زلنسکی هم در مذاکرات استانبول شرکت نکرد

هفته گذشته ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، شخصاً پیشنهاد مذاکره مستقیم با اوکراین را مطرح کرد و برای چند روز به نظر می‌رسید که ممکن است تحرکی در مذاکرات برای پایان دادن به جنگ اوکراین ایجاد شود. اما به نظر می‌رسد که این امید فعلاً از میان رفته است.

پس از انصراف پوتین و دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، ولودیمیر زلنسکی نیز اعلام کرد که در گفت‌وگوهای استانبول شرکت نخواهد کرد. او گفت که هیئت اوکراینی که مجاز به مذاکره درباره آتش‌بس است، توسط رستم عمروف، وزیر دفاع، هدایت خواهد شد.

 زمان‌بندی نامشخص

به‌گفته زلنسکی، هنوز مشخص نیست که مذاکرات دقیقاً چه زمانی ـ پنج‌شنبه یا جمعه ـ آغاز می‌شود. رئیس‌جمهور اوکراین تأکید کرد که هیئت اوکراینی تا روز جمعه در استانبول خواهد ماند. از سوی دیگر، به‌گزارش خبرگزاری اینترفکس روسیه، هیئت روسی صبح پنج‌شنبه به استانبول رسید. اگر نمایندگان روسیه و اوکراین واقعاً در استانبول گرد هم آیند، این نخستین مذاکرات مستقیم از بهار ۲۰۲۲ ـ اندکی پس از شروع جنگ ـ  خواهد بود.

 زلنسکی همچنان به موفقیت مذاکرات امیدوار است

میخایلو پودولیاک، مشاور رئیس‌جمهور اوکراین، تأکید کرد که زلنسکی فقط با پوتین به‌صورت شخصی مذاکره خواهد کرد. زلنسکی پس از گفت‌وگو با رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، گفت به‌عنوان نشانه‌ای از تمایل خود برای پایان دادن به جنگ، تصمیم گرفته است با وجود همه مسائل هیئتی را به استانبول اعزام کند.

او گفت این اقدام همچنین باید نشانه‌ای از حسن‌نیت نسبت به دونالد ترامپ باشد. هدف این است که «دست‌کم اولین گام‌ها برای کاهش تنش‌ها و پایان جنگ ـ یعنی آتش‌بس ـ را امتحان کنیم».

دفتر اردوغان اعلام کرد که ترکیه آماده است تا زلنسکی و پوتین را «در صورتی که آن‌ها آماده باشند» برای گفت‌وگوهای صلح بپذیرد.

 مسکو اوکراین را معطل نگه داشت

مسکو تا آخرین لحظه مشخص نکرد که چه کسی از طرف روسیه در مذاکرات شرکت خواهد کرد. حتی صبح چهارشنبه، دمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، تأکید کرد که این تصمیم زمانی اعلام خواهد شد که پوتین دستورات لازم را صادر کند. عصر چهارشنبه، کرملین در نهایت فهرست اسامی هیئت خود را منتشر کرد و با این کار، امیدها به مذاکرات در سطح عالی را از بین برد.

 مِدینسکی، مشاور پوتین در رأس هیئت روسیه

نه پوتین و نه سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، در هیئت مذاکره‌کننده روسیه حضور ندارند. به‌گفته کرملین، این هیئت توسط ولادیمیر مدینسکی، مشاور رئیس‌جمهور، هدایت می‌شود. این وزیر سابق فرهنگ بیشتر به‌عنوان یک چهره سیاسی کم‌وزن شناخته می‌شود و در سطح بین‌المللی به دلیل تبلیغات کرملین مورد انتقاد قرار گرفته است. او در کتاب‌های درسی، دیدگاهی جنجالی درباره تاریخ روسیه و اوکراین ارائه داده که میان مورخان مورد اختلاف است. دانشمندان و منتقدان کرملین او را به تحریف عمدی تاریخ متهم کرده‌اند.

این نخستین بار نیست که مدینسکی برای روسیه مذاکره می‌کند. او در سال ۲۰۲۲ نیز در مذاکرات قبلی برای پایان جنگ که در ترکیه برگزار شد، شرکت داشت، اما آن گفت‌وگوها در نهایت بی‌نتیجه ماند.

 زلنسکی هیئت روسیه را «تزئینی» خواند

با معرفی ترکیب هیئت روسیه، کرملین بسیار پایین‌تر از خواسته‌های زلنسکی عمل کرد. رئیس‌جمهور اوکراین در بدو ورود به آنکارا، هیئت روسیه را «تزئینی» نامید و آن را «حیله فریبکارانه» خواند.

زلنسکی در یک کنفرانس خبری در آنکارا تأکید کرد که اگر مسکو تمایلی به مذاکرات آتش‌بس نشان ندهد، سایر کشورها باید فشار سیاسی و اقتصادی بیشتری بر روسیه وارد کرده و تحریم‌های بیشتری اعمال کنند. او گفت:

آمریکا و اتحادیه اروپا تهدید کرده‌اند که در صورت عدم برگزاری مذاکرات، تحریم‌های شدید‌تری علیه روسیه اعمال خواهند کرد. اروپایی‌ها همچنین مصمم هستند که در این صورت کمک‌های نظامی بیشتری به اوکراین ارائه دهند.

 پوتین پیش از عزیمت هیئت، دستورات لازم را صادر کرد

افزون بر مدینسکی، مسکو میخائیل گالوزین، معاون وزیر خارجه و الکساندر فومین، معاون وزیر دفاع را نیز به ترکیه اعزام کرده است. همچنین ایگور کاستیوکوف، رئیس سازمان اطلاعات نظامی روسیه (GRU)، عضو این هیئت است. همچنین، کارشناس‌هایی از وزارت دفاع، ستاد کل، وزارت خارجه و اداره ریاست‌جمهوری روسیه در مذاکرات شرکت خواهند داشت.

به‌گفته پسکوف، اعضای هیئت روسیه در یک جلسه ویژه توسط پوتین توجیه شدند. در این جلسه، مقامات ارشد و مشاوران رئیس‌جمهور روسیه نیز هرچند که شخصاً به ترکیه سفر نکرده‌اند، حضور داشتند.

 مسکو اولتیماتوم آتش‌بس را نادیده گرفت

آتش‌بس پیش از شروع مذاکرات در ترکیه، درخواست دیگر اوکراین و اتحادیه اروپا نیز برآورده نشد. امانوئل مکرون رئیس‌جمهور فرانسه، فریدریش مرتس صدراعظم آلمان، کی‌یر استارمر نخست‌وزیر بریتانیا و دونالد توسک نخست‌وزیر لهستان در سفر اخیر خود به اوکراین، به کرملین اولتیماتوم دادند که از روز دوشنبه ۳۰ روز آتش‌بس اعلام کند، در غیر این صورت تحریم‌های بیشتری اعمال خواهد شد.

مسکو با پیشنهاد مذاکره پاسخ داد، اما کرملین آتش‌بس را رد کرد. مذاکرات در ترکیه باید بدون پیش‌شرط انجام شود. همزمان، روسیه اعلام کرد که نیروهایش دو منطقه دیگر در دونباس را تصرف کرده‌اند.

 وزیر خارجه آمریکا در ترکیه

آمریکا همچنان بر آتش‌بس ۳۰ روزه تأکید دارد. ترامپ بارها اعلام کرده است که می‌خواهد جنگ بین روسیه و اوکراین را به سرعت پایان دهد. مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، به ترکیه سفر کرد، البته ابتدا برای شرکت در نشست وزیران خارجه ناتو به آنتالیا رفت. همچنین استیو ویتکاف و کیت کلوگ، فرستادگان ویژه آمریکا، در این مذاکرات حضور خواهند داشت.

با این حال، ترامپ با اشاره به ترکیب هیئت‌های مذاکره‌کننده، هرگونه امیدواری را کاهش داد و گفت: