطره دارند.
خبرگزاری «اَسوشییتدپرس» در تحلیلی نوشت که یکی از اهداف آزمایش اتمی کره شمالی واداشتن ایالات متحده آمریکا به رفتار با آن کشور به عنوان قدرتی هسته‌ای با حقوق برابر است: با صرف نظر از ایجاد زمینه‌ای برای «غرور ملی» و کارکرد تبلیغاتی، هدف از آزمایش‌های موشکی و هسته‌ای نه ورود به جنگ با ایالات متحده، بلکه به رسمیت شناخته شدن و واداشتن واشینگتن به پذیرش اقتدار و توانمندی نظامی کره شمالی نیز هست.
آیا مقصد ما پیونگ‌یانگ است؟
مذاکرات «شش‌جانبه» با حضور کره شمالی در برابر آمریکا، چین، روسیه، ژاپن و کره جنوبی در گذشته مانع توسعه سلاح‌های اتمی پیونگ‌یانگ نشده و آخرین آزمایش هسته‌ای این موضوع را ثابت کرد. اما آیا رویه پیونگ‌یانگ می‌تواند الگو و زمینه اقدامهای مشابه در ایران باشد و به شکل‌گیری دوقلوی موشکی-هسته‌ای تهران-پیونگ‌یانگ علیه سیاست‌های غرب کمک کند؟
بدون درک موانع ایران در راه تبدیل به «قدرت هسته‌ای» پاسخ این پرسش آسان نیست.
تلاش کره شمالی و سوریه برای ساخت راکتور هسته‌ای «الکبیر» که با حمایت ایران همراه بود، در شهریور ۱۳۸۶ پس از فرار علی‌رضا عسکری، از فرماندهان سابق سپاه پاسداران و افشای اطلاعاتی در باره‌ی آن با بمباران اسرائیل ناکام ماند.
برای توسعه اتمی، مجاورت کره شمالی با قدرتی مانند چین موقعیت غیرقابل مقایسه‌ای نسبت به ایران به آن میدهد. گذشته از موضع‌گیری مخالف چین در آزمایش هسته‌ای سوم پیونگ‌یانگ، پکن به متحدی استراتژیک، مانعی جدی برای اقدامهای موشکی و هسته‌ای کره شمالی نبوده است.
عواملی تاریخی برای پیوند آن دو کشور مانند «جنگ کره»در دهه پنجاه قرن بیستم میلادی که در آن جمهوری دموکراتیک خلق کره (کره شمالی) و چین در یک سو با جمهوری کره (کره جنوبی) و نیروهای ناتو به‌ویژه آمریکا در سوی دیگر درگیر شدند، در مورد ایران و قدرت منطقه‌ای دیگر به چشم نمی‌خورد. جنگ کره که با آتش‌بس پایان یافت، پشتوانه‌ای تاریخی برای حمایت چین از اقدامهای نظامی کره شمالی نیز هست. در این مورد حمایت روسیه برای تولید برق هسته‌ای به ایران جایگزین قدرتمندی در مقایسه با چین نیست.
کره شمالی و ایران پیش‌تر در شهریور سال ۱۳۹۱ موافقت‌نامه همکاری در زمینه علمی و فن‌آوری امضاء کردهاند که می‌تواند زمینه تبادل در زمینه دانش هسته‌ای را نیز فراهم کند. «فارس» و «ایرنا»، خبرگزاری‌های نزدیک به حکومت ایران، در گزارش‌های خود از آزمایش اتمی جدید کره شمالی، بر بعد ضدآمریکایی و مقاومت در برابر غرب نیز متمرکز شدند. همان بعدی که برنامه اتمی جمهوری اسلامی نیز می‌کوشد با تمرکز بر آن دست به افتخارسازی «ملی» بزند و زیان‌‌های تحریم‌های بین‌المللی را بپوشاند.
امکان کمک پیونگ‌یانگ به تهران
کره شمالی این امکان را دارد که از جمله به دلیل اختلاف با غرب و افزایش فشارها بر سر گسترش برنامه اتمی‌اش فن‌آوری‌هایی را در اختیار حکومت ایران نیز قرار دهد. پشتیبانی‌ای که می‌تواند حول تعیین آمریکا به عنوان «دشمن مشترک» به آن شکل داد. کارشناسان ایرانی در گذشته از الگوی موشک «نودونگ» کره شمالی در ساخت موشک‌های میان‌برد «شهاب ۳» استفاده کردند.
کره شمالی که پیش‌تر در اقدامهای هسته‌ای خود از پولوتونیم استفاده می‌کرده، از کاربرد اورانیوم غنی‌شده نیز به عنوان روش دومی با هدف ساخت سلاح هسته‌ای غافل نمانده است.
این نیاز مشترک به غنی‌سازی اورانیوم می‌تواند از نقاط پیوند، تبادل دانش و تلاش مشترک برای تجهیز جمهوری اسلامی باشد.
اسرائیل به شدت از آزمایش هسته‌ای جدید پیونگ یانگ انتقاد کرد. روزنامه اسرائیلی «جروزالم‌پست» به نقل از کارشناسی امنیتی امکان انجام آزمایش‌های نیابتی در کره شمالی برای ایران را مطرح کرد. این روزنامه نوشته که همین آزمایش می‌تواند برای ایران نیز تکرار شود.
با وجود این اسرائیلی‌ها حتی برای زمان پس از دستیابی به سلاح اتمی از سوی کشورهایی که آن‌ها را در خاور میانه به عنوان تهدید تعریف کردهاند، زیردریایی‌هایی از آلمان خریده‌اند که امکان پرتاب موشک‌هایی با کلاهک هسته‌ای را از مناطقی مانند خلیج فارس به اهداف مختلف فراهم میکنند. این زیردریایی‌ها ضربه‌متقابل را در صورت حمله هسته‌ای به اسرائیل ممکن میکنند.
در عین حال تبادل نظامی و هسته‌ای کره شمالی و ایران با منافع روسیه و حتی چین، دو متحد فعلی حکومت ایران که منافعی در وابستگی هسته‌ای ایران دارند، تطابق کامل ندارد.
حضور کارشناسان نظامی ایران در بعضی آزمایش‌های موشکی و حتی هسته‌ای با هدف انتقال فن‌آوری و دستیابی به توان ساخت تجهیزات مشابه در همکاری با کره شمالی پنهان نمانده است.
برای نمونه خبرگزاری «یونهاپ» کره جنوبی به نقل از منابع دیپلماتیک تأیید کرده که ۱۲ تن در فروردین ۱۳۹۱ از طرف «گروه صنعتی شهید همت» که طبق قطعنامه تنبیهی ۱۷۴۷ سازمان ملل متحد تحت تحریم قرار گرفته، در آزمایش ناموفق موشک دوربرد کره شمالی حضور داشتند.
فعالیت هسته‌ای در منطقه‌ای پرتنش
مجاورت با ترکیه و کشورهای عرب اکثراً سنی که قدرتی اتمی با مذهب شیعه را تحت دولت فعلی نمی‌پذیرند و از سوی دیگر نزدیکی به اسرائیل که علناً اعلام کرده در صورت عبور از حدود تعریف‌شده با حمله پیشگیرانه مانع ساخت سلاح اتمی در ایران میشود، ارتقاء تسلیحاتی جمهوری اسلامی را در حد یک کره شمالی اتمی دشوار می‌کند. در این راه اقدامهای هماهنگ سایبری، ترور متخصصان هسته‌ای و یا فروش تجهیزات آلوده به ایران نیز عوامل غیرمنتظره‌ای هستند که تا کنون وجود داشته‌اند.
بعضی از اعضای خاندان سلطنتی سعودی گفته‌اند که در صورت دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای، ریاض نیز دست به کار خواهد شد. اتفاق دیگری که می‌تواند وضع را پیچیده‌تر کند، تغییر وضعیت هسته‌ای ریاض است.
با شدت گرفتن تحریم‌های نفتی غرب علیه ایران و دشوارتر شدن تبادل هزینه‌های فروش نفت برای ایران ژاپن نفت بیشتری از عربستان می‌خرد. به نوشته رویترز توکیو قصد دارد حتی پشتیبانی فنی برای ساخت نیروگاه اتمی به ریاض ارائه کند. این تصمیم ژاپن در صورت انجام و تحقق ساخت نیروگاه هسته‌ای در بلندمدت باعث استقلال بیشتر عربستان از منابع نفتی و افزایش صادرات آن برای نمونه به همان کشور ژاپن میشود. اگر در میان کشورهای مسلمان منطقه عربستان صاحب نیروگاه هسته‌ای شود، فشارها بر ایران وضعیت متفاوتی پیدا میکنند.
به تازگی عبدالله گل، رئیس جمهوری ترکیه، در موضع‌گیری مشابهی گفت آنکارا نمی‌تواند بپذیرد که یکی از همسایگانش سلاحی (اتمی) داشته باشد که ترکیه آن را در اختیار ندارد. این مواضع راه دشوار تهران را در ادامه غنی‌سازی ۲۰ درصدی نشان می‌دهند.
البته موانع موجود می‌توانند باعث گرایش بیشتر تهران به پیونگ‌یانگ و امکان کمک گرفتن پنهانی ایران از کره شمالی را برای انجام آزمایش‌های هسته‌ای تقویت کنند.
خطر نزدیکی به کره شمالی
رابطه هر چه نزدیک‌تر با کره شمالی مستلزم شباهت بیشتر حکومت ایران به حاکمان آن و افزایش نظامی‌گری و نظام سیاسی بسته نیز هست.
افزایش چنین شباهت‌هایی در حکومت فعلی از مخرب‌ترین پدیده‌هایی‌ست که نزدیکی به نظام‌های سیاسی چین و کره شمالی می‌تواند برای ایران همراه داشته باشد: محوریت یافتن فعالیت‌های موشکی، هسته‌ای و حتی توسعه صنعت هوا-فضاو در عین حال دوری از غرب.
توسعه یک‌سویه‌در بعد امنیتی-نظامی و سیطره‌آن بر عرصه‌های دیگر جهان زیست مانند علم، فرهنگ و اقتصاد از پیامدهای نزدیکی به نظام‌هایی مانند روسیه، کره شمالی و چین است. این کوتاهی غیرقابل چشم‌پوشی جریان عمده چپ ایران نیز بوده که مناسبات مخرب با نظام‌های کمونیستی شرق دور را با توجه به خودکامگی نظام فعلی مستمر و سازمان‌یافته به نقد نکشیده است.
دادن امتیاز برگزاری دور جدید مذاکرات هسته‌ای با غرب در قزاقستان ممکن است با افزایش فعالیت‌های مسئولان ایرانی در زمینه فضانوردی و کمک گرفتن از قزاق‌ها در این زمینه نیز همراه شود. قزاقستان پایگاه فضایی «بایکونور»، گسترده‌ترین و قدیمی‌ترین مرکز در نوع خود در جهان را در اختیار دارد.
روز چهارشنبه ۲۵ بهمن (۱۳ فوریه) همزمان با ورود تیم هشت نفره کارشناسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران، برای هشتمین دور گفت‌وگوها با مسئولان ایرانی، خبر موافقت همکاری ایران و روسیه برای تحقیقات فضایی منتشر شد.
با پیگیری برنامه‌های موشکی، هسته‌ای و فضایی، جمهوری اسلامی از نظر انزوای بین‌المللی، افزایش فشارهای اقتصادی بر شهروندان و قدرت‌گیری نظامیان در مسیری مشابه با کره شمالی قرار دارد.
اما از نظر توسعه هسته‌ای، خطر حمله و اقدامهای خارجی علیه جمهوری اسلامی امکان موفقیت در ساخت سلاح هسته‌ای را در مقایسه با پیونگ‌یانگ بسیار دشوارتر میکنند.
نظرها
کاربر مهمان
حقیقتا کشور ایده ال رهبر جمهوری اسلامی جایی است شبیه کره شمالی . فکر میکنم این همان اشتباه استراتژیک است که کل نظام سیاسی اجمهوری اسلامی را یا منهدم خواهد کرد ویا کشور ایران را دچار تغییرات عمیق . ایران کره شمالی نیست . کشوری که مردمش هرشب بیش از 30 کانال ماهواره ای که از خارج پخش میشود تماشا میکنند و بر برترین منابع انرژی دنیا نشسته و بیش از 70 میلیون جمعیت دارد اساسا ظرفیت کنترل شدن به نحو یک اروگاه کار اجباری را ندارد . تحریم ها اخیر موثر ترین سیاست غرب بر علیه ایران بوده . حکومت ایران به زودی توان تغذیه نیروهای پشتیبان خود را از دست میدهد. عواقب این امر برای کشور ایران کاملا نامعلوم است چیزی شبیه کابوس نا امنی و یا جنگ داخلی....
میم مثل مهمان
«توسعه یک‌سویه‌در بعد امنیتی-نظامی و سیطره‌آن بر عرصه‌های دیگر جهان زیست مانند علم، فرهنگ و اقتصاد از پیامدهای نزدیکی به نظام‌هایی مانند روسیه، کره شمالی و چین است. این کوتاهی غیرقابل چشم‌پوشی جریان عمده چپ ایران نیز بوده که مناسبات مخرب با نظام‌های کمونیستی شرق دور را با توجه به خودکامگی نظام فعلی مستمر و سازمان‌یافته به نقد نکشیده است.» دوست عزیز بهتر نیست به جای نتیجه گیری های مغرضانه منطقی بیندیشیم تا با نتایج منطقی بتوانیم وضعیت را به نحو احسن تحلیل کنیم؟ بگذریم که چپ از جدی ترین منتقدان سرمایه داری شرقی و دولتی است که نمونه هایش چین و کره شمالی هستند و حتا تیغ نقدشان گلوی پوپولیسم ونزوئلا را بریده است. از اینها بگذریم. اصلا فرض کنیم چپ ها هیچ وقت چنین نقدهایی ننوشته اند. اصلا فرض کنیم به نفع این نظام ها مقاله نوشته اند. طبق چه استدلالی معتقدید اگر چپ ها این نظام ها را به نقد می کشیدند جمهوری اسلامی می گفت چشم و می پذیرفت تا از این نظام ها فاصله بگیرد؟ مگر جمهوری اسلامی چشمش به دهان چپ هاست؟ یا اگر منظور شما این است که چرا مردم را آگاه نکرده اند که در مقابل تصمیم حاکمان شان بایستند؛ رسانه و هژمونی در مقایسه با سایر نیروهای اپوزیسون در اختیار شما لیبرال هاست. پس این اظهار نظر را چگونه توجیه می کنید؟ لطفا ما را هم توجیه کنید! این قبیل ساده انگاری ها بخشودنی نیست، نه به این دلیل که چپ ها را متهم می کند؛ به این دلیل که همواره دلایل اصلی و نظام منطقی رویدادها و ریشه ی سیاست های حاکمان را پنهان می کند. مانند این ادعا که می گویند انقلاب 57 را چپ ها راه انداختند. جدای انقاداتی که به چپ های آن زمان وارد است؛ مشکل این ادعا این نیست که چپ ها را متهم می کند مشکل اینجاست که انقلاب 57 را نمی شناسد. کسی که انقلاب 57 را نمی شناسد چطور می تواند جمهوری اسلامی را بشناسد؟ چطور می تواند هواداران جمهوری اسلامی را بشناسد؟ منظورم همان هایی است که ساندیس خور می نامدش. چرخش جمهوری اسلامی به سمت روسیه و چین و استبدادهای شرقی (که قطعن در حد یک الگوبرداری است چرا که ماجرای ایران با اسلام مقدسش مسئله ای جداست) نیاز به یک بررسی و تحقیق ریشه دارد نه اظهارنظرهای سطحی و خام. با تشکر.
کاربر مهمان
علاالدين بروجردی، رئيس کميسيون امنيت ملی و سياست خارجی مجلس ايران در واکنش به پيشنهاد قدرت‌های جهانی برای تعطيلی سايت فردو در ازای لغو تحريم تجارت طلا و فلزت گران‌بها عليه ايران گفت: "سايت فردو هرگز تعطيل نخواهد شد." بروجردی روز يکشنبه ۲۹ بهمن به خبرگزاری دانشجويان ايران (ايسنا) گفت: "فردو هرگز تعطيل نخواهد شد زيرا ما حتما وظيفه ملی‌مان اين است که بتوانيم از مراکز هسته‌ای و حياتی خودمان در قبال تهديد دشمن دفاع کنيم."
کاربر مهمان
روز گذشته فهد المصری، مسئول اطلاع رسانی فرماندهی مشترک ارتش آزاد سوریه، در گفت وگویی با روزنامه شرق الاوسط گفته بود: حزب الله لبنان تلاش دارد که مناطق واقع در حومه حمص که در کنترل ارتش آزاد است بازپس گیرد تا از این طریق زمینه بازپسگیری شهرحمص را برای نیروهای اسد مهیا سازد. مسئول مرکز اطلاع رسانی فرماندهی مشترک گفت:" همه تلاش حزب الله لبنان جلوگیری از آزاد سازی جاده استراتژیک حمص – دمشق توسط ارتش آزاد است و این حزب در واقع در کنار اسد بر علیه ملت قیام کرده سوریه می جنگند". به گزارش بی بی سی، "شورای ملی سوریه" نیز تایید کرده است که پیکارجویان حزب الله در حمایت از حکومت سوریه به سه روستا در نزدیکی مرز لبنان حمله کرده اند!!. شورای ملی سوریه با انتشار بیانیه ای از دولت لبنان خواست تا از تجاوز اعضای حزب الله به خاک سوریه جلوگیری کند.
کاربر مهمان
يک نظامی تحصيل‌کرده در کره شمالی !! به‌عنوان وزير ارتباطات معرفی شد!!
خواننده
چپ ایران به اندازه کافی روی مناسبات سیاسی و اقتصادی جمهوری اسلامی و نظام‌های کمونیستی مثل چین و کره شمالی متمرکز نشده. درست فهمیدم؟
کاربر مهمان
سایت شبکه آر تی روسیه به نقل از رسانه های ژاپنی مدعی شده بود: ایران و کره شمالی در ماه نوامبر گذشته توافق کرده بودند در مقابل حضور کارشناسان هسته ای ایرانی در محل آزمایش هسته ای کره شمالی، تهران مبلغ مالی را به این کشور پرداخت کند. این مبلغ مالی به صورت یوان (واحد پول چین) پرداخت می شود.