حفظ آثار باستانی با پهپاد

دولت پرو برای کشف و حفظ آثار باستانی بیش از پیش به استفاده از پهپاد رو می‌آورد. استفاده از این وسیله که بیشتر در فعالیت‌های نظام و جاسوسی به کار می‌رود از جهات مختلفی برای باستانشناسان حائز اهمیت است.

پهپاد (پرنده هدایت‌پذیر از دور) را در ابتدا برای مصارف نظامی و جاسوسی تولید کردند. رواج نام پهپاد درایران هم در سال‌های اخیر بیش از همه به مسائل امنیتی و جاسوسی، و مناسبات تنش‌آلود ایران و آمریکا و برخی از کشورهای منطقه گره خورده است. این امر سبب شده که ابعاد و ظرفیت‌های استفاده‌های صلح‌آمیز از پهپاد، به خصوص در ایران، در سایه بماند.

یکی از مؤثرترین استفاده‌های غیرنظامی از پهپاد را دولت پرو کلید زده است. از سال گذشته در شش منطقه دارای آثار تاریخی در این کشور و به‌خصوص در شهر «ماچو لیاکتا» در ناحیه آند که چهار هزار متر از سطح دریا فاصله دارد پهپادها در حال گردش‌اند.

مزیت‌های بهپاد برای کاوش‌های باستانشناسی

استفاده باستانشناسان پرو از پهپاد مزیت‌های چندگانه‌ای دارد.

تحقیق از روی زمین برای تخمین آثار باستانی در یک منطقه را که معمولاً به سال‌ها وقت نیاز دارد می‌توان با اتکا به کارتوگرافی سه‌بعدی توسط پهپادها در طول چند روز به پایان رساند.

این سرعت عمل به خصوص در پرو از آن رو مهم است که رشد اقتصادی شش و نیم درصدی این کشور نیاز به ساخت و ساز را به شدت افزایش داده است. همین نیاز در برخی مواقع سبب شده که تخریب آثار باستانی برای دسترسی به زمین بیشتر نیز ابایی نباشد. برای مثال در ماه ژوئن امسال دو شرکت ساختمانی یک هرم تاریخی در نزدیکی پایتخت (لیما) که چهار تا پنج هزار سال قدمت داشت را نابود کردند.

منطقه «چان چان» در سواحل شمالی پرو نیز که حاوی آثار تاریخی مختلفی است هم از جانب شرکت‌های ساختمانی و هم از سوی کشاورزان و شرکت‌های زراعی که قصد افزایش زمین‌های زیر کشت خود را دارند در معرض تهدید قرار دارد.

چندی پیش نیز جویندگان کوارتز بقایای یک ساختمان سه‌طبقه و تاریخی مربوط به دوران پیش از امپراطوری اینکا در قرن پانزده میلادی را به شدت تخریب کردند.

مشکل دیگر هم سارقان اشیاء و ابزار باستانی در شهرها و نقاط تاریخی از خاک بیرون آمده است. آنها به گونه‌ای این محل‌ها را تخریب می‌کنند که به لحاظ علمی و تاریخی ارزش خود را از دست می‌دهند.

تجسس‌های هوایی باستاشناسان به وسیله پهپادها می‌تواند به کشف احتمالی و زودهنگام بقایای آثار تاریخی در روی زمین و همچنین در زیر زمین منجر شود و اداره‌های مربوطه از اجازه ساخت و ساز یا کشاورزی و جست‌وجوی ذخایر زیرزمینی در این مناطق بازداشته شوند.

مراقبت از آثار و بقایای تاریخی یافته شده که به سرعت مورد تهاجم سارقان اشیاء و ابزارهای تاریخی قرار می‌گیرند نیز از دیگر مزیت‌های استفاده از پهپاد است. حتی اگر سرقت و تخریب‌ها هم قابل ممانعت نباشند، بازسازی مجازی یا واقعی مناطق تخریب‌شده به وسیله تصاویر هوایی کار بسیار آسان‌تری است.

از هواپیمای سم‌پاش تا پهپاد

باستانشناسان پرو در دهه‌های گذشته برای تصویربرداری هوایی از آثار و نواحی تاریخی گهگاه از هواپیماهای سم‌پاش کشاورزی استفاده می‌کردند. اما هزینه استفاده از این هواپیماها بسیار گرانتر از پهپادهاست و تصاویر به دست آمده هم کمتر قابل استفاده هستند، چون هواپیماهای کشاورزی را نمی‌توان با دقت هدایت کرد و عکس‌هایی مطلوب گرفت.

هم این مزیت و هم قانون جدیدی که اداره‌های باستانشناسی (وابسته به وزارت فرهنگ) را مقید می‌کند در صدور یا عدم صدور مجوز برای فعالیت‌های ساختمانی سریع‌تر عمل کنند سبب شده که وزارت فرهنگ پرو از خرید شمار بیشتری پهپاد برای استفاده در مسائل باستانشناسی خبر دهد.

برخی از باستانشناسان پرو اما نمی‌خواهند منتظر خرید و دریافت پهپادهای یادشده بمانند. یکی از آنها به نام «استیو ورنکه» با استناد به مشکلاتی که کار در مناطق تاریخی واقع شده در ارتفاع بالایی از سطح دریا برای پهپادهای متعارف ایجاد می‌کند در صدد است که با کمک یک خانم مهندس امور هوایی به نام «جولی آدامز» دو پهپاد خاص تولید کنند که بهای آنها هم زیر دو هراز دلار و تقریباً یک بیستم پهپادهای تجاری متعارف است. به گفته ورنکه این کار ممکن است، زیرا ساخت پهپادها از طریق نرم‌افرازهای «اوپن سورس» و سایت‌هایی مثل DIY Drones که بدون هزینه می‌توان از آنها اطلاعات لازم را به‌دست آورد بیش از پیش «دمکراتیزه» شده است.

طرح دیگر ورنکه و آدامز ساخت یک بالون پهپادگونه است که بیش از پیش بتواند با مسئله فشار هوا در ارتفاعات بسیار بالا دمساز باشد.

منبع:
Telepolis