فراموشی

این‌روزها فیلم پرخرج «فراموشی»، تازه‌ترین محصول کمپانی یونیورسال به کارگردانی جوزف کوزینسکی و با بازی تام کروز، ستاره معروف سینمای آمریکا به شکل گسترده در سینماهای بسیاری از کشورهای جهان روی پرده رفته است. در اکران این هفته می‌پردازیم به معرفی این فیلم.

«فراموشی» نمایش جهانی خود را از 10 آوریل با نمایش عمومی در سینماهای کشورهای اروپایی آغاز کرد و از نوزدهم همین ماه به دو شکل معمولی و «آی‌مکس» نیز در سینماهای آمریکای شمالی به نمایش در آمده است.

«فراموشی» یک اکشن علمی - تخیلی است که به گفته جوزف کوزینسکی، کارگردان این فیلم، بر گرته فیلم‌های علمی - تخیلی در دهه 1970 ساخته شده و مانند بسیاری از فیلم‌های این ژانر، داستان مردی را روایت می‌کند که باید یک‌تنه دنیا و انسان‌ها را نجات دهد.
60 سال پس از حمله گروهی از موجودات بیگانه به زمین که تقریباً منجر به نابودی کامل زمین شده است، جک هارپر با بازی تام کروز همراه همکارش ویکتوریا در پایگاهی به کار جمع‌آوری آخرین منابع بازمانده در زمین و مبارزه با نیروهای باقیمانده بیگانگان مشغول هستند. در حالی که تنها دو هفته به پایان مأموریت آنها باقی مانده است، جک خاطراتی مبهم از شهر نیویورک در 60 سال پیش و زنی ناشناس را به‌یاد می‌آورد. در همین زمان جک زنی را از یک سفینه فضایی سقوط کرده نجات می‌دهد و درمی‌یابد که آن زن، همان زن ناشناس خاطراتش است. جک و زن ناشناس توسط گروهی شورشی به سرکردگی مالکوم بیچ با بازی مورگان فریمن دستگیر می‌شوند و بیچ ادعا می‌کند که بیگانه‌ای بر روی زمین وجود ندارد. بیچ، به جک و زن اجازه می‌دهد برای یافتن پاسخ پرسش‌هایشان و کشف ماجرا، به بخشی از زمین بروند که آلوده به مواد رادیواکتیو است.

«فراموشی» بر اساس کتاب مصوری (کمیک بوک) نوشته جوزف کوزینسکی و آروید نلسون ساخته شده است. کوزینسکی نخستین نسخه فیلمنامه را همراه با ویلیام موناهان (فیلمنامه‌نویس برنده جایزه اسکار که آثاری چون «رفتگان» و «امپراطوری بهشت» را در کارنامه‌اش دارد) نوشت. سپس این نسخه توسط کارل گاوجوسک بازنویسی شد. در آن زمان قرار بود کمپانی «والت دیسنی» فیلم را تهیه کند، اما به دلیل آنکه تشخیص داده شد فیلم نهایی با درجه کیفی 13 سال به بالا به نمایش در خواهد آمد، والت‌دیسنی از پروژه کناره گرفت و حقوق آن را به «کمپانی یونیورسال» واگذار کرد. سرانجام پس از آنکه یونیورسال تهیه‌کنندگی این فیلم را به عهده گرفت، مایکل آرنت (فیلمنامه‌نویسی که نوشتن فیلمنامه انیمیشن‌های موفقی چون «شجاع» و «داستان اسباب‌بازی 3» را در کارنامه‌اش دارد) فیلمنامه را بازنویسی کرد.

پیش از این جوزف کوزینسکی، نویسنده و کارگردان فیلم، سابقه ساخت فیلم موفق و پرفروش «میراث ترون» محصول سال 2010 را در کارنامه‌اش دارد. «فراموشی» دومین فیلم بلندی است که او کارگردانی می‌کند. کوزینسکی به خاطر استفاده از جلوه‌های ویژه کامپیوتری شهرت دارد و در کارنامه‌اش چندین تبلیغ تلویزیونی موفق به این شیوه دیده می‌شود. او به همین خاطر هم چندین جایزه را به‌دست آورده است.

کوزینسکی درباره انگیزه‌‌اش از نوشتن کمیک استریپ «فراموشی» و ساخت این فیلم می‌گوید:«نمی‌دانم این ایده چگونه به سرم افتاد، اما فکر می‌کنم داستان‌ها و فیلم‌های علمی- تخیلی که در کودکی می‌دیدم، منبع الهام‌ام بوده‌اند. این داستان‌ها اصولاً «شخصیت‌محور»اند. من اما می‌خواستم با نگاهی به این داستان‌ها، فیلمی سرشار از نقاط عطف داستانی بسازم که از هر چیزی، مقداری در آن باشد؛ از اکشن بگیر تا برس به روابط عاشقانه. اینطور بود که به‌تدریج داستان شکل گرفت.»

کوزینسکی برای ساختن این فیلم گروهی از بهترین تکنیسین‌ها و سینماگران آمریکا را به کار دعوت کرده است. فیلمبرداری فیلم را کلودیو میراندا (فیلمبرداری که امسال برای فیلمبرداری فیلم «زندگی پی» موفق به بردن جایزه اسکار شد) انجام داده و ریچارد فرانسیس بروس (تدوینگر آثار شاخصی چون «هفت» و «رهایی از شاوشانگ») فیلم را تدوین کرده است. عمده صحنه‌های فیلم سال گذشته در آیسلند فیلمبرداری شدند. علاوه بر داشتن چشم‌اندازهای بکر و مکان‌های متناسب با موضوع فیلم، از ویژگی‌های این مکان، طولانی بودن روزهای آن است که در تابستان (زمان فیلمبرداری فیلم) به 24 ساعت می‌رسید. کوزینسکی از این ویژگی در فیلمش استفاده کرده است و بر خلاف دیگر فیلم‌های مشابه در این ژانر مانند مجموعه فیلم‌های «بیگانه» که عمده ماجراهای داستان در یک فضای تاریک اتفاق می‌افتد، در «فراموشی» داستان در روشنایی می‌گذرد.

در «فراموشی» برای نخستین‌بار تام کروز و مورگان فریمن با یکدیگر همبازی شده‌اند. در کنار آنها اولگا کوریلنگو (بازیگر انگلیسی که بسیاری از تماشاگران او را برای بازی در فیلم «ذره‌ای از آرامش» از مجوعه فیلم‌های «جیمزباند» به یاد می‌آورند) به همراه آندرا رایزبورو، نقش‌های اصلی فیلم را بازی کرده‌اند.

کوزینسکی درباره چگونگی پیوستن تام کروز به این پروژه و ایفای نقش اصلی فیلم توسط او می‌گوید: «داستان کوتاهی نوشته بودم و تصاویری را که در ذهنم بود، در این داستان گنجانده بودم. دقیقاً یادم نیست چه اتفاقی افتاد. همین‌قدر می‌دانم که این داستان کوتاه به‌دست تام کروز هم رسیده بود. او روش‌های خاص خودش را برای یافتن موضوع و فیلمنامه‌های مناسب دارد. او با من تماس گرفت و گفت به نظرش این داستان جالب است و مایل است مرا ببیند و درباره‌ این داستان با من صحبت کند. داستان و موضوع فیلم را در دیدارمان به او ارائه کردم و برایش توضیح دادم که چگونه فیلمی می‌خواهم بسازم. او همان‌دم به موضوع علاقمند شد. فکر می‌کنم داستان برایش جالب بود و تا آن زمان داستانی مانند آن نشنیده و شخصیتی مثل شخصیت این فیلم را بازی نکرده بود. او در همان مراحل اولیه قرارداد را امضا کرد و من خیلی خوش‌شانس بودم که این اتفاق افتاد.»

«فراموشی» تاکنون مورد استقبال تماشاگران قرار گرفته و در هفته اول نمایش به صدر جدول فروش سینماهای انگلستان راه پیدا کرده، اما چنان که انتظار می‌رفت توجه منتقدان را برنیانگیخته است. اگرچه بسیاری از منتقدان تصویرسازی و جلوه‌های بصری فیلم را ستوده‌اند، اما اعتقاد دارند فیلم‌نامه فیلم و بیان سینمایی داستان دچار مشکل است و در برخی قسمت‌ها قابل پیش‌بینی است. تاد مک‌کارتی منتقد «هالیوود ریپورتر» از منتقدانی است که فیلم را از نظر تصویری یک فیلم علمی - تخیلی فوق‌العاده توصیف می‌کند که در نیمه دوم قدرتش را از دست داده و افت می‌کند. پیتر برادشاو، منتقد «گاردین» نیز با دادن تنها دو ستاره به فیلم آن را اثری پرخرج و کند و طولانی توصیف می‌کند، به ضعف داستان و کارگردانی فیلم اشاره می‌کند و اعتقاد دارد که بخشی از این مشکلات به دلیل بازنویسی‌های متعدد فیلمنامه پیش آمده است.
«فراموشی» با زمان 126 دقیقه محصول سال 2013 کشور آمریکا است.