تخریب و غارت گسترده آثار تاریخی مصر

خشونت‌های سیاسی اخیر در مصر آسیب‌های گسترده‌ای به آثار تاریخی و فرهنگی این کشور کهن وارد کرده است. غارت موزه آثار باستانی ملوی Mallawi در مصر نه تنها یکی از تلخ‌ترین رویدادهای میراث فرهنگی در این کشور، بلکه یکی از بزرگ‌ترین غارت‌ها در چند سال اخیر در جهان بوده است. بیش از هزار اثر باستانی که قدمت آن‌ها به دوران فراعنه مصر می‌رسد در پی حمله و تخریب این موزه به سرقت رفته‌اند. آثار بزرگی که امکان غارت و به سرقت بردن آن‌ها وجود نداشت، به‌کلی ویران و نابود شده‌اند و بخش‌های فراوانی از موزه هم سوزانده شده است. یکی از کارکنان موزه نیز به ضرب گلوله غارت‌گران کشته شده است.

غارت موزه ملوی در شب چهاردهم اوت اتفاق افتاد اما اکنون ابعاد بیشتری از آن در حال مشخص شدن است. «گروه نجات آثار باستانی مصر» که گروهی است مرکب از باستان‌شناسان و مرمتگران مصری و اکنون به طور ویژه در این خصوص تحقیق می‌کند اعلام کرده است به جز ۴۸ اثر، بقیه آثار این موزه به سرقت رفته‌اند. این گروه تصاویری از آثار به سرقت رفته را در اختیار نهادها و متخصصان آثار فرهنگی در نقاط مختلف جهان قرار داده است تا به این ترتیب با انتشار تصاویر بتوان از قاچاق این اشیاء و فروش آن‌ها در کشورهای دیگر جلوگیری کرد.

«گروه نجات آثار باستانی مصر» وعده داده است به زودی فهرست، مشخصات و تصاویر تمام آثار غارت شده را منتشر خواهد کرد. همچنین در تازه‌ترین خبر اعلام شده از سوی این گروه اعلام شد پنج شیء سرقت‌شده به دست آمده است. حجم خرابی‌های وارد شده به این موزه را با غارت موزه بغداد مقایسه می‌کنند.

اکنون تمام موزه‌های بزرگ دنیا، از جمله موزه بریتانیا در لندن، و حراجی‌های معتبر و رسمی آثار هنری در جریان این رویداد قرار گرفته‌اند تا چنانچه با اثری رو به رو شدند که متعلق به این مجموعه بود، نیروهای پلیس و به ویژه اینترپل را در جریان بگذارند.

ایرینا بوکووا، مدیرکل سازمان یونسکو نیز با انتشار بیانیه‌ای نگرانی عمیق خود را نسبت به وضعیت آثار تاریخی مصر و به ویژه موزه غارت شده ملوی اعلام و تخریب و غارت این آثار را محکوم کرده است. به گفته مدیرکل یونسکو، تاریخ و هویت مردم مصر آسیب‌های غیرقابل جبرانی دیده است.او از مقامات مصری خواسته است جدیت بیشتری برای حفاظت از این آثار به خرج دهند.

کمیته جهانی سپر آبی، یا Blue Shield نیز از تمام سازمان‌ها و مؤسسات مربوط به میراث فرهنگی در سرتاسر دنیا خواسته است هرگونه تبادل مشکوک آثار فرهنگی مصر را با دقت زیر نظر داشته باشند و آن را به اطلاع مقامات ذیربط برسانند. کمیته سپر آبی مرکب از چند سازمان جهانی از جمله کمیته بین‌المللی بناها و محوطه‌ها (ایکوموس)، کمیته بین‌المللی موزه‌ها (ایکوم)، فدراسیون جهانی کتابخانه‌‌ها (ایفلا) و و شورای بین‌المللی آرشیو‌ها (ایکا) است و هدف آن ارتقاء حفاظت از اثار تاریخی و فرهنگی در برابر حواداث مختلف طبیعی و انسانی است.

موزه ملوی در شهر منیا Minya و در مصر علیا قرار دارد. منیا در ۲۴۵ کیلومتری جنوب قاهره و در کرانه غربی رودخانه نیل است. نام این شهر از کلمه باستانی منات خوفو، به معنی شهر حامی خوفو گرفته شده است. خوفو یکی از فرعون‌های مشهور مصر در حدود ۴۵۰۰ سال پیش بوده و هرم بزرگ جیزه برای او ساخته شده است. موزه ملوی محل نمایش آثاری از دوران باستان به ویژه آثار ملقب به رومی‌‌ـیونانی مصر و همچنین آثار دوران فرعون آخناتون است که حدود سه هزار و چهار صد سال پیش در مصر حکومت می کرد.

شهر منیا را عروس شهرهای مصر علیا نیز می‌نامند و یکی از بزرگ‌ترین مراکز مسیحیان قبطی در مصر است. به جز غارت موزه باستانی ملوی، تعداد زیادی از کلیساهای قطبیان نیز مورد حمله قرار گرفته و از بین رفته است. سازمان دیدبان حقوق بشر با انتشار گزارشی در روز ۲۲ اوت از حملات بسیار گسترده به مراکز آیینی و فرهنگی مسیحیان و همچنین از بین رفتن میراث فرهنگی آنان در جریان خشونت‌های اخیر در مصر خبر داد. این سازمان از مقامات مصری خواست تا اقدامات جدی‌تری برای حفاظت از آثار فرهنگی و مکان‌های آیینی قبطیان در مصر انجام دهند. طبق برآوردهای انجام شده از روز چهاردهم اوت تاکنون حداقل ۴۲ کلیسا در سرتاسر مصر مورد هجوم قرار گرفته و ۳۷ کلیسا از این میان سوزانده و یا تخریب شده است.

قبطیان مصر از سوی طرفداران اخوان‌المسلمین به همدستی در برکناری محمد مرسی متهم می‌شوند. پیش از اقدام ارتش در برکناری مرسی و کشتار طرفداران آن در قاهره و شهرهای دیگر، تنش‌هایی بین اخوان‌المسلمین و مسیحیان قبطی وجود داشت. در سال ۲۰۱۱ نیز چند کلیسا مورد حمله قرار گرفتند. مسیحیان قبطی، مسیحیان بومی مصر هستند و اکنون بزرگ‌ترین جمعیت مسیحی در خاورمیانه به شمار می‌آیند.

گالری زمانه:

برخی از اشیاء به غارت رفته در موزه ملوی در شهر منیا