«بهار آتیش»: یک صدای جوان و رسا برای برابری

بهار آتیش که کار خود را از پانزده‌سالگی شروع کرده و با فضای موسیقی زیرزمینی ایران آشناست تا به حال در پلتفرم ساندکلود ۱۶ آهنگ منتشر کرده و خبر انتشار آهنگ «آنتیک» را نیز در صفحه اجتماعی خود به هوادارانش داده است. در مقاله‌ای که از او در تریبون زمانه منتشر شده، می‌نویسد:

و در ادامه به مشکلاتی که زنان رپر ایرانی با آن مواجه بودند و هنوز هم مواجه‌اند به اختصار اشاره‌ای می‌کند:

از آثار موفق او می‌توان به آهنگ «طلوع» و همکاری موفق با زنان رپر دیگر در آهنگ «فریاد آزادی» اشاره کرد که این آهنگ به شکل ویدیویی هم منتشر شده است.

اولین آهنگی که از آتیش در ساندکلود منتشر شده، «از جنس پاییز» نام دارد که این اثر هم از آهنگ‌های موفق او به شمار می‌آید. از او تاکنون دو آلبوم کوتاه نیز منتشر شده که از آهنگ‌های موفق آن می‌توان از جمله به آهنگ «زهرِ عقرب» و «خدا بانو» اشاره کرد.

بهار آتیش از فعال‌ترین زنان هنرمند حال حاضر رپ فارسی‌ست و به سبک خاصی از هیپ هاپ الد اسکول بیشتر گرایش دارد که ترکیبی از R&B و رپ را ارائه می‌دهد. از میان آثار او آهنگ «شکاف» را برای بررسی برگزیدیم. 

«شکاف»: در انتقاد از فاصله طبقاتی

شکاف که تازه‌ترین آهنگ منتشر شده از بهار آتیش به شمار می‌آید با صدای کُر و چند تک نُت پیانو و همهمه‌ای دور از اجرای قسمت‌هایی از آهنگ شروع می‌شود.

صدای ریورس تیز کراش (crash) دو مرحله انرژی را بالا می‌آورد در مرحله‌ی اول ریتم گیتار به فضای موسیقی اضافه می‌شود و در مرحله‌ی دوم درام لاین با تمام اجزایش اضافه می‌شود.

ریتم ترپ (Trap) موسیقی با کارس ترکیب می‌شود و ترانه‌ی آهنگ با کارس شروع می‌شود.

نکته‌ی مثبت آهنگ تقسیم‌بندی خوب و استاندارد ورس و کارس است. کارس می‌آید و پشت بند آن ورس یک و دوباره کارِس. قسمت همخوان (کارس) دو بار در کل آهنگ شنیده می‌شود و از تکرار بیهوده‌ی آن جلوگیری شده است.

مفهوم کلیدی‌ که در قسمت همخوان ترانه به آن اشاره می‌شود فاصله‌ی طبقاتی است. کل موسیقی هم بر همین معنا استوار است. رپر از نظر تکنیکی به خوبی ضرب را می‌شکاند و با یک لحن نسبتا عصبی قسمت‌های ورس را ادا می‌کند. وِرس دوم با دراپ (افتادن) انرژی موسیقی همراه می‌شود و خواننده یک نفس به اجرای ترانه ادامه می‌دهد و انرژی موسیقی را نگه می‌دارد و پُل موسیقی را کامل طی می‌کند تا می‌رسد به قسمت پایانی ترانه. نویسنده‌ی آهنگ سعی در به وجود آوردن پایان‌بندی نیمه‌روشنی داشته با این وعده که «روزی من و ما میشه یک صدا».

 با توجه به روند ترانه و ابعاد اعتراضی آن می‌توان گفت پایان‌بندی درستی هم برای آن رقم خورده است. یکی از مشکلات اثر شای اصرار نویسنده‌ی ترانه بر ادامه‌دار بودن هر مصرع (نیم خط) ترانه باشد. علاوه بر این اصرار بر تکرار تکیه‌کلامی مثل «کیلو چنده» بر چندرنگ بودن زبان ترانه تأکید دارد. فرازهایی با کلمات روزنامه‌ای پر شده است و فرازهایی با کلماتی عامیانه و فرازهایی هم با کلماتی کودکانه و در برخی فرازها هم ترانه به سمت شاعرانگی تمایل پیدا می‌کند. در قسمت همخوان این ویژگی محسوس است:

 در قسمت همخوان ترانه بار ملودیک موسیقی پررنگ‌تر است. در قسمت پایانی ترانه نیز با تک جمله‌ی «روزی من و ما میشه یک صدا» و بازی با اجرای کلمه‌ها بر ملودی آهنگ تاکید می‌کند و در همان حال ترکیب ریتم گیتار و صدای «کُر» آهنگ برای اجرای ملودیک خواننده فضای خوبی می‌سازد. همچنین ضرباهنگ ضرب، آرام و دارای شکافی است که این نوع ضرب ترپ نیز برای اجرای ملودیک مناسب است و در همان حال خواننده برای اجرای ریتمیک رپ بیشتر بر ضرب موسیقی و ریتم درام لاین سوار می‌شود.

ترانه بیشتر به مشکلات اقتصادی مردم کم‌برخوردار و شکاف طبقاتی اشاره می‌کند و نام آهنگ با توجه به مفاهیمی که مطرح می‌شود کاملا هماهنگ با آهنگ انتخاب شده است و از مهارت و تسلط بهار آتیش بر ترانه‌نویسی نشان دارد.  

ترانه در ورس اول به شعاری شدن حقوق برابر و دموکراسی و مفاهیم انسانی در جوامع انسانی اعتراض دارد و در ورس دوم به دزدی و اختلاس‌های میلیاردی در بدنه حاکمیت و با وعده‌ی بر هم زدن نظام مستبد اسلامی نیز به پایان می‌رسد.

عصیان بزرگ

این را هم باید یادآوری کرد که علاوه بر شکاف‌های طبقاتی، در ترانه‌هایی مانند «خام» و «نجیب» بهار آتیش به برابری جنسیتی توجه ویژه‌ای دارد. زبان و بیان او در این آهنگ‌ها نیز قاطع، مؤثر و صریح است.

در «خدابانو» در قالب گویه‌هایی با تردیدهای یک زن آشنا می‌شویم که بعد در ترانه‌هایی مثل «رویا» به آرزوهای او راه ببریم که از جنس آرزوهای ماست. شهری که در آن هیچکس دلتنگ یا زندانی نباشد:

رویا یک موسیقی هیپ‌هاپی با فضایی نوستالژیک است. ریتم گرم گیتار الکتریک و ضرب پرکاشن اصلی‌ترین قطعات سازنده‌ی موزیک هستند. موزیک ساختار ساده، جا افتاده و آشنایی دارد؛ یک ساز که روند موسیقی را به وجود می‌آورد: گیتار الکتریک و ریتم ۴/۴ آن که حال و هوای نوستالژیکی به وجود می‌آورد. درام پد به فضاسازی موسیقی عمق می‌دهد و درامز هم نقش مهمی در ساختن ریتم دارد. در رویا همچنین در میان موسیقی از صدایی از یک مکالمه استفاده می‌شود و ریتم درامز حذف می‌شود و صدای نویز سفید صدای ضبط شده انرژی موسیقی را نگه می‌دارد. می‌توان سبک موسیقی را ترپ نامید؛ ترپی با زیبایی‌شناسی نزدیک به بعضی از آثار لیل پیپ (Lil peep) فقید.

آتیش در مقاله خود در تریبون زمانه یادآوری می‌کند:

آتیش با کلام ناظم حکمت که از امید به آینده نشان دارد مقاله خود را به پایان برده است: