لشکرسازی نیروهای مسلح ایران در فضای مجازی

چهار نهاد مسلح ایران برای «هم‌گرایی و هم‌افزایی» در شبکه‌های اجتماعی مرکز هماهنگی تشکیل داده‌اند. حمید جعفری، «مسئول مرکز فضای مجازی ستاد کل نیروهای مسلح ایران» در گفت‌وگو با هفته‌نامه «صبح صادق»، ارگان سپاه پاسداران ایران بدون اینکه نامی از چهار نهاد مسلح ایران ببرد گفته است: با راه اندازی شورای راهبردی فضای مجازی در ستاد کل نیروهای مسلح با حضور همه سازمان های مختلف سعی شده هم‌افزایی و هم‌گرایی میان نیروها افزایش یابد.

موضوع حضور نهادهای نظامی ایران و به صورت ویژه سپاه پاسداران در فضای مجازی مسأله تازه‌ای نیست. سپاه در دو دهه گذشته با راه اندازی قرارگاه افسران جوان و گردان های سایبری بر فعالیت‌هایش در شبکه مجازی افزود.

شهریور امسال غلامرضا سلیمانی، رئیس بسیج از راه اندازی دو قرارگاه جدید به نام های «تعلیم و تربیت و روشنگری و هدایت سیاسی» برای برنامه‌ریزی و سازماندهی فضای مجازی خبر داده و گفته بود که هدف این قرارگاه ها «تربیت ۸ میلیون جوان انقلابی پای کار است».

اما آنطور که حمید جعفری برای صبح صادق روایت کرده است، بازیگری نیروهای مسلح در فضای مجازی تنها به سپاه پاسداران و بسیج محدود نمانده است بلکه نهادهای چهارگانه، یعنی سپاه، ارتش، نیروی انتظامی و احتمالاً وزارت دفاع همه با هم «مرکز فضای مجازی» هماهنگ شده‌اند تا «برای تحقق فرامین» رهبر جمهوری اسلامی «لشکرسازی» کنند.

او گفته که در مرکز هماهنگی چند واحد با عناوین «مدیریت‌های اطلاعات راهبردی»، «عملیات راهبردی»، «پژوهش راهبردی»، «آموزش و فناوری‌های راهبردی» و «طرح و برنامه و اشراف» تشکیل شده است.

جعفری توضیح بیشتری درباره وظایف هر یک از این واحدها که آن‌ها را «ساختار مرکز هماهنگی فضای مجازی» نامید، نداده است اما «لشکرسازی و شبکه‌سازی در جنگ نرم» را «اولویت اصلی و محوری اقدامات سازمان‌ها» عنوان کرده و گفته است:

او مدل «مبارزه مناسب» نیروهای مسلح در فضای مجازی را با توجه به آنچه که «ویژگی‌های عرصه نبرد مجازی و حضور عامه مردم و بسیجیان» خواند «آتش به اختیار»، واژه‌ای که چند سال قبل علی خامنه ای در دیدار با دانشجویان بسیجی به کار برده بود، دانسته است.

مسئول مرکز فضای مجازی ستاد کل نیروهای مسلح ایران در بخش دیگری از این مصاحبه «تحقق فرامین» رهبر جمهوری اسلامی در عرصه مجازی را مستلزم «لشکرسازی، شبکه‌سازی و جبهه‌سازی افسران جنگ نرم»، «ارتقای سطح سواد فضای مجازی و رسانه ای کارکنان و مخاطبان نیروهای مسلح»، «آرایش جبهه خودی در بسترهای سالم و امن فضای مجازی و صیانت از نفوذ و تسلط دشمن بر افکار عمومی جامعه در فضای مجازی»، «حضور هوشمندانه و مبتکرانه افراد تأثیرگذار در سکوهای مجازی دشمن(جبهه دشمن) برای شکست انحصار رسانه‌ای استکبار» و «طراحی و پیاده‌سازی عملیات‌های شناختی آفندی و پدافندی» یا آنچه که (اقناع‌سازی و تاب‌آوری اجتماعی) خواند، دانسته است.

جعفری گفته است که مرکز هماهنگی فضای مجازی ستاد کل نیروهای مسلح «با استفاده از ظرفیت نیروهای مسلح مانند کارکنان و خانواده‌های آنان، روحانیون و بسیجیان» برنامه‌های متعددی در این راستا در دست اقدام دارد. او توضیح بیشتری درباره «برنامه های در دست اقدام» نداده است.

او همچنین از بیان جزئیات درباره بودجه‌ای که نیروهای مسلح برای «لشکرسازی» در فضای مجازی هزینه می‌کنند، خودداری کرده است.

فعالیت‌های سازمان یافته «ارتش سایبری» وابسته به سپاه ایران در ماه‌های گذشته خبرساز شده بود. شبکه اجتماعی فیس بوک و توییتر در فاصله‌ای کوتاه اعلام کردند ده‌ها حساب کاربری متعلق به این گروه‌ها را که در پوشش «زنان»، «اقوام» و «گروه های برانداز» فعالیت می کردند، شناسایی و مسدود کرده‌اند.

در داخل کشور نیز برخی از اعضای افسران جنگ نرم یا گردان‌های سایبری به دلیل اختلاف نظر با مسئولان ارشد، رویه ای دیگر در پیش گرفته‌اند و گاهی نیز به افشاگری در این باره پرداخته‌اند. جعفری این افراد را کسانی دانست که به گفته او «نگاه بخشی و ناقص به سواد رسانه‌ای داشتند» و «بعد از مدتی دچار اشتباه و بعضا استحاله شدند».

روز سه‌شنبه وحید مجید، رئیس پلیس فتا نیروی ارتش جمهوری اسلامی (ناجا) هم از برگزاری نخستین رزمایش سراسری «همیاران سایبری» پلیس فتا خبر داد و گفت پلیس فتای ناجا قصد دارد به‌زودی شبکه اجتماعی همیاران سایبری را برای آنچه او «تعامل بیشتر در فضای مجازی با همیاران سایبری» خواند، راه اندازی کند.

همزمان با اقدام‌ها سپاه و نیروهای مسلح برای تسلط بیشتر بر فضای مجازی، مجلس شورای اسلامی نیز طرحی با عنوان «صیانت از حقوق کاربران فضای مجازی» که محدودیت بیشتری برای دسترسی کاربران به شبکه‌های اجتماعی ایجاد می‌کند و فیلترینگ را شدت می‌بخشد، در دست بررسی دارد. طرح فوق به نوبه خود دست نظامیان را برای تشدید نظارت بر کاربران اینترنتی و سرکوب مخالفان در فضای مجازی بازتر خواهد کرد. این طرح با کاهش بستر اینترنت و کند کردن آن رسماً دسترسی به اینستاگرام و سایر پیام‌رسان‌های مجازی را ناممکن کرده و حق ناشناس‌ماندن را از کاربران اینترنت در ایران خواهد گرفت.