نادر مشایخی و اُپرای «ملکوت»

موسیقی‌دانان جوان، به ویژه آنان که در زمینه‌های مدرن کار می‌کنند، همیشه در همه جای دنیا از حمایت‌های مالی و معنوی سازمان‌های فرهنگی کشور خود بهره‌مند می‌شوند و به یاری آن‌ها است که به برون‌مرز نیز راه پیدا می‌کنند.

در ایران پیش از انقلاب نیز، کمابیش همین روند برقرار بود. ولی پس از انقلاب همه‏ این راه و روش‌های فرهنگی از دستور کار دولت بیرون رفت. حتی هنرجویانی که پیش از انقلاب در برون‌مرز، با یاری مالی دولت، به تحصیل و مطالعه مشغول بودند، سرگردان به امان خدا‌‌ رها شدند.

با این وجود جوانان با همت و پشتکار نه تنها توانستند تحصیلاتشان را به پایان ببرند که حتی آفریده‌هایشان در تالارهای شهرهای اروپا و آمریکا به اجرا درمی‌آید و مورد تحسین ناقدان قرار می‌گیرد.

نادر مشایخی یکی از این موسیقی‌دانان پیشروست. او که مقیم شهر فرانکفورت در آلمان است، در سال‌های اخیر، برای مدتی، ارکستر سمفونیک تهران را نیز رهبری کرده است.

نادر مشایخی در سال ۱۳۳۷، در تهران‌ زاده شده، تحصیلات اولیه‏ خود را در هنرستان عالی موسیقی، در رشته‏ پیانو و هارمونی، به پایان برد و در سال ۱۳۵۷، برای ادامه‏ تحصیل، رهسپار وین شد.

در دوره‏ نه ساله‏ مدرسه‏ عالی موسیقی وین، آهنگسازی، رهبری ارکستر و فوت و فن‌های موسیقی الکترو آکوستیک را آموخته است.

مشایخی، بلافاصله پس از به پایان بردن تحصیل، در سازمان رادیو تلویزیون اتریش، به کار مشغول شد و در سال ۱۳۶۸ یک گروه ویژه‏ موسیقی، به نام «آنسامبل قرن بیست و یکم» بنیاد کرد.

مشایخی با موفقیت، توانست موسیقی معاصر اتریش را در رهبری‌های خود، با موسیقی دوره‌ها و سرزمین‌های دیگر، رودررو سازد و از این راه، رابطه‏ کشف‌نشده‏ میان آن‌ها را آشکار کند. از جمله، او در «کنسرت هاوس وین»، آثاری از مدرن‌های اروپایی را با کارهایی از خودش، همراه با آهنگ‌هایی از درویش خان، آهنگساز سنتی صد سال پیش ایران، به اجرا درآورده است.

مشغله‏ مهم دیگر مشایخی، کار با ویدئو و کامپیو‌تر است. با کمک این وسایل، او ترکیبات بی‌شمار صوتی و تصویری به وجود می‌آورد.

مهم‌ترین کار چند رسانه‌ای او، اپرایی با عنوان «ملکوت» است که بر روی داستانی از بهرام صادقی شکل گرفته و برای نخستین بار در سال ۱۳۷۶، در محدوده‏ جشنواره‏ هنرهای مدرن وین، به روی صحنه رفته است.

نادر مشایخی در سال‌های اخیر، همیشه خواسته است اپرای ملکوت را به تهران و به روی صحنه‏ تالار رودکی ببرد. ولی میسر نشده است؛ به یک دلیل خیلی ساده: ملکوت پر از صدای زن است و شنیدن صدای زن در ایران قرن بیست و یکم، هنوز از گناهان کبیره به شمار می‌رود.