آلتنمایی آنلاین: آزار جنسی در روزگار اینترنت
۳۵ درصد از دختران نوجوان یا زنان جوان در جهان، تجربه «دریافت ناخواسته عکس یا تصاویر جنسی» را داشتهاند. در این گزارش چند زن ایرانی تجربه خود را از مواجهه با این نوع آزار جنسی با زمانه در میان گذاشتهاند.
«پیامرسان فیس بوک را باز کردم و با پیام نخواندهای روبهرو شدم، روی پیام که کلیک کردم، تصویر آلت جنسی مردانه تحریک شدهای باز شد. مردی از من میپرسید: خوشت آمد؟»
در سالهای اخیر و در زمانه اینترنت و شبکههای اجتماعی، دریافت ناخواسته عکس آلت جنسی مردان (cyberflashing) به تجربه مشترک زنان سراسر جهان تبدیل شده است. یک تحقیق بر اساس مصاحبه با ۱۴ هزار زن و دختر نوجوان از ۲۲ کشور نشان داده که ۳۵ درصد از دختران نوجوان یا زنان جوان در جهان، تجربه «دریافت ناخواسته عکس یا تصاویر جنسی» را داشتهاند. زنان ایرانی هم این تجربه را به وفور داشتهاند. در این گزارش چند زن ایرانی تجربه خود را از مواجهه با این نوع آزار جنسی با زمانه در میان گذاشتهاند.
نیمه اکتبر ۲۰۲۰، وزارت دادگستری فنلاند اعلام کرد مردانی که بدون رضایت طرف مقابل عکس آلت جنسی خود را برای زنان میفرستند به تا شش ماه زندان محکوم خواهند شد.
در لایحهای که دولت فنلاند تهیه کرده و سال آینده در پارلمان این کشور بررسی خواهد شد، «اذیت و آزار شفاهی، اذیت و آزار با ارسال عکس و پیامک، عکسبرداری از دیگری یا عورت نمایی» به عنوان مصادیق اذیت و آزار جنسی در نظر گرفته شدهاند. چنین چیزی در اغلب کشورهای جهان هنوز جرم انگاری نشده است.
به نمایش دادن بدن یا اعضای جنسی به دیگران در ملاءعام یا اماکن نیمه عمومی، «بدننمایی یا عورتنمایی یا نمایشگری» گفته میشود.
انواع مختلفی از بدننمایی وجود دارد؛ مثل بدننمایی در کلوپ برهنگی، یا به صورت اعتراضات سیاسی، یا در جمع دوستان که البته جزو اختلال روانپزشکی بدننمایی طبقهبندی نمیشود، هرچند ممکن است مخاطبی که ممکن است گروهی از دوستان، رهگذران یا غریبهها باشند احساس آزردگی کرده و از فرد شکایت کنند. فرد مبتلا به اختلال بدننمایی یا بهطور خاص عورت نمایی با انجام این کار لذت میبرد.
این اختلال تا پیش از دوران اینترنت، یک اختلال قابل مشاهده در فضاهای عمومی بود که حالا با گسترش روز افزون اینترنت، شکل دیجیتال و سایبری پیدا کرده است، با این تفاوت که این احتمال وجود دارد که افراد عورت نما در شبکههای اجتماعی، لزوما دچار اختلال عورت نمایی نباشند و این کار را برای آزار جنسی مخاطبان خود انجام دهند.
سبا، یک کاربر معمولی شبکههای اجتماعی اینستاگرام و فیسبوک است. با این حال او هم از چنین آزاری در امان نمانده:
«یک بار یکی از آشنایان که در کشور دیگری زندگی میکند، خیلی بیمقدمه و ناگهانی عکسی از آلت جنسی خودش برایم فرستاد. شوکه شدم. احساس خیلی بدی به من دست داد، اولش حتی خودم را متهم کردم که نکند رفتاری کردهام که آن فرد به خودش اجازه داده چنین برخوردی با من بکند. در جا بلاکش کردم. آن فرد با من هیچ ارتباط ویژهای نداشت، حتی با هم وارد هیچ گفتوگوی مجازی هم نشده بودیم. بعدها فهمیدم این رفتار هم در مورد آن شخص سابقه دارد، هم در مورد بسیاری از افراد و در واقع یک شیوه آزار جنسی مبتنی بر شبکههای اجتماعی است. من چون یک کاربر معمولی هستم، اقدام خاصی نمیتوانم در برابر چنین آزارهایی بکنم که تاثیر گسترده داشته باشد. اما میدانم که این کار هم باید مثل سایر آزارهای جنسی شناخته شود و مجازات در بر داشته باشد.»
ارسال عکس آلت جنسی در اغلب جاهای دنیا جرم انگاری نشده. مانند انواع دیگر آزارهای جنسی، بسیاری از کشورها پیشبینی روشنی درباره شیوه مجازات مرتکبین آن ندارند و در عین حال تابوهای جوامع سنتی و فرهنگ قربانی نکوهی باعث میشود که به جای مرتکبین این نوع آزار جنسی، زنانی که این آزارها را تجربه میکنند متهم به رفتار غیر اخلاقی شوند.
چرا مردان عکس آلت جنسی خود را میفرستند؟
برخی تحقیقات نشان داده که ارسال عکس آلت جنسی از سوی مردان به دلایلی مانند خودشیفتگی و اعتماد به نفس بیش از حد آنها روی میدهد. برخی مردانی که این نوع عکسها را ارسال کردهاند تصور میکنند که زنان از دریافت چنین عکسی خوششان میآید.
با این حال، ارسال عکس آلت جنسی از سوی مردان اغلب به عنوان خشونت جنسی تسهیل شده توسط تکنولوژی، و نشانه ای از آسیب جنسی تلقی میشود و بیشتر زنان آن را آزار و اذیت جنسی تلقی میکنند و آن را عامل احساس ناامنی خود در فضای آنلاین به حساب میآورند.
اثرات سوء روانی ارسال عکس آلت جنسی مردانه بر روان زنان، میتواند بسیار متنوع باشد. ارسال این نوع تصاویر میتواند باعث ایجاد تصاویر نادرست درباره تمایلات جنسی فرد یا گرایش جنسی او شوند. ایجاد اضطراب، ناتوانی در بیان خشم، ترس و از بین رفتن اعتماد به نفس میتواند از عواقب دریافت ناخواسته چنین تصاویری باشد، به ویژه این که بسیاری از قرباناین این نوع آزار و اذیت آنلاین نوجوانان هستند که ممکن است از بیان این تجربه وحشت داشته باشند و از این کار خودداری کنند.
پریسا ۳۹ ساله میگوید:
«تمام آزاردیدگان ارسال ناخواسته عکس آلت جنسی نوجوان یا خیلی جوان نیستند. من به عنوان کسی که حضور پررنگی در شبکههای اجتماعی دارم، هر روز به شکلهای مختلف با این نوع آزارها روبهرو هستم. استراتژی من در برخی موارد این بوده که پروفایل شخص آزارگر را معرفی کردهام تا با پررنگکردن موضوع و شرمندهسازی آگاهی عمومی را در این زمینه بالا ببرم و آزارگران را متوجه زشتی عملشان بکنم. باور من این است که شیوع این رفتار در میان مردان نشانی از اعتماد به نفس کاذب جامعه مردسالار است و این گروه احساس میکنند مجازند با رفتار خود عرصه را برای زنان محدود کننند و فضا را ناامن کنند. در بیشتر موارد این افراد را به شبکههای اجتماعی گزارش میکنم به عنوان رفتارهای آزارگر و پورنو. در مواردی این اقدامات باعث بسته شدن صفحات این افراد میشود. خود زنان هم میتوانند در صورت مواجهه با چنین افرادی هم گزارش کنند، هم آن فرد را بلاک کنند.»
مادر یک دختر ۱۲ ساله هم میگوید:
«متاسفانه دختر من با چنین آزاری مواجه شد. من این موضوع را از اضطراب و تغییر رفتار او فهمیدم چون خودش به علت شرم این موضوع را بیان نمیکرد. عکس را یک پسر نوجوان چند سال بزرگتر از او فرستاده بود در یکی از سایتهای بازی آنلاین. دخترم تا پیش از ان که من مداحله کنم، نمیدانست باید چه برخوردی بکند و خودش را مقصر میدانست. من در نهایت از این فرصت استفاده کردم تا برای او توضیح دهم که آزار واذیت آنلاین چه شکلهایی میتواند داشته باشد و او چطور باید جلوی این رفتارها را بگیرد. اما میدانم بسیاری از والدین خودشان هم نمیدانند چهطور باید با این موضوع برخورد کنند و ممکن است خودشان دست به خشونت بزنند یا کلا فرزندشان را از حضور آنلاین منع کنند که راه حل نیست.»
در حال حاضر در قوانین ایران امکان پیگیری حقوقی ارسال ناخواسته عکس آلت جنسی وجود ندارد و قانون ایران تنها برخی دیگر از اشکال آزار آنلاین را جرمانگاری کرده است. از جمله فصل پنجم قانون جرائم رایانهای به موضوع هتک حیثیت و نشر اكاذیب پرداخته است. در ماده ۱۶ این قانون آمده است، هركس به وسیله سامانههای رایانهای یا مخابراتی، فیلم یا صوت یا تصویر دیگری را تغییر دهد یا تحریف كند و آن را منتشر یا با علم به تغییر یا تحریف منتشر كند، به نحوی كه عرفاً موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از نود و یك روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون ریال تا چهل میلیون ریال یا هر دو مجازات محكوم خواهد شد.
تبصره ماده ۱۶ قانون جرائم رایانهای هم اذعان دارد چنانچه تغییر یا تحریف به صورت مستهجن باشد، مرتكب به حداكثر هر دو مجازات مقرر محكوم خواهد شد.
در چنین شرایطی تنها راهحل موجود استفاده از ظرفیتهای شبکههای اجتماعی برای برخورد با افرادی است که قوانین حضور در شبکههای اجتماعی را با آزار و اذیت زیر پا میگذارند. با این حال توصیه میشود که مدارک این آزارها برای پیگیریهای بعدی نگهداری شود.
در همین زمینه:
نظرها
اقدامات قانونی
سوال: به عنوان یک زن بارها در کوچه و خیابان با #آزار_جنسی از جمله متلکهای جنسی، تعقیب و مزاحمت و حتی آلتنمایی مواجه میشوم. میخواستم بدانم که از نظر قانونی چه اقداماتی میتوانم برای برخورد با این مزاحمتها انجام دهم؟ پاسخ: هر چند جرم مشخصی در مجموعه قوانین ایران تحت عنوان «آزار جنسی» تعریف نشده است، با این حال دو ماده در قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات وجود دارد که میتوان به استناد آنها، آزارگران خیابانی را تحت تعقیب کیفری قرار داد. بر اساس ماده ۶۱۹ قانون مجازات اسلامی «هر کس در اماکن عمومی یا معابر متعرض یا مزاحم اطفال یا زنان بشود یا با الفاظ و حرکات مخالف شئون و حیثیت به آنان توهین نماید، به حبس از دو تا شش ماه و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد.» به موجب نظریه مشورتی اداره حقوقی قوه قضاییه «به کار بردن لفظ یا الفاظ رکیک جهت تحقق جرم موضوع ماده ۶۱۹ شرط نیست و چنانچه مسلم شود که مردی به قصد مزاحمت زنی را تعقیب کرده است، قابل مجازات است.» علاوه بر آن در ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی نیز آمده است «هرکس علنا» در انظار و اماکن عمومی و معابر تظاهر به عمل حرامی نماید علاوه بر کیفر عمل به حبس از ده روز تا دو ماه یا تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم میگردد و در صورتی که مرتکب عملی شود که نفس آن عمل دارای کیفر نیست ولی عفت عمومی را جریحهدار نماید فقط به حبس از ده روز تا دو ماه یا تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد.» نکته بسیار مهم در شکایت از #آزارگران خیابانی، #اثبات_جرم و شناسایی مجرم است که با توجه به وقوع ناگهانی جرم و واکنش روانی شدید قربانی که معمولا با ترس شدید و نوعی انجماد همراه است، فرصت شناسایی مجرم و مستندسازی آزار خیابانی از دست میرود. برای جلوگیری از این وضعیت و امکان طرح یک شکایت موفقیتآمیز، علاوه بر تغییر نگرش و افزایش آمادگی روانی برای زنان و دختران، نکات زیر توصیه میشود: ۱. سکوت نکنید. اگر مورد آزار و اذیت قرار گرفتید، بلافاصله با فریاد، از رهگذران و حاضران درخواست کمک کنید و سعی کنید که جلوی فرار متهم را بگیرید. اگر متهم، مغازهدار یا راننده است، نشانی مغازه یا پلاک خودروی او را یادداشت کنید. ۲. فورا به پلیس مراجعه کنید. اگر اتومبیل یا ایستگاه گشت پلیس در نزدیکی شما وجود دارد، فورا از آنها کمک بخواهید. در غیر این صورت فورا با مرکز فوریت پلیس ۱۱۰ تماس بگیرید و درخواست اعزام نیرو کنید. ۳.به محض رسیدن پلیس از آنها بخواهید شکایت شما را صورتجلسه کنند. برای اثبات ادعای خود میتوانید از کسانی که شاهد صحنه بودند بخواهید تا به نفع شما شهادت دهند. سعی کنید صورت جلسه را با دقت بخوانید تا به طور روشن و دقیق نوشته شود. از شهود بخواهید با جزییات، ماجرا و مشخصات مرتکب را شرح دهند. مطمئن شوید که صورتجلسه روی سربرگ مخصوص نوشته شده و حاوی تاریخ دقیق و امضای شهود و ماموران انتظامی است. ۴. یک راه مهم برای اثبات جرم، بررسی دوربینهای مداربسته مغازهها و ادارات اطراف است. در این مورد سرعت عمل به خرج دهید تا پیش از پاک شدن فیلمها بتوانید آنها را بررسی کنید ۵.احتمال این که مرتکب قبلا نیز در همان محل مرتکب آزار شده باشد زیاد است. پرسوجو از کسبه یا ساکنان میتواند این موضوع را روشن کند. و چه بسا بتوانید باعث رفع مزاحمت از بقیه زنان و دخترانی شوید که در محل زندگی یا روزانه از آن تردد میکنند. البته روند رسیدگی از کلانتری تا دادگاه طولانی و آزاردهنده است و در این فرایند قربانی گاهی باید بارها ماجرای آزار را با جزییات شرح دهد و این موضوع قطعا زجرآور است. همچنین قربانی و اطرافیان او نیز در این روند متحمل هزینههای مالی شده و باید وقت و انرژی فراوانی صرف کنند و متاسفانه، به دلیل ضعف قوانین و فقدان آموزش و آگاهی کافی بسیاری از قضات و کارکنان پلیس و دستگاه قضایی، احتمال محکومیت نهایی متهم کم است. با این حال، افزایش تعداد شکایت ولو ناموفق، از آزارگران خیابانی تاثیر غیر قابل انکاری در کاهش آمار این جرم خواهد داشت و این پیام را به آزارگران میدهد که رفتار آنها تحمل نمیشود و باید به خاطر آن متحمل هزینه شوند. @Shahr_Zanan @ICHRI
Manzar
چرا بزه کاری صورت نگرفته است. اگر آلت نمایی در مقابل کودکان خردسال, یا سالمندان انجام شود, چرا بزه کارانه نیست. دوستان یادشان میرود که در جامعه ای بزرگ شده اند. در این دوره و زمانه چنین کاری چه حضوری و چه تلفنی و دیجیتال, در جوامع متمدن جرم است و قابل پیگیری قانونی. اما مردان خود شیفته ای ایرانی واجد شرایط تمدن نمیباشند و بهتر است در همان جنگل ج.ا. به خود شیفتگی شان ادامه دهند.
ایراندوست
کمبود جنسی،بیماری روانی، هرزهگی و خودشیفتگی مذکران را نمیتوان جرم نامید شاید حماقت یا بی ادبی ولی بزهکاری صورت نگرفت است ! چه بسا مونثین هم در اشکال گوناگون ویدئویی یا تصویری برای تجارت؟ یا شوخی با دوست یا زوجهشان، در مقیاس بسیار کمتر اینگونه اعمال را مرتکب شوند. به هر حال شاید اوایل موجب تعجب و تنفر شود ولی بمرور عادی میشود و کسی این افراد را جدی نمیگیرد بلکه بیشتر دلسوز، تنهایی و بیماریشان خواهد شد !