هفت میراث اروپایی در معرض خطر

هفت محوطه تاریخی و فرهنگی اروپا که بیش از سایر میراث فرهنگی این قاره در معرض خطر نابودی هستند توسط سازمان بین‌المللی «اروپا نوسترا» یا «اروپای ما» معرفی شدند. این محوطه‌‌ها در کشورهای آلبانی، قبرس، فرانسه، ایتالیا، پرتغال، رومانی و ترکیه قرار دارند. سازمان «اروپا نوسترا» یک سازمان غیر انتفاعی بزرگ است که در جهت حفظ و معرفی میراث فرهنگی اروپا تلاش می‌کند و در این راه با دیگر سازمان های جهانی مانند یونسکو و ایکوموس همکاری دارد.

این هفت محوطه که پس از بررسی‌ها، ‌نظرسنجی‌ها و تحقیقات این سازمان و با در نظر گرفتن معیارهای مختلف حفاظتی انتخاب شده‌‌اند عبارتند از: آمفی‌تئاتر رومی‌ها در شهر دراج در آلبانی؛ مناطق حائل در مرکز شهر تاریخی نیکوزیا در قبرس، قلعه و استحکامات دفاعی سده هفدهمی در شهر بریانسن فرانسه؛ صومعه سن بنه‌دتو پو در ایتالیا، صومعه قرن پانزدهمی ستوبال در پرتغال، چشم‌اندازهای روزیا مونتانا در رومانی و همچنین کلیسای ارمنی سن جرج درشهر مردین ترکیه.

اسامی این محوطه‌‌ها در مراسمی در شهر آتن اعلام شده است. طیف گسترده‌ای از مسائل و مشکلات باعث شده تا این محوطه‌های با ارزش اروپایی در معرض خطر نابودی قرار بگیرند. کمبود بودجه، ضعف مدیریت و برنامه‌ریزی، فراموشی، بلاهای طبیعی، و مشکلات و درگیری‌های سیاسی تأثیرات منفی خود را روی این هفت محوطه بر جای گذاشته‌اند.

پلاسیدو دومینگو، خواننده مشهور اسپانیایی و رییس «اروپا نوسترا» در نشست خبری این مؤسسه گفت انتخاب این هفت محوطه تنها به این دلیل نبوده است که آن‌ها معرف میراث و تاریخ مشترک اروپا هستند، بلکه این آثار همگی نقش مؤثری در زندگی مردم و جوامع محلی دارند. بنابراین نجات آن‌ها می‌تواند عاملی برای رشد اقتصادی و احیاء ارزش‌های اجتماعی در این جوامع نیز باشد. به گفته پلاسیدو دومینگو سازمان «اروپا نوسترا» ضمن همکاری با جوامع محلی تمام تلاش خود را برای جلب کمک‌های ملی و بین‌المللی برای حفظ این محوطه‌ها به کار خواهد بست.

معرفی آثار در خطر

مرکز شهر تاریخی نیکوزیا در قبرس، سال‌هاست که به دلیل جنگ و اختلافات سیاسی با دیوار حائلی جدا شده است. در میان این محوطه وسیع ده‌ها بنای با ارزش از دوران قرون وسطی و دوران پس از آن وجود دارد که اکنون دسترسی به آن‌ها امکان‌پذیر نیست. بخش شمالی قبرس پس از منازعات سیاسی بین ساکنان ترک و ساکنان یونانی جزیره، سرانجام در دهه هفتاد میلادی توسط ترکیه اشغال و پس از آن جمهوری قبرس شمالی در این بخش تأسیس شد. این جمهوری توسط مجامع بین‌المللی به رسمیت شناخته نمی‌شود و تنها دولت ترکیه آن را به عنوان یک کشور مستقل قبول دارد. در پی تنش‌های نظامی و سیاسی، در نهایت بین دو قسمت جزیره قبرس مناطقی حائل ایجاد شد. بخشی از این مناطق حائل درست در مرکز شهر تاریخی نیکوزیاست که آن را به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم کرده است. با این‌‌حال طی چند دهه اخیر جمعیت دو سوی مناطق حائل تلاش‌هایی مشترک را برای حفاظت از آثار تاریخی واقع شده در میان حصارها آغاز کرده‌‌اند. تلاش برای حفاظت از میراث مشترک به نوعی می‌تواند تلاش برای احیاء صلح در این جزیره زیبا و تاریخی نیز باشد.

آمفی‌تئاتر رومی در شهر دراج آلبانی که یکی دیگر از محوطه‌های در خطر اروپاست، با حدود ۱۸۰۰ سال قدمت یادگار حضور رومی‌ها در این منطقه است. این آمفی‌تئاتر که در دهه ۱۹۶۰ میلادی کشف شد، ظرفیت حدود ۱۵ تا ۲۰ هزار تماشاگر را در دوران باستان داشته است. گسترش مناطق شهری تهدیدی جدی برای این بنای باستانی است که اکنون در میان محلات شهر دراج قرار گرفته.

استحکامات دفاعی وئوبان در شهر بریانسن فرانسه هم یکی از حیرت‌انگیزترین دژها و قلعه‌های این کشور است که در سده هفدهم میلادی ساخته شد. سازنده قلعه مهندس نظامی لویی چهاردهم بوده است. این قلعه و استحکامات دفاعی اکنون به دلیل فرسایش شدید بستر سنگی و صخره‌ای آن در معرض خطر قرار دارد.

صومعه سن بنه‌دتو پو در ایتالیا نیز یکی از یادگارهای ارزشمند دوران رنسانس اروپاست. طی دهه گذشته یک پروژه بزرگ مرمتی و حفاظتی در این صومعه اجرا شد که آن را به وضعیت اصلی خود برگرداند، اما درست در لحظه‌ای که کار به پایان خود رسیده بود، زلزله‌ای مهیب در ماه مه سال ۲۰۱۲ آسیب‌هایی جدی به صومعه وارد کرد و نتیجه سال‌ها تلاش حفاظت‌گران را بر باد داد. حفاظت از این صومعه مهم اکنون هم یک چالش اقتصادی بزرگ و هم یک دشواری فنی و عملی است.

صومعه قرن پانزدهمی ستوبال در پرتغال هم یکی دیگر از نمونه‌های برتر معماری گوتیک متأخر در این منطقه است. دستاوردهای اکتشافی دریانوردان پرتغالی به‌خوبی در نقاشی‌ها و آثار تزئینی این صومعه بازتاب یافته‌‌اند. این صومعه همچنین محل برخی وقایع تاریخی از جمله امضای معاهده توردسیلاس بین اسپانیا و پرتغال در سده پازدهم بوده است. اما آسیب‌ها و فرسایش‌های شدید در این صومعه باعث شده تا درهای آن بیش از ۲۰ سال به روی عموم بسته بماند و اکنون در فهرست آثار در خطر اروپا قرار بگیرد.

چشم‌اندازهای منطقه روزیا مونتانا در کشور رومانی بیش از سه هزار سال است که توسط فعالیت‌های معدن‌کاوی انسان در این منطقه شکل گرفته است. تونل‌‌ها و دالان‌های زیرزمینی که طول بعضی از آن‌ها به بیش از ۱۵۰ کیلومتر نیز می‌رسد یادگار دوران مختلف تاریخی از جمله امپراتوری روم باستان هستند. این منطقه نشان‌دهنده تعامل حیرت‌انگیز انسان با طبیعت اطراف خود است. اما فعالیت‌هایی که امروز برای استخراج طلا در این منطقه صورت می‌گیرد، آثار به جای مانده از سه هزار سال پیش را در خطر انداخته است. سازمان‌های ملی و بین‌المللی با ایجاد کارزارهایی قصد دارند مانع از تخریب بیشتر این منطقه توسط شرکت‌های معدن‌کاوی جدید شوند.

کلیسای ارمنی سن جرج در شهر مردین ترکیه، یکی دیگر از هفت محوطه‌ اروپایی در خطر، در سده پنجم میلادی ساخته شد و برای حدود ۱۵۰۰ سال یکی از مراکز مذهبی اصلی ارمنیان در این بخش از آناتولی بوده است. این کلیسا تا سال ۱۹۱۵، یعنی زمانی که ارمنیان مجبور به ترک این منطقه شدند مورد استفاده بود اما پس از آن متروک شد و رو به ویرانی گذاشت. اکنون سازمان «اروپا نوسترا» و مقامات محلی در ترکیه قصد حفاظت و نجات این کلیسا را دارند تا به عنوان سندی از تنوع فرهنگی در ترکیه آن را به آیندگان بسپارند.

سازمان «اروپا نوسترا» معتقد است سرمایه‌گذاری برای حفاظت از میراث فرهنگی، در حقیقت مشارکت در توسعه پایدار است و منجر به رشد اقتصادی و تولید شغل می‌شود. سازمان اروپا نوسترا ۵۰ سال است که به حفاظت محوطه‌های میراث فرهنگی در اروپا مشغول است و کار خود را با نجات معبد دلفی در یونان آغاز کرد.

گالری زمانه:

تصاویری از محوطه‌های در خطر در اروپا