نشست گلاسکو: رئیس سازمان محیط زیست «تحریم‌ها» را علت نپیوستن رسمی ایران به توافق پاریس دانست

علی سلاجقه، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ایران چهارشنبه ۱۹ آبان / ۱۰ نوامبر در بیست و ششمین نشست اقلیمی سازمان ملل در گلاسکو، اسکاتلند سخنرانی کرد و گفت که جمهوری اسلامی «برنامه ملی بلندپروازانه‌ای» برای مقابله با تغییرات اقلیمی دارد اما تنها در صورت لغو تحریم‌ها قادر به اجرای آن و پیوستن رسمی به توافق اقلیمی پاریس است.

سلاجقه گفت: «دولت جمهوری اسلامی ایران در کنار سایر ملت ها متعهد به مقابله با تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین با حمایت همه جانبه مقام معظم رهبری است. دولت و سازمان محیط زیست ایران که ریاست آن در سطح معاون رئیس جمهور است، برای مقابله با پیامدهای تغییرات اقلیمی یک برنامه ملی بسیار بلندپروازانه را مد نظر قرار داده است. با این حال، آقای رئیس وقتی صحبت از همکاری های بین المللی و همه ذینفعان در سطح جهان به میان می آید، متاسفانه کشور من با مانعی به نام تروریسم اقتصادی روبرو است.»

هرچند حکومت جمهوری اسلامی از امضاکنندگان توافق اقلیمی پاریس (۲۰۱۵) است، تا کنون رسماً به آن نپیوسته و «برنامه مشارکت ملی» (NDC)، یعنی تعهدات مربوط به توافق را در مجلس شورای اسلامی به تصویب نرسانده است. سلاجقه درباره عدم تصویب عضویت در توافق پاریس گفت:

هر دولت امضاکننده توافق پاریس باید میزان مشارکت تعیین‌شده در سطح ملی» (یا NDC) خود را در راستای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای ارائه دهد. این میزان مشارکت‌ها باید به طوری باشد که هدف اصلی توافق پاریس به ثمر برسد: محدودکردن افزایش دمای جهانی به دو درجه (و به لحاظ ایده‌آل، ۱,۵ درجه).

ایران در سند میزان مشارکت ملی اقلیمی خود وعده داده بود تا ۲۰۳۰ در صورت باقی ماندن زیر تحریم‌ها بدون قید و شرط تنها ۴ درصد از انتشار گازهای گلخانه‌ای بکاهد و در صورت کمک بین‌المللی ۳۵ میلیارد دلاری، ۱۲ درصد. اما این وعده‌ها عملی نشده اند و میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای در ایران علی رغم بحران اقتصادی افزایش هم یافته است.

الهام عزیزی، رییس گروه تغییر اقلیم مرکز ملی هوای سازمان حفاظت محیط زیست درباره تعهدات ایران چنین گفته است:

نزدیکان رهبر جمهوری اسلامی پیش از این در دوران دولت پیشین، تغییرات اقلیمی را «حقه استعماری» خوانده اند و حتی مقام‌های سازمان حفاظت محیط زیست دوران حسن روحانی را به خاطر اجرای بخش اندکی از تعهدات بی‌قید‌و‌شرط توافق پاریس در کمیسیون اصل ۹۰ مجلس تحت تعقیب قرار داده اند.

ایران تنها از هفته دوم نشست گلاسکو با هیئت رده‌پایینی (به ریاست سلاجقه) حضور داشت و به هیچ یک از توافق‌های اقلیمی به امضارسیده میان کشورهای گوناگون نیز نپیوست.

ایران در کنار یمن و اریتره و لیبی تنها کشورهای جهان هستند که رسماً به توافق پاریس نپیوسته اند.

به علاوه، بنا بر اسنادی که «گرین‌پیس» اخیراً منتشر کرد، ایران در کنار کشورهایی از جمله عربستان، ژاپن و استرالیا و نیز سازمان اوپک به طور کلی در حال لابی کردن برای تضعیف پیشنهادهای سرسختانه گزارش پنل اقلیمی سازمان ملل درباره سوخت فسیلی بوده اند.

دانشمندان و متخصصان اقلیمی می‌گویند جهان باید استفاده از سوخت فسیلی را کنار بگذارد.

رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست ایران سه‌شنبه ۱۸ آبان نیز با کارلوس مانوئل رودریگز رئیس تسهیلات جهانی محیط‌ زیست در حاشیه نشست گلاسکو دیدار کرد. سلاجقه آنجا نیز از عدم پرداخت تسهیلات اقلیمی به ایران انتقاد کرد و گفت:

ایران تا پنجمین دور اعطای تسهیلات جف (GEF) از کمک‌های این صندوق بهره جسته و با کمک‌های مذکور به پیشبرد اهداف زیست‌محیطی سرعت بخشیده است، درحالی‌ که اعطای این کمک‌ها از دور پنجم قطع شده است.

به گزارش خبرگزاری دولتی کار ایران (ایلنا)، مذاکرات هشتمین دور اعطای کمک‌های صندوق محیط‌ زیست در حال انجام است و تا خردادماه سال آینده نهایی خواهد شد.

GEF یا صندوق تسهیلات زیست‌محیطی جهانی از ۱۹۹۲ تشکیل شد و تا کنون ده‌ها میلیارد دلار در پروژه‌های زیست‌محیطی در کشورهای در حال توسعه سرمایه‌گذاری کرده است.

بنا به وب‌سایت جف، ایران تا کنون بیش از ۳۰ میلیون دلار در پروژه‌های ملی و بیش از ۱۳۶ میلیون دلار در پروژه‌های منطقه‌ای از این صندوق تسهیلات دریافت کرده است.

قرار بوده دور ششم اعطای تسهیلات، ایران ۱۷ میلیون دلار منابع مالی برای سرمایه‌گذاری در مقابله با تغییرات اقلیمی و حفاظت از تنوع زیستی دریافت کند، اما این تسهیلات هنوز تخصیص داده نشده اند.

دور ششم اعطای تسهیلات جف بین سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۸ رخ داد و اکنون دور هفتم در جریان است.