روایت سازمان محیط‌زیست از وضع فاجعه‌بار پهنه‌های آبی؛ خشکیدگی ایران تنش‌زا خواهد بود
تالاب‌های پریشان، هامون، جازموریان و ده‌ها زیست‌بوم آبی دیگر به مرحله خشکیدگی رسیده‌اند و دریای خزر هم روز به روز آب می‌رود و کوچک‌تر می‌شود.
بخش خبر
تالاب خشکیده گمیشان در شهرستان گمیشان استان گلستان.
در حالی که منابع و پهنه‌های آبی در ایران یکی پس از دیگری در معرض نابودی قرار می‌گیرند، مسئولان محیط زیست نسبت به روندی هشدار می‌دهند که می‌تواند به بحران‌های اجتماعی و امنیتی بدل شود: خشک شدن تالاب‌ها، کاهش بی‌سابقه سطح آب دریاچه‌ها و ورود بی‌رویه به پروژه‌های آب‌شیرین‌کنی بدون ملاحظات زیست‌محیطی.
احمدرضا لاهیجان‌زاده، معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست، روز یکشنبه ۱۸ خرداد در نشست خبری ویژه روز جهانی اقیانوس‌ها اعلام کرد که کاهش سطح دریای خزر به روندی نگران‌کننده تبدیل شده و طبق آخرین مطالعات بین‌المللی، این روند تا ۱۵ سال آینده ادامه خواهد داشت.
او تاکید کرد که کاهش سطح خزر، به‌طور مستقیم تالاب‌های مازندران و حیات زیستی آن‌ها را تهدید می‌کند. بر اساس ارزیابی‌های کارشناسی، کاهش سالانه سطح آب خزر که پیش‌تر بین ۶ تا ۷ سانتی‌متر بود، در سال‌های اخیر به بیش از ۲۰ سانتی‌متر رسیده است.
از سوی دیگر، تالاب‌های داخلی ایران نیز وضعیت به‌مراتب بدتری دارند. لاهیجان‌زاده به بازدیدش از تالاب پریشان در شهرستان کازرون در استان فارس اشاره کرد و گفت که ۴۹۰ چاه غیرمجاز در محدوده آن فعال است و سفره‌های زیرزمینی عملا هر ورودی آبی را می‌بلعند. این وضعیت تنها محدود به پریشان نیست؛ تالاب‌های هامون، جازموریان و ده‌ها زیست‌بوم آبی دیگر نیز به مرحله خشکیدگی رسیده‌اند. به گفته او، این بحران نتیجه برداشت بی‌رویه از منابع زیرزمینی، بی‌توجهی به پیوستگی تالاب‌ها با منابع سطحی و فقدان مدیریت یکپارچه منابع آب است.
دولت‌های گوناگون در جمهوری اسلامی با شعار خودکفایی در محصولات استراتژیک مانند گندم اجازه حفر صدها هزار چاه غیرمجاز را در مناطق مختلف ایران و عمدتا در نزدیکی بالادست رودخانه‌ها، تالاب‌ها و دریاچه‌ها دادند و اکنون نتیجه آن را در سراسر ایران ساکنان محلی این مناطق به چشم خود می‌بینند.
اما در کنار بحران‌های خشکی در مناطق داخلی، سواحل جنوبی ایران هم در معرض فشار ناشی از توسعه شتاب‌زده پروژه‌های آب‌شیرین‌کنی قرار دارند. لاهیجان‌زاده در این‌باره گفت: «با اجرای پروژه‌های جدید، برداشت آب در خلیج فارس به عدد سه میلیون متر مکعب در روز خواهد رسید.»
این در حالی است که خلیج فارس به عنوان دریایی نیمه‌بسته با ظرفیت زیستی محدود شناخته می‌شود و تبادل آبی آن صرفا از طریق تنگه هرمز و آن هم با چرخه‌ای هفت‌ساله ممکن است.
او همچنین هشدار داد که استفاده گسترده از آب‌شیرین‌کن‌ها، حتی اگر محدود به مصارف صنعتی باشد، در بلندمدت تأثیرات مهمی بر جریان‌های آبی و اکوسیستم منطقه خواهد گذاشت و البته با احتیاط فراوان هم گفت:
با آنکه برخی مناطق نظیر دریای عمان از نظر ظرفیت پذیرش این پروژه‌ها مناسب‌ترند، اما نیازمند مطالعات دقیق محیط‌زیستی و اجرای استانداردهای سخت‌گیرانه هستند.
یکی دیگر از نگرانی‌ها، افزایش کانون‌های گرد و غبار ناشی از خشک شدن زمین‌های مرطوب و تالاب‌هاست. به گفته لاهیجان‌زاده، در حال حاضر بیش از ۴۵۰ هزار هکتار از اراضی ایران مستعد تبدیل شدن به منشا گرد و غبار هستند؛ عددی که در تابستان می‌تواند تا یک میلیون و ۴۵۰ هزار هکتار افزایش یابد.
نظرها
نظری وجود ندارد.