آمار رسمی پنج سال گذشته: افزایش پنج برابری حداقل دستمزد کارگران در برابر افزایش ۱۰ برابری هزینه‌های مسکن

خبرگزاری کار ایران (ایلنا) در گزارشی که چهارشنبه ۱۹ مهر منتشر کرده نوشته است که بیش از ۶۰ درصد مزدبگیران شاغل و بازنشسته‌ سراسر کشور از مساله مسکن رنج می‌برند.

این گزارش با اعلام این‌که اجاره خانه در تهران بیشتر از دستمزد کارگران است، آورده است که در تهران حداقل ۱۰۰ درصد دستمزد پای اجاره خانه می‌رود.

در شهرستان‌ها اگرچه این تناسب کمتر است اما به‌عنوان مثال در رشت ۶۶ تا ۷۰ درصد دستمزد کارگران و در شهری مانند زاهدان حداقل ۵۵ تا ۶۰ درصد درآمد صرف مسکن می‌شود. و این میزان تنها به شرطی‌ست که مزدبگیران دست‌کم ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیون تومان پول برای رهن یا همان ودیعه داشته باشند.

پیش از این، مجید گودرزی که در رسانه‌های داخلی ایران با عنوان «کارشناس بازار مسکن» معرفی می‌شود گفته بود: «قیمت‌گذاری اجاره در ایران وحشتناک است و مستأجران ودیعه‌شان ارزش زمانی صفر دارد، مثلاً در یک سال گذشته ۵۴ درصد ارزش ودیعه از بین رفته است.»

براساس گزارش ایلنا، حداقل دستمزد کارگر متأهل با تمام مزایا کمی بیشتر از ۹ میلیون تومان است. در کنار آن کمترین نرخ سبد خوراکی‌ها برای یک خانوار متوسط ۳,۳ نفره، دست‌کم ۷ تا ۸ میلیون تومان در هر ماه است؛ بدین ترتیب با یک یا دو میلیون باقی‌مانده، حتی نمی‌توان یک آپارتمان کوچک اجاره کرد.

بابک نگاهداری، رئیس مرکز پژوهش‌‌های مجلس ۱۶ مهرماه سال جاری اعلام کرد که قیمت مسکن و اجاره‌بها در بازه زمانی پنج سال گذشته ۱۰ برابر شده است اما این تناسب در مورد دستمزد برقرار نیست زیرا حداقل دستمزد کارگران شاغل و بازنشسته در همین مدت، فقط شش برابر افزایش یافته است و با تورم موجود  پرداخت اجاره خانه دیگر برای کارگران مقدور نیست.

این گزارش می‌افزاید، در سال ۱۳۹۷ حداقل دستمزد با مزایا برای یک کارگر متأهل و دارای دو فرزند، حدود یک میلیون و ۴۸۰ هزار تومان بود؛ اگر قرار بر این بود که افزایش دستمزد همپای تورم –لااقل تورم بخش مسکن- حرکت کند، در سال ۱۴۰۲، حداقل دستمزد و مزایا برای کارگر متأهل باید به ۱۴ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان می‌رسید؛ در حالی که امروز حداقل دستمزد و مزایای ماهانه‌ کارگرِ حداقل‌بگیر به زحمت کمی بیشتر از ۹ تومان است.

مسکن در ایران چنان گران شده است که اکنون طبقات متوسط نیز توانایی پرداخت اجاره‌بها را ندارند. با ماهی ۱۵ میلیون تومان حقوق و ۸ تا ۱۰ میلیون تومان اجاره خانه نمی‌توان با پول باقی مانده زندگی کرد.

شورای عالی کار حداقل دستمزد سال ۱۴۰۲ را با تمام مزایای جانبی آن کمتر از ۹ میلیون تومان اعلام کرده است که حدود هفت برابر کوچک‌تر از میانگین قیمت یک مترمربع خانه در تهران است. دستمزد سالانه یک کارگر در ایران به شرط این‌که قرارداد ثابت داشته باشد، حدود ۱۰۸ میلیون تومان است، یعنی معادل دو مترمربع واحد مسکونی.

به‌گفته مرکز آمار ایران در سال ۱۴۰۱، میانگین درآمد خانوارهای شهری و روستایی نسبت به سال ۱۴۰۰ به ترتیب ۴۸,۵ و ۵۴,۸ درصد افزایش یافته است. همزمان میانگین هزینه خانوار شهری هم ۴۸,۴ درصد و خانوار روستایی ۵۲,۷ درصد رشد کرده است. سهم مسکن، سوخت و روشنایی از کل هزینه خانوار شهری رقمی معادل ۳۸,۱ درصد گزارش شده است. بر این اساس مواد غذایی، مسکن و سوخت ۶۵ درصد سبد هزینه خانوار را تشکیل می‌دهند و سهم دیگر کالاها تنها ۳۵ درصد است.

در آغاز دهه ۹۰، دوره انتظار برای خرید خانه به شرط پس‌انداز یک سوم درآمد میانگین خانوار، ۲۶ تا ۳۰ سال برآورد می‌شد. این رقم در سال گذشته به بیش از ۷۶ سال رسید که به معنای ناممکن بودن خرید خانه برای مزدبگیران است.