وب سایت جدیدی برای دانشنامه ایرانیکا

وب‌سایت جدید دانشنامه ایرانیکا توسط «مرکز مطالعات ایرانی احسان یارشاطر در دانشگاه کلمبیا» راه اندازی شده و استفاده آن برای عموم آزاد است. این وب سایت از طریق این لینک قابل دسترسی است: دانشنامه ایرانیکا 

میزبان وب سایت جدید انتشارات بریل است که یک انتشارات دانشگاهی محسوب می‌شود.

ویژگی‌های سایت جدید

سایت جدید شامل مقالات بروز شده و تصحیح شده از نسخه‌های پیشین است، اما خبر خوب برای پژوهشگران مطالعات ایرانی، ایران‌شناسان و مخاطبان دانشنامه ایرانیکا اضافه شدن نویسه‌گردانی (حرف‌گردانی) یا  transliteration بیشتری به ایرانیکا است که کار جستجو را راحت‌تر می‌کند. به عنوان مثال برای جستجوی واژه اصفهان می‌توانید از  هر کدام از این نوشتارهای الفبایی متفاوت استفاده کنید:  Isfahan, Esfahan, Eṣbahān .

در سایت جدید تعداد بیشتری مقاله اضافه شده و جزوات جدید ایرانیکا از جمله زندگینامه خمینی آغاز سری خراسان که شامل مفهوم خراسان، خراسان پیش از اسلام، جغرافیای تاریخی خراسان، تاریخ خراسان در صدر اسلام، دوره خلافت عباسی، طاهریان، سامانیان ، غزنویان تا عصر مغول‌ها، صفویه، افشاریه، قاجار، و اوایل دوره پهلوی می‌شود نیز قابل دسترس است. به گفته مرکز یارشاطر کار بروز کردن سایت همچنان ادامه دارد.

سایت قدیم

وب سایت قدیم  ایرانیکا با آدرس  www.iranicaonline.org  همچنان کار می کند  اما از سال ۲۰۱۸  دیگر  تحت کنترل مرکز یارشاطر نیست و مرکز یار شاطر از سال ۲۰۱۹کلمبیا دیگر مطلب جدیدی در سایت  قدیم ایرانیکا کار نکرده است. 

چرا دو سایت؟

پس از مرگ دکتر یارشاطر ( موسس دانشنامه ایرانیکا ) اختلافات میان بنیاد دانشنامه ایرانیکا (EIF)  و دانشگاه کلمبیا به یک دعوای حقوقی انجامید. اکنون پرونده شکایتی دررابطه با کپی‌رایت و حق مالکیت معنوی ایرانیکا در دادگاهی در نیویورک جریان است که  در آخرین تحولات ماه اکتبر قاضی پرونده  به منع انتشار موقت ایرانیکا پایان داد. حکم منع انتشار موقت حدود ۷  ماه پیش  (۳۱ ژوئیه) صادر شده بود و طی این زمان مرکز احسان یارشاطر (در دانشگاه کلمبیای نیویورک) اجازه انتشار و توزیع جزوات و مجلدات جدید را نداشت. اینک پس از صدور حکم دادگاه مرکز احسان یارشاطر توانست وب سایت جدید را راه‌اندازی کند.

به نظر می‌رسد از این پس  دانشنامه ایرانیکا دو وب سایت داشته باشد. یکی وب سایت قدیم  که کنترل آن در دست بنیاد دانشنامه ایرانیکا است و مطالبی که تا کنون تولید شده بر روی آن موجود است و دیگری سایت جدید  که مرکز یارشاطر با همکاری بریل ارائه خواهد کرد و مطالبی که از این پس توسط مرکز یارشاطر تولید شود بر روی آن قرار خواهد گرفت.

دسترسی رایگان

آنچه برای پژوهشگران بویژه در داخل ایران اهمیت بسیاری دارد دسترسی آزاد و رایگان به سایت دانشنامه ایرانیکا است. سایت جدید تا دستکم دو سال آینده به صورت آزاد و رایگان در اختیار کاربرها قرار می‌گیرد.

موریتس فان ون بوخرت، مدیر انتشارات بریل  پیش از راه‌اندازی وب سایت سال گذشته  در مصاحبه ای در مورد سایت جدید به زمانه گفته بود: «بریل میزبان کاملترین و بهترین نسخه جامع و ویرایش شده دانشنامه ایرانیکا خواهد بود. به طور مرتب بروزرسانی آنلاین و همچنین چاپی صورت خواهد گرفت. نسخه آنلاین همچنان بر روی عموم باز است و به صورت رایگان ، برای یک دوره زمانی دو سال  خواهد بود. طی این دوره ما امیدواریم که شرکایی پیدا کنیم که مایل به حمایت مالی از دسترسی باز دائم باشند. داشنامه آنلاین ایرانیکا از ابتدا برای کاربران نهایی رایگان بوده است، بنابر این ما امیدواریم تا پایان هم همینطور ادامه یابد.»

مسوولان انتشارات بریل و مرکز یارشاطر پیش از این وعده داده‌اند که راهی برای رایگان بودن همیشگی وب سایت جدید پیدا کنند. 

یارشاطر و بودجه ایرانیکا 

بودجه ایرانیکا طی بیش از ۴ دهه فعالیت آن از محل‌های متفاوتی تامین شده است. از ثروت شخصی دکتر احسان یارشاطر گرفته تا مبالغی که خیرین، سازمان‌ها و بنیادهای مختلف در اختیار این پروژه قرار داده‌اند. از جمله مهمترین حامیان مالی ایرانیکا می‌توان از موقوفه ملی برای علوم انسانی National Endowment for the Humanities به اختصار(NEH)، بنیاد میراث ایران (لندن) و نیز بنیاد خانواده سمنانی نام برد.

براساس مدارک و اسناد مالیاتی و نیز گزارش های سالانه بنیاد تا سال ۲۰۱۸ میزان دارایی که در اختیار بنیاد است بالغ بر ۲۰ میلیون دلار می‌شود. 

بنیاد چندین سال است که در پی اختلافاتی که  شرح ‌آن را در سلسله گزارش‌های زمانه (بخش اول، دوم و سوم و چهارم )می‌توانید بخوانید از تامین بودجه ایرانیکا و دادن هر گونه مبلغی به مرکز احسان یارشاطر خودداری کرده است و مشخص نیست که آیا از این پس بنیاد میلیون‌ها دلاری که برای تهیه، تدوین و انتشار ایرانیکا درحساب خود دارد را در اختیار بنیاد یارشاطر خواهد گذاشت یا نه.

براساس مدارک و اسناد مالیاتی و نیز گزارش های سالانه بنیاد تا سال ۲۰۱۸ میزان دارایی که در اختیار بنیاد است بالغ بر ۲۰ میلیون دلار می‌شود. 

ایرانیکا در مجامع بین المللی  جامع‌ترین روایت از چندین هزار سال تاریخ ایران، زبان و فرهنگ به حساب می آید. این دانشنامه که  یکی از مهمترین  پژوهش ها در مورد تمدن ایرانی در خاورمیانه، قفقاز، آسیای مرکزی و شبه قاره هند است، یک پروژه گروهی است که بانی و آغازگر آن پرفسور احسان یارشاطر بود. احسان یارشاطر استاد پرآوازه ایران شناسی و ادبیات فارسی  تا سال ۲۰۱۷ سردبیر این پروژه عظیم و ارزشمند بود و سپتامبر  سال ۲۰۱۸ در سن ۹۸ سالگی درگذشت.

در همین زمینه: