ارتباط ناشناخته. ارتباط بدون سانسور. ارتباط برقرار نمی‌شود. سایت اصلی احتمالاً زیر سانسور است. ارتباط با سایت (های) موازی برقرار شد. ارتباط برقرار نمی‌شود. ارتباط اینترنت خود را امتحان کنید. احتمال دارد اینترنت به طور سراسری قطع شده باشد. ادامه مطلب

آیا حفره ازون ترمیم می‌شود؟

<p>آژانس فضایی اروپا - سال &nbsp;۲۰۱۲ میلادی، گرچه به لحاظ تحولات اقلیمی و الگوهای گرمایش جهانی، سال ناخوشایندی بود و پایان گرم&zwnj;ترین دهه از سیاره&zwnj;مان را طی یکصد و پنجاه سال گذشته رقم زد، اما به لحاظ تحولاتی که در الگوی نوسانات اخیر تراکم ازون ایجاد شد، سال به&zwnj;نسبت نویدبخشی بود.</p> <!--break--> <p dir="RTL">&nbsp;</p> <p dir="RTL">طبق مشاهدات ماهواره&zwnj;ای، &laquo;حفره&raquo;&zwnj;ای که چندسالی&zwnj;ست در لایه ازون و بر فراز جنوبگان پدید آمده، در سال گذشته به کم&zwnj;ترین مساحت خود طی ده سال گذشته رسید. مشاهدات بلندمدت ماهواره&zwnj;ای نیز حکایت از این دارند که پیمان&zwnj;های منع گسترش <span dir="LTR">CFC</span>ها و حفظ لایه ازون &ndash; درست برعکس &nbsp;معاهداتی که تاکنون برای مقابله با گرمایش جهانی امضاء شده &ndash; جواب&zwnj;شان را خوب پس داده&zwnj;اند و این لایه در شُرف احیاست.</p> <p dir="RTL">&nbsp;</p> <p dir="RTL">این داده&zwnj;ها را حسگر ازون&zwnj;سنج مستقر بر ماهواره اروپایی <span dir="LTR">MetOp</span> جمع&zwnj;آوری کرده و در حال حاضر هم با دیده&zwnj;بانی مستمر از نوسانات این لایه، پا جای پای ماهواره&zwnj;های <span dir="LTR">ERS-2</span> و <span dir="LTR">Envisat</span> نهاده که مشاهدات به&zwnj;نسبت تلخ&zwnj;تری از این واقعه را به زمین مخابره می&zwnj;کردند. پیشینه این حفره، که در ماه&zwnj;های بهار جنوبگان &ndash; از سپتامبر تا نوامبر &ndash; ایجاد می&zwnj;شود و تراکم گاز ازون را تا حدود ۷۰ درصد کاهش می&zwnj;دهد، به دهه ۱۹۸۰ میلادی برمی&zwnj;گردد. این پدیده، به&zwnj;علت بادهای پرارتفاع و جریانات پیچشی سریعی که در هوای سرد آسمان جنوبگان حکمفرماست، اغلب گریبان قطب جنوب زمین را می&zwnj;گیرد. در چنین شرایطی&zwnj;ست که ترکیبات مصنوعی &nbsp;کلوروفلوئورکربن&zwnj; &ndash; یا همان <span dir="LTR">CFC</span> &ndash; تأثیر شدیدتری بر مولکول&zwnj;های ازون دارد و راه به ظهور این حفره می&zwnj;برَد. نیمکره شمالی زمین، از بابت پوشش ناهموار و کوهستانی&zwnj;ترش، اجازه تشکیل بادهای قویِ پیراقطبی و لذا تشکیل حفره&zwnj;ای مشابه با جنوبگان را نمی&zwnj;دهد.</p> <p dir="RTL"><img alt="" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/ozn12-2.jpg" style="width: 400px; height: 357px;" /></p> <p dir="RTL"><span style="color:#696969;">&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;تحولات حفره ازون (آبی&zwnj;رنگ) از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۱۲</span></p> <p dir="RTL">&nbsp;</p> <p dir="RTL">افت تراکم گاز ازون در نیمکره جنوبی بدین&zwnj;معناست که ساکنین آن منطقه مستعد دریافت حجم بیشتری از پرتوهای مهلک فرابنفش&zwnj;اند. اما خوشبختانه معاهدات جهانی ِ ناظر به این معضل &ndash; خصوصاً پروتکل مونترآل &ndash; مانع از رشد افسارگسیخته <span dir="LTR">CFC</span>ها شده&zwnj;اند و روند ضعف ازون، از اواسط دهه ۱۹۹۰ رو به کاهش گذاشته است. البته دوام بالای این ترکیبات شیمیایی، احتمال احیای کامل این لایه را تا اواسط قرن حاضر به تعویق انداخته است.</p> <p dir="RTL">&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;</p> <p dir="RTL">تحول لایه ازون، تابعی از ترکیبات شیمیایی و تحرکات جوی، از قبیل الگوی بادها و دماست. اگر اوضاع جوی دستخوش تغییرات شدیدی بشود، امکان دارد اوضاع ازون هم یا رو به وخامت بگذارد &ndash; شبیه اتفاقی که در بهار ۲۰۱۱ بر فراز شمالگان رخ داد &ndash; و یا مثل سال گذشته رو به بهبود.</p> <p dir="RTL">&nbsp;</p> <p dir="RTL">دانشمندان به&zwnj;منظور درک بهتر این فرآیندهای پیچیده، از داده&zwnj;های بلندمدت حاصل از مشاهدات پیگیر، و همچنین نتایج شبیه&zwnj;سازی&zwnj;های مبتنی بر مدل&zwnj;های پیچیده جوی استفاده می&zwnj;کنند. گرچه سابقه این مشاهدات به چندین دهه پیش برمی&zwnj;گردد، اما ترکیب کردن&zwnj;شان به نحوی که اطلاعاتی یکدست و قابل ارزیابی را فراهم آورد، کار دشواری&zwnj;ست. سازمان فضایی اروپا، اِسا، با تنسیق هرچه&zwnj;بهتر این مشاهدات، اقدام به رصد تحولات بلندمدت ازون کرده و دانشمندان هم به کمک همین داده&zwnj;ها، قادر به ارزیابی بهتری از زمان احیای این لایه، و بالاخص امحای این حفره هستند.</p> <p dir="RTL">&nbsp;</p> <p dir="RTL">طبق مدل&zwnj;سازی&zwnj;های فعلی، حفره ازون طی سالیان آینده به احتمالِ زیاد احیاء خواهد شد و تا چندین دهه&zwnj;ی آتی به کل از فراز جنوبگان رخت برخواهد بست.</p> <p dir="RTL">&nbsp;</p> <p dir="RTL"><strong>منبع: </strong><strong><a href="http://www.esa.int/Our_Activities/Observing_the_Earth/Is_the_ozone_layer_on_the_road_to_recovery"><span dir="LTR">ESA</span></a></strong></p> <p dir="RTL">&nbsp;</p> <p dir="RTL"><strong>توضیحات تصاویر:</strong></p> <p dir="RTL">&nbsp;</p> <p dir="RTL">۱ - طرحی از حفره ازون بر فراز جنوبگان در ۳۱ مارس ۲۰۱۱، طبق مشاهدات ماهواره <span dir="LTR">Envisat</span> / <span dir="LTR">ESA</span></p> <p dir="RTL">۲ - تحولات حفره ازون (آبی&zwnj;رنگ) از سال ۱۹۹۶ (بالا چپ) تا ۲۰۱۲ / <span dir="LTR">ESA</span></p>

آژانس فضایی اروپا - سال  ۲۰۱۲ میلادی، گرچه به لحاظ تحولات اقلیمی و الگوهای گرمایش جهانی، سال ناخوشایندی بود و پایان گرم‌ترین دهه از سیاره‌مان را طی یکصد و پنجاه سال گذشته رقم زد، اما به لحاظ تحولاتی که در الگوی نوسانات اخیر تراکم ازون ایجاد شد، سال به‌نسبت نویدبخشی بود.

طبق مشاهدات ماهواره‌ای، «حفره»‌ای که چندسالی‌ست در لایه ازون و بر فراز جنوبگان پدید آمده، در سال گذشته به کم‌ترین مساحت خود طی ده سال گذشته رسید. مشاهدات بلندمدت ماهواره‌ای نیز حکایت از این دارند که پیمان‌های منع گسترش CFCها و حفظ لایه ازون – درست برعکس  معاهداتی که تاکنون برای مقابله با گرمایش جهانی امضاء شده – جواب‌شان را خوب پس داده‌اند و این لایه در شُرف احیاست.

این داده‌ها را حسگر ازون‌سنج مستقر بر ماهواره اروپایی MetOp جمع‌آوری کرده و در حال حاضر هم با دیده‌بانی مستمر از نوسانات این لایه، پا جای پای ماهواره‌های ERS-2 و Envisat نهاده که مشاهدات به‌نسبت تلخ‌تری از این واقعه را به زمین مخابره می‌کردند. پیشینه این حفره، که در ماه‌های بهار جنوبگان – از سپتامبر تا نوامبر – ایجاد می‌شود و تراکم گاز ازون را تا حدود ۷۰ درصد کاهش می‌دهد، به دهه ۱۹۸۰ میلادی برمی‌گردد. این پدیده، به‌علت بادهای پرارتفاع و جریانات پیچشی سریعی که در هوای سرد آسمان جنوبگان حکمفرماست، اغلب گریبان قطب جنوب زمین را می‌گیرد. در چنین شرایطی‌ست که ترکیبات مصنوعی  کلوروفلوئورکربن‌ – یا همان CFC – تأثیر شدیدتری بر مولکول‌های ازون دارد و راه به ظهور این حفره می‌برَد. نیمکره شمالی زمین، از بابت پوشش ناهموار و کوهستانی‌ترش، اجازه تشکیل بادهای قویِ پیراقطبی و لذا تشکیل حفره‌ای مشابه با جنوبگان را نمی‌دهد.

                     تحولات حفره ازون (آبی‌رنگ) از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۱۲

افت تراکم گاز ازون در نیمکره جنوبی بدین‌معناست که ساکنین آن منطقه مستعد دریافت حجم بیشتری از پرتوهای مهلک فرابنفش‌اند. اما خوشبختانه معاهدات جهانی ِ ناظر به این معضل – خصوصاً پروتکل مونترآل – مانع از رشد افسارگسیخته CFCها شده‌اند و روند ضعف ازون، از اواسط دهه ۱۹۹۰ رو به کاهش گذاشته است. البته دوام بالای این ترکیبات شیمیایی، احتمال احیای کامل این لایه را تا اواسط قرن حاضر به تعویق انداخته است.

تحول لایه ازون، تابعی از ترکیبات شیمیایی و تحرکات جوی، از قبیل الگوی بادها و دماست. اگر اوضاع جوی دستخوش تغییرات شدیدی بشود، امکان دارد اوضاع ازون هم یا رو به وخامت بگذارد – شبیه اتفاقی که در بهار ۲۰۱۱ بر فراز شمالگان رخ داد – و یا مثل سال گذشته رو به بهبود.

دانشمندان به‌منظور درک بهتر این فرآیندهای پیچیده، از داده‌های بلندمدت حاصل از مشاهدات پیگیر، و همچنین نتایج شبیه‌سازی‌های مبتنی بر مدل‌های پیچیده جوی استفاده می‌کنند. گرچه سابقه این مشاهدات به چندین دهه پیش برمی‌گردد، اما ترکیب کردن‌شان به نحوی که اطلاعاتی یکدست و قابل ارزیابی را فراهم آورد، کار دشواری‌ست. سازمان فضایی اروپا، اِسا، با تنسیق هرچه‌بهتر این مشاهدات، اقدام به رصد تحولات بلندمدت ازون کرده و دانشمندان هم به کمک همین داده‌ها، قادر به ارزیابی بهتری از زمان احیای این لایه، و بالاخص امحای این حفره هستند.

طبق مدل‌سازی‌های فعلی، حفره ازون طی سالیان آینده به احتمالِ زیاد احیاء خواهد شد و تا چندین دهه‌ی آتی به کل از فراز جنوبگان رخت برخواهد بست.

منبع: ESA

توضیحات تصاویر:

۱ - طرحی از حفره ازون بر فراز جنوبگان در ۳۱ مارس ۲۰۱۱، طبق مشاهدات ماهواره Envisat / ESA

۲ - تحولات حفره ازون (آبی‌رنگ) از سال ۱۹۹۶ (بالا چپ) تا ۲۰۱۲ / ESA

این مطلب را پسندیدید؟ کمک مالی شما به ما این امکان را خواهد داد که از این نوع مطالب بیشتر منتشر کنیم.

آیا مایل هستید ما را در تحقیق و نوشتن تعداد بیشتری از این‌گونه مطالب یاری کنید؟

.در حال حاضر امکان دریافت کمک مخاطبان ساکن ایران وجود ندارد

توضیح بیشتر در مورد اینکه چطور از ما حمایت کنید

نظر بدهید

در پرکردن فرم خطایی صورت گرفته

نظرها

نظری وجود ندارد.