ششمین نمایشگاه کتاب تهران بدون سانسور در هلند برگزار شد

ششمین دوره نمایشگاه کتاب «تهران بدون سانسور» با حضور ناشران مستقل ایرانی خارج از کشور در هلند برگزار شد. این نمایشگاه از سوم تا پنجم ماه ژوئن در سه شهر لیدن، روتردام و اوترخت برپا بود.

در این دوره از نمایشگاه بدون سانسور در هلند نشرهای «دنا»، «باران»، «روناک»، «فروغ» «آسو» و «عقل سرخ» شرکت داشتند.

نشر آسو برای نخستین بار در نمایشگاه کتاب تهران بدون سانسور شرکت کرده بود و منصوره شجاعی، فعال حقوق زنان، مسئول غرفه کتاب آسو بود. او استقبال مخاطبین را از این نمایشگاه پس از وقفه‌ دو ساله به دلیل همه‌گیری کووید-۱۹ چشمگیر دانست.

منصوره شجاعی برپایی نمایشگاه کتاب تهران بدون سانسور را نوعی بدیل‌سازی از نمایشگاه کتاب تهران توصیف کرد و آن را رویدادی مهم برای فارسی‌زبانان ساکن اروپا دانست. او همچنین کیفیت، محتوی، شکل ظاهری و نحوه عرضه کتاب را از مهم‌ترین عوامل جذب مخاطب عنوان کرد.

شهزاده سمرقندی، نویسنده و روزنامه‌نگار در رابطه با برپایی مجدد فیزیکی نمایشگاه کتاب تهران بدون سانسور در هلند گفت: «دیدارهای رو در رو، لمس کردن کتاب‌ها و گفت‌وگوی مخاطبان با نویسندگان و ناشران در فضایی گرم و صمیمی حس قدردانی را در شرکت‌کنندگان این نمایشگاه برانگیخته است.»

او همچنین حضور و استقبال چشم‌گیر جوانان را در ششمین دوره از نمایشگاه کتاب تهران بدون سانسور امیدبخش دانست.

مرسده هاشمی، نویسنده که به تازگی دو کتاب به نام‌های «خلسه در غوغا» و «کومه دلتنگی» از او توسط انتشارات روناک منتشر شده است، تفاوت این دوره را با دوره‌های پیشین در هماهنگ‌تر شدن ناشران خارج از کشور دانست. او به انحصارطلبی برخی ناشران و نویسندگان در دوره‌های پیشین اشاره کرد و آن را ادامه فرهنگ کهن «مرید و مرادی» توصیف کرد. به عقیده او تلاش ناشران و نویسندگان جوان در این عرصه، نمایشگاه را از انحصاری بودن دور کرده است.

مسعود مافان، مدیر نشر باران از کشور سوئد در این نمایشگاه شرکت داشت. او در ۳۱ سال گذشته در نشر باران به‌عنوان ناشر فعالیت داشته است. 

او از سال‌های آغاز فعالیتش در عرصه نشر و تماس‌‌های مکرر نویسندگان ساکن ایران برای نشر اثرشان بدون تیغ سانسور گفت. نویسندگانی که از مثله شدن اثرشان می‌هراسیدند و ترجیح می‌دادند آثارشان حتی با مخاطب کمتر اما بدون سانسور به چاپ برسد.

او همچنین نقل قولی داشت از هوشنگ گلشیری در رابطه با نشر کتاب توسط ناشران خارج از ایران.

مسعود مافان معتقد بود نه تنها این آثار بدون سانسور منتشر می‌شوند، بلکه شرایطی را ایجاد می‌کند تا سقف سانسور در جامعه بالا برود، و این برای نویسنده امید بخش است و به راحتی می‌تواند به سانسور «نه» بگوید زیرا می‌داند در جایی دیگر اثرش بدون سانسور منتشر خواهد شد. 

منیژه نادری، از اعضای موسس دولت زنان افغانستان در تبعید برای نخستین بار در نمایشگاه کتاب تهران بدون سانسور شرکت کرده بود. 

او زبان فارسی را بدون شک یکی از مهم‌ترین زبان‌های جهان دانست و از اهمیت حمایت زبان فارسی گفت. دلیل این اهمیت را آثار ارزنده‌ای دانست که به زبان فارسی موجود است. او از وخیم‌تر شدن وضعیت سانسور در افغانستان پس از به قدرت رسیدن مجدد طالبان خبر داد و از مصون نبودن ناشران و نویسندگان افغان گفت. 

از سوی دیگر فعالیت‌های فرهنگی در شبکه‌های اجتماعی، رسانه‌های فارسی زبان و وجود کتاب‌های دیجیتال را نوعی موفقیت تلقی کرد و به گفته منیژه نادری: «درفش مبارزه را برافراشته نگاه داشتن، خود پیروزیست».

فرزاد صیفی‌کاران، مدیر نشر روناک و روزنامه‌نگار، از انتشار بیانیه‌ای پیش از آغاز فعالیت ششمین دوره از نمایشگاه تهران بدون سانسور خبر داد. این بیانیه از سوی گروهی از ناشران در تبعید تهیه شده و به اهمیت مبارزه با سانسور و فضای سختی که در ایران و افغانستان به ویژه پس از به روی کار آمدن طالبان تاکید دارد. آنها نسبت به سانسور و بحران مخاطب کتاب فارسی هشدار دادند.

فرزاد صیفی‌کاران، از برگزاری نمایشگاه کتاب تهران بدون سانسور در ششمین سال فعالیت در ۲۱ شهر و ۱۳ کشور اروپایی و آمریکای شمالی خبر داد و آن را دست‌آورد مهمی برای نشر در تبعید عنوان کرد.

رضا چاوشی، مدیر مرکز نشر دنا، رشد نمایشگاه را از لحاظه کمیت و کیفیت در مقایسه‌ با سال‌های  گذشته قابل توجه دانست. او از انسجام و هماهنگی میان ناشران در تبعید خبر داد.

او در شرایطی که اعمال سانسور در دولت جدید شدیدتر شده و گرانی کاغذ و سهمیه بندی شدن آن عرصه را برای ناشران تنگ‌تر کرده است، وظیفه ناشران خارج از کشور را در قبال مخاطبان ایرانی که توانایی خریدشان هم از دست داده‌اند، صد چندان دانست.

نسیم خاکسار، نویسنده، برپایی نمایشگاه کتاب تهران بدون سانسور را حرکتی مهم در دفاع از آزادی بیان و اندیشه دانست. او این حرکت را ادامه حرکت کانون نویسندگان ایران و کانون نویسندگان ایران در تبعید توصیف کرد. 

نسیم خاکسار، وقفه دو ساله را در نمایشگاه کتاب تهران بدون سانسور را علت اشتیاق مخاطبان و استقبال آنها از این نمایشگاه دانست. 

او به تاثیرگذاری این حرکت هر چقدر محدود و کوچک اشاره کرد و اهمیت آن را به درست بودن و زاویه نگاه ویژه آن عنوان کرد.

در این دوره از نمایشگاه همانند دوره‌های پیشین، علاوه بر عرضه کتاب و برنامه‌های رونمایی از کتاب با حضور نویسندگان، جلسات سخنرانی با موضوع سانسور و اهمیت مقابله با آن نیز برگزار شد. ایمان گنجی، نویسنده، مترجم و روزنامه‌نگار در رابطه با «سانسور و نشر الکترونیک» در شهر لیدن سخنرانی کرد و حسن دانشور نیز در شهر رتردام، درباره «سانسور و حقوق انسانی» سخنرانی کرد.