ارتباط ناشناخته. ارتباط بدون سانسور. ارتباط برقرار نمی‌شود. سایت اصلی احتمالاً زیر سانسور است. ارتباط با سایت (های) موازی برقرار شد. ارتباط برقرار نمی‌شود. ارتباط اینترنت خود را امتحان کنید. احتمال دارد اینترنت به طور سراسری قطع شده باشد. ادامه مطلب

خشکسالی در ایران؛ واقعیت یا سیاه‌نمایی؟

مقامات سازمان هواشناسی ایران پیش‌بینی‌های سازمان ناسا مبنی بر وقوع خشکسالی در منطقه خاورمیانه را غیر علمی خوانده‌اند.

در حالی که مطالعات جدید سازمان ناسا نشان می‌دهد منطقه خاورمیانه بخش زیادی از منابع آبی خود را طی دهه گذشته از دست داده و در سال‌های آینده نیز با یک دوره سخت کم‌بارانی و بی‌آبی رو به رو خواهد شد، مقامات سازمان هواشناسی ایران این پیش‌بینی‌های سازمان ناسا را غیر علمی خوانده و آن را تحت تأثیر سیاست دولت‌های بزرگ و خط مشی آن‌ها خوانده‌اند.

[podcast]http://www.zamahang.com/podcast/2010/20130801_Environment_NASA_Rouhani.mp3[/podcast]

محمد تقی زمانیان، معاون توسعه و پیش‌بینی سازمان هواشناسی ایران، اخبار منتشر شده در خصوص وقوع خشکسالی ۳۰ ساله در ایران را غیر علمی توصیف کرده و با اشاره به مطالعاتی که نقش انسان را در گرم شدن آب و هوای کره زمین برجسته می‌کنند گفته است نظام طبیعت به صورت مداوم خود را کنترل می‌کند و اگر قرار بود اقلیم کره زمین با کارهای انسان تغییر کند زندگی بشر سال‌ها پیش تمام می‌شد.

ماهواره‌های ناسا و منابع آبی خاورمیانه

تحقیقات ناسا در مورد کاهش منابع آبی در خاورمیانه که در ماه فوریه ۲۰۱۳ منتشر شد نشان داد که این منطقه در ده سال گذشته با سرعتی زیاد بخش بزرگی از منابع آبی خود را از دست داده و این روند همچنان نیز ادامه دارد. این تحقیقات با استفاده از اطلاعات گردآوری شده از ماهواره‌های سنجش جاذبه انجام شده است. نتیجه تحقیقات مشخص کرد از سال ۲۰۰۳ بخش‌های بزرگی از خاورمیانه شامل ترکیه، سوریه، عراق، ایران و همچنین حوضه آبریز رودخانه‌های دجله و فرات حدود ۱۴۴ کیلومتر مکعب از حجم ذخایر آب شیرین خود را از دست داده‌اند. این حجم آب تقریبا معادل آب ذخیره شده در بحر المیت است که می‌تواند سالانه به مصرف ده‌ها میلیون تا صد میلیون نفر از مردم منطقه برسد. این محققان با بررسی علت این اتفاق به این نتیجه رسیدند که ۶۰ درصد از این کاهش منابع آبی مربوط به استفاده بیش از حد و بیرون کشیدن آب از سفره‌های زیرزمینی بوده است.

این مطالعات به طور مشترک توسط مرکز فضایی گودارد ناسا در گرین‌بلت آمریکا، دانشگاه کالیفرنیاـ ارواین و همچنین مرکز تحقیقات جوی آمریکا انجام شده است. این تحقیقات نتیجه نخستین مطالعات جامع در مورد منطقه دجله، فرات و غرب ایران بوده است. ماهواره‌های دوقلوی سنجش جاذبه که در این تحقیقات از آن‌ها استفاده شده است، تصویری از منابع آبی جهان و روند تغییرات آن‌ها تهیه می‌کنند. این تصاویر به ویژه در مناطقی که اطلاعات توسط منابع محلی به درستی جمع‌آوری و تحلیل نشده بسیار کارآمد هستند. تصاویر آشکار کرده است که حوضه رودخانه‌های دجله و فرات اکنون پس از هندوستان سریع‌ترین میزان از دست دادن منابع آبی در جهان را دارند. این در حالی است که تقاضا برای مصرف آب در این منطقه رو به افزایش است.

اما در تحقیقات جداگانه دیگری که ناسا نتایج آن را در ماه مه ۲۰۱۳ منتشر کرد، مشخص شده است که افزایش گازهای کربن و گرم شدن هوا چه طور باعث کاهش باران و بروز خشکسالی در سال‌های آینده در برخی مناطق کره زمین از جمله خاورمیانه خواهد شد. این نتایج بر اساس تحلیل اطلاعات از ۱۴ الگوی آب و هوایی که با کامپیوتر شبیه‌سازی شده به دست آمده است. بر اساس این مطالعات، برخی مناطق زمین مانند مناطق استوایی در اقیانوس آرام و همچنین مناطقی در آسیا که در معرض طوفان و باران‌های موسمی هستند، در طول سال‌های آینده شاهد بارندگی بیشتری خواهند بود، اما در عوض مناطق دیگری همچون خاورمیانه که ایران نیز در آن قرار دارد و همچنین پاکستان با کاهش شدید بارندگی مواجه خواهند شد. این مطالعات برای بررسی تأثیر گرم شدن آب و هوای زمین روی میزان بارندگی در مناطق مختلف صورت گرفته است، گرم شدنی که تحقیقات ناسا آن را مرتبط با افزایش میزان گازهای گلخانه‌ای دانسته است. در این الگوسازی کامپیوتری، به ازای هر درجه فارنهایت گرم‌تر شدن هوا، مدت زمان خشکسالی ۲.۶ درصد افزایش می‌یابد. این الگوها برای مدت زمانی در حدود بیست و هفت سال شبیه سازی شده است.

آغاز دوران خشکسالی جدید در ایران

بر اساس این مطالعات جداگانه که از یک سو کاهش منابع آبی در خاورمیانه و ایران و از سوی دیگر پیش‌بینی کاهش بارندگی در سال‌های آینده در این منطقه را مطرح کرده است و همچنین بر اساس مشاهداتی از وضعیت کمبود آب در بسیاری از نقاط کشور، برخی کارشناسان در خصوص ورود ایران به یک دوره خشکسالی سی ساله هشدار داده‌اند. از جمله عیسی کلانتری، وزیر پیشین کشاورزی، در گفتگویی با روزنامه قانون گفت با روند فعلی و کمبود منابع آبی ایران به زودی به کویر تبدیل خواهد شد.

با این حال اکنون معاون سازمان هواشناسی کشور ضمن غیر علمی خواندن پیش‌بینی‌های ناسا می‌گوید گرچه ممکن است بر اساس این داده‌ها مواردی در خصوص تغییر میزان بارش در مناطق مختلف مشاهده شود، اما به طور کلی نمی‌توان قطعیت آن را ثابت کرد. محمد تقی زمانیان روز چهارشنبه ۹ مرداد به خبرگزاری ایسنا گفت در برخی پیش‌بینی‌ها اظهار می‌شود دمای زمین حداکثر تا یکی دو دهه دیگر هفت درجه گرم‌تر می‌شود اما در گذشته نیز پیش‌بینی‌هایی در این زمینه صورت گرفته بود که به وقوع نپیوست. به گفته زمانیان این سازمان‌های جهانی تحتت اثیر دولت‌های بزرگ هستند و برای پیاده سازی خط مشی آن‌ها تلاش می‌کنند، به همین دلیل باید به مسائلی که از سوی آن‌ها مطرح می‌شود به دیده انتقادی نگاه کرد.

سخنان معاون سازمان هواشناسی کشور در حالی است که برخی از مراکز پژوهشی ایرانی نیز وقوع خشکسالی در ایران طی سال‌های آینده را تایید کرده‌اند. به گفته ایمان بابائیان، سرپرست گروه پژوهشی تغییر اقلیم در «مرکز ملی اقلیم‌شناسی» یافته‌های محققان ایرانی نیز تایید کننده این است که دمای هوای کشور تا ۹۰ سال آینده افزایش و بارندگی کاهش خواهد یافت. به گزارش خبرگزاری مهر، این مرکز پژوهشی نیز برای بررسی تغییرات آب و هوایی ایران طی سال‌های آینده اقدام به الگوسازی کرده است که نتایج آن نشان‌دهنده کاسته شدن از میزان باران و خشک شدن سفره‌های آب زیرزمینی در ایران است که پیامد آن خشکسالی خواهد بود. به گفته آقای بابائیان ایران اکنون وارد سومین مرحله از خشکسالی هیدرولوژیک شده است.

وقوع خشکسالی، خشک شدن رودخانه‌ها، چشمه‌ها و قنات‌ها را در پی خواهد داشت که باعث مهاجرت هرچه بیشتر مردم از روستاها به شهرها و تولید مشکلات جدید اجتماعی می‌شود. همچنین رشد و توسعه شهرها، تولید غذا و بخش بهداشت نیز با مشکلات فراوانی رو به رو خواهند شد.

این مطلب را پسندیدید؟ کمک مالی شما به ما این امکان را خواهد داد که از این نوع مطالب بیشتر منتشر کنیم.

آیا مایل هستید ما را در تحقیق و نوشتن تعداد بیشتری از این‌گونه مطالب یاری کنید؟

.در حال حاضر امکان دریافت کمک مخاطبان ساکن ایران وجود ندارد

توضیح بیشتر در مورد اینکه چطور از ما حمایت کنید

نظر بدهید

در پرکردن فرم خطایی صورت گرفته

نظرها

  • Abrahamian

    دوست عزیز اقای رجب زاده انچه بنده نوشتم با احتمال قریب به یقین درست است و راهکارهایش را هم گوشزد کرده ام. متاسفانه همه کارشناسان محیط زیست تا کنون ساکت مانده اند و نظری در رد نظریات بنده ارایه نکرده اند تا بتوان زوایای ناسنجیده نظریه بنده را سنجید و مرتفع کرد.  در نظریه بنده  سخن از یک فرایند طبیعی بدون صرف آنرزی های نهفته در مواد هیدروکربنی است.  این فرایند از فروزیزهای اسمانی و نیروی جاذبه (سراشیبی های زمین) استفاده میکند و نمک را در گودالهای نمک که هنوز هم موجود هستند جمع اوری میکند و پس از گذشت چند سال اگر به درستی و با دیدگاه وقت شناسانه ای اجرا شود نتیجه مطلوب خواهد بود و تدریجا پوشش گیاهی به خودی خود باز خوهد گشت.   در دشت خوزستان که شما از ان یاد کرده اید مساله کاملا با فلات مرکزی تفاوت دارد چه دشتهای خوزستان با شیب نسبتا مناسبی به خلیج فارس راهآب  دارند.  حالا اگر فسمتی از زمین های خوزستان که شما مشاهده کرده اید ساختاری مقعر دارند  این یک استثنا  است و مسلما صرف اب و انرزی برای زه کشی چنین زمینی شاید چندان مقرمن به عقل و صرفه نباشد ولو اینکه در مقیاس خیلی کوچکتری هم هست.  اما داستان فلات مرکزی به گونه ای دیگر است. همان تعبیر شما که فلات مرکزی ایران به شکل یک کاسه یا لگن بزرگ است کافی است تا مارا به نتایجی که بنده به ان رسیده ام و شما هم ظاهرا انرا دریافته اید برساند.  از روی نقشه گولگول زمین میتوان دریافت که گود ترین نقاط فلات ایران در غرب خراسان و یا در نزدیکی کویر لوت هستند. در طرح پیشنهادی بنده لزومی به زه کشی پر هزینه نیست بلکه بایستی گودالهای نمک را دوباره ایجاد کنیم تا اب باران نمک زمین های اطراف را به صور طبیعی بشوید و به انجا ببرد و در اواخر فصل بارندگی بایستی نمک جمع شده در گودالها را جمع اوری و در مخازن مخصوصی به دور از فرسایش باد و باران ذخیره کرد تا سارانجام انرا به مصرف ساخت و تهیه موادی از قبیل سود سوز اورو اسید هیدروکلریک و اب زاول و عیره برسانیم.   گمان میکنم این طرح در سطح وسیعی با هزینه نسبتاْ معقولی قابل اجرا باشد.  اگر شما طرح دیگری برای بازسازی و بازیابی سرسبزی فلات ایران دارید لطف کنید انرا بنویسید تا به زوایای ان واقف شویم.  در واقع این طرح راه بازگشت به فلات سرسبز ایران را ارایه میدهد که اگر بتوانیم انرا اجرا کنیم مسلما حیات گیاهی و جانوری را میتوان به فلات بازگرداند. درختان سردسیری و کرمسیری و به دنبال انها شیر و گورخر و پلنگ و حتی فیل و دیگر حیوانات وحشی که در کتابهای فارسی قدیمی از انها شنیده ایم به این سرزمین باز خواهند کشت.  به قول سروز عزیز سهراب سپهری (هر که در حافظه چوب ببیند باغی    صورتش در وزش بیشه شور ابدیخواهد ماند......) به شما قول میدهم که اگر قلات را نمک زدایی کنیم سرسبزی به فلات ایران بازخواهد گشت.  ابراهیمیان  ۱۳ مرداد ماه ۱۳۹۲

  • رجب زاده

    سلامي مجدد، اتفاقا بنده حرف شما را كاملا قبول دارم اما چنانچه بخواهيم اين كار را اجرايي كنيم نياز به اعداد داريم. من در جريان زهكشي دشت خوزستان براي پروژه هاي نيشكر بوده ام، كار بسيار پر هزينه و نياز به آب شيرين دارد، در خوزستان خوب البته سه رود پر آب جريان دارد اما حتي آنها هم كفاف زهكشي را نمي دادند، علاوه بر آن ميزان انرژي عظيمي كه براي انتقال زهاب لازم است از كجا بايد تامين شود؟ ما حتي اگر بتوانيم سيستم دفع فاضلاب در كشور را تصحيح كنيم، حجم عظيمي از آب قابل استفاده مجدد مي باشد، همانطو كه شما گفتيد فلات ايران مانند يك كاسه بزرگي است كه خروجي به درياي آزاد ندارد و نمك و آلوده كننده هاي هزاران بار مخرب تر از نمك در چرخه آب آن در حال انباشته شدن است.

  • Abrahamian

    اقای رجب زاده سلام عرض میکنم. همانطوریکه در قسمت ملاحظات مقاله مرتبط که در پایین همین مقاله هم عنوان شده نوشته ام راهکارهای عملی برای نمک زدایی فلات ایران را میتوان در چند روش مختلف دسته بندی کرد که شامل: ۱. کاستن از ورود نمک اضاهی و بیشتر به محیط  ۲. زدودن نمک از گودالهای نمک و تجمیع نمک در مخازن سرپوشیده  ۳. هدایت پسماندها و پسابها به دریای ازاد است.  لطف کنید توضیحات بنده را در پایین مقاله اقای کرمی در باره دوران خشکسالی ۳۰ ساله بخوانید. در ضمن اگر وقت کردید سری هم به پایگاه مجازی در دست ساختمان بنده بزنید به ادرس زیر: www.biocourse10.com با توجه به انچه که بنده دیده و شنیده ام و اینکه نزدیک به ۴۰ سال است این مساله را رصد کرده ام و شاهد عینی و غیر عینی افزایش نمک در فلات ایران بوده ام هیچ راه حلی به جز نمکزدایی برای بهبود شرایط وخیم زیست محیطی ایران انهم در مقیاس وسیع نمیبینم.  حالا شما هم اگر به این مساله واقفید ولی باور ندارید یا دارید لطف کنید مراجع ذکر شده را به دقت و با دید ی پذیرا و متفاوت مطالعه کنید تا متوجه عرایض بنده بشوید.   مساله فقط با زه کشی ممکن است حل نشود اما  زه کشی زمینهای کویری و شوره و نمکزار ها کار جندان مشکلی به نظر نمیرسد.  با شستن و هدایت نمک به گودالهای نمک در فصل بارندگی و جمع اوری و ضبط نمک از این گودالها میتوان  در چند سال کوتاه به نتیجه مطلوب رسید.  در واقع اگر روند افزایش نمک که در طی چند هزاره اخیر در فلات اتفاق افتاده را دگرگون یا وارونه کنیم پوشش گیاهی حود به خود به مقیاس اولیه باز میگردد . بنده به این روش معتقدم و دلایلم را هم ارایه داده ام.  خیر پیش.    

  • رجب زاده

    جناب آقاي دكتر ابراهيميان، راهكار عملي براي نمكزدايي چيست چون به هر حال از ورود نمك نمي شود زياد جلوگيري كرد. همچنين دمانه كوه ها دچار فرسايش شديد خاك شده اند و تا صدها سال امكان بازيافت پوشش گياهي وجود ندارد. آيا اعداد و ارقامي از حجم نمكي كه بايد زهكشي شود وجود دارد؟

  • Abrahamian

    اگر فلات ایران با اصلوب صحیح نمکزدایی شود به طوریکه میزان نمک در خاک به طور قابل ملاحظه ای کاهش یابد با اطمینان میتوان انتظار داشت که به تدریج پوشش گیاهی و میزان بارندگی افزایش یابد و رفته رفته سزرمین فلات ایران سرسبز شود. در قسمت نظر ها و ملاحظات مقاله ای عنوان شده   که در قسمت ملاحظات اسیب شناسی زیست محیطی فلات ایران تشریح شده است و راهکارهایی هم ارایه شده است.  بنده گمان نمیکنم راه حل دیگری به جز نمکزدایی فلات ایران بتواند روند شوره زار شدن و کویری شدن منطقه را دگرگون کند.  امید است که دولتمردان به این مساله بسیار مهم توجه کنند زیرا با انکار کردن مساله همچنان پابرجا خواهد ماند و روز به روز ابعاد ان گسترده تر خواهد شد.  ابراهیمیان