بازنشستگان شرکت هواپیمایی ایران که در روزهای اخیر بارها مقابل مجلس، سازمان برنامه و بودجه و دفتر هواپیمایی تجمع کرده‌اند، سه‌شنبه ۱۳ مهر بار دیگر با شعار «نه مجلس، نه دولت، نیستند به فکر ملت» به خیابان آمدند و خواستار رسیدگی به وضعیت معیشتی خود و سروسامان دادن به صندوق بازنشستگی هما شدند. بازنشستگان هما هنوز افزایش مستمری سال ۱۴۰۰ و حقوق شهریور را دریافت نکرده‌اند. روز دوشنبه ۱۲ مهر روابط عمومی صندوق بازنشستگی هما در یادداشت کوتاهی به بازنشستگان این سازمان وعده داد حقوق شهریور و بخشی از معوقات ناشی از افزایش مستمری ۱۴۰۰ را پرداخت کند. بازنشستگان در زمره فقیرترین اقشار مردم ایران هستند.

کارگران معدن شرکت‌های پیمانکاری معدن مس سونگون واقع در استان آذربایجان شرقی صبح سه‌شنبه ۱۳ مهر در اعتراض به سطح پائین دستمزد و شرایط کار ناامن دست به اعتصاب زدند. کارگران با قراردادهای موقت کار می‌کنند و در ازای کار در شرایط دشوار ۵ تا ۷ میلیون حقوق می‌گیرند. شمار کارگران اعتصابی حدود ۵۰۰ نفر است. آن‌ها از طریق شرکت‌های پیمانکاری آجین، ندا، مبین، نوآوران و زحل در معدن مس کار می‌کنند. اعتراض کارگران به‌ویژه کارگران پیمانی معدن سونگون به کمی دستمزد، شرایط نامناسب کار و سایر مطالبات صنفی سابقه‌دار است. کارگران پیمانی این معدن روز ۲۷ تیر از خواست کارفرما مبنی بر امضای قرارداد سفید سر باز زدند و اعتصاب کردند. معدن مس سونگون در نزدیکی ورزقان و ۱۳۰ کیلومتری تبریز بر روی کمربند مس جهان قرار گرفته است. بهره‌برداری از آن در دوران قاجار آغاز شده و در اوایل دهه ۵۰ شمسی با استفاده از شیوه‌های مدرن آن زمان ادامه یافت. تعداد تونل‌های اکتشافی آن در دهه ۷۰ افزایش یافت. ورزقان، بزرگترین معدن مس ایران و دربرگیرنده ۳۰ تا ۴۰ درصد ذخایره مس کشور است. حدود ۴ هزار کارگر با قراردادهای رسمی و پیمانی در این معدن کار می‌کنند.

به‌گزارش خبرگزاری آناتولی ترکیه، وزارت کشور جمهوری آذربایجان سه‌شنبه ۱۳ مهر / ۵ اکتبر دفتر نمایندگی علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی در باکو را تا اطلاع بعدی تعطیل اعلام کرد. احسان زاهدوف، سخنگوی وزارت کشور آذربایجان ضمن اعلام این خبر افزود مسجد این دفتر نمایندگی نیز تا اطلاع ثانوی تعطیل خواهد بود. با این حال زاهدوف، تدابیر مربوط به همه‌گیری کرونا را دلیل تعطیلی دفتر نمایندگی رهبر جمهوری اسلامی در باکو عنوان کرد و گفت: «مسجد حسینیه از اماکنی است که طی روزهای اخیر باعث افزایش موارد ابتلا به کرونا شده است. مسجد حسینیه نیز مانند دیگر اماکن تعطیل شده است. درحال حاضر تیم مبارزه با کرونا در حال اتخاذ تدابیر لازم در مکان مذکور است.» این در حالی است که تنش در روابط ایران و جمهوری آذربایجان همچنان ادامه دارد. ایران آذربایجان را متهم می‌کند که به پایگاه اسرائیل تبدیل شده و آذربایجان ضمن رد این اتهام از ورود بدون مجوز کامیون‌های ایرانی از قلمرو قره‌باغ کوهستانی به ارمنستان انتقاد کرده است. این تنش‌ها با ورود هیئتی از ارمنستان به ریاست آرارات میرزویان وزیر خارجه این کشور به ایران بیشتر شد. ایران از آغاز این بحران دو مانور نظامی در منطقه شمال غرب کشور برگزار کرده و ارمنستان نیز با هم‌پیمان‌های منطقه‌ای خود از جمله ترکیه مانورهای نظامی برگزار کرده و به این رزمایش‌ها ادامه خواهد داد. علی خامنه‌ای یکشنبه گذشته به صورت تلویحی آذربایجان را به «سیلی خوردن» تهدید کرد.

خبرگزاری فارس سه‌شنبه ۱۳ مهر به‌نقل از «منابع بانک مرکزی» نوشته است، نرخ تورم در پایان مرداد ۱۴۰۰ به ۵۸ درصد رسیده و این رقم از ابتدای انقلاب تاکنون بی‌سابقه بوده است. بانک مرکزی ایران از آذرماه ۹۷ تاکنون نرخ تورم و گزارش‌های مربوط به گرانی را منتشر نکرده است. خبرگزاری فارس دلیل این مسئله را «تصمیم» دولت دوم حسن روحانی، رئیس جمهوری پیشین ایران دانسته و افزوده است: «به نظر می‌رسد علت این تصمیم دولت قبل، بیشتر بودن نرخ تورم اعلامی بانک مرکزی نسبت به مرکز آمار ایران بوده است.» مرکز آمار ایران، نرخ تورم مرداد‌ ۱۴۰۰ را ۴۵,۲ درصد اعلام کرد که با آماری که خبرگزاری فارس از «منابع بانک مرکزی» منتشر کرده ۱۳ درصد اختلاف دارد. خبرگزاری فارس این تورمِ بالا را «محصول عملکرد و سیاست‌های تورم‌زای دولت ۸ ساله روحانی» دانسته است. پیش از این، بالاترین نرخ تورم در جمهوری اسلامی در سال ۷۴ و در دولت اکبر هاشمی رفسنجانی بود که ۴۹,۵ درصد ثبت شد. شورای آتلانتیک در ژوئیه (تیر) سال جاری در گزارشی نوشته بود که اگرچه ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری کنونی قول داده که تورم را در سال ۱۴۰۲ به زیر ۱۵ درصد کاهش دهد و در سال ۱۴۰۳ به نرخ تورم تک‌رقمی برسد اما افزایش هزینه‌های دولت این کار را اگر نگوییم غیرممکن، بسیار دشوار می‌کند. مسعود دانشمند، عضو اتاق بازرگانی ایران ۱۲ مرداد گذشته پیش‌بینی کرده بود که با تداوم مسیر کنونیِ اقتصاد کشور میزان تورم تا پایان سال می‌تواند به ۶۰ درصد برسد.

مهدی کروبی، نامزد انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸ که به دلیل اعتراض به نتایج این انتخابات از بهمن‌ماه سال ۱۳۸۹ در حصر خانگی به‌سر می‌برد، پس از حدود ۱۱ سال سخنرانی کرد. در این سخنرانی که در خانه غلامحسین کرباسچی دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی برگزار شد، کروبی روح‌الله خمینی، رهبر انقلاب ایران را رهبری «بزرگوار» با«تدبیر» و با«تقوا» توصیف کرد که به‌گفته او «توانست حادثه‌ای خلق کند و رژیمی را واژگون کند که در این هزار سال بی‌سابقه بوده». مهدی کروبی همچنین اظهار امیدواری کرد که «ارادتمندان اسلام» بتوانند آن‌چنان که او می‌گوید «حرکت عظیمی که امام به‌وجود آورد» ادامه دهند تا «اصل نظام محفوظ بماند و عیوب و نواقصش برطرف شود». در این سخنرانی افرادی همچون محمد عطریانفر، حسین مرعشی، علی جنتی، محسن هاشمی، محمد قوچانی، غلامرضا انصاری و حسین کروبی شرکت داشتند.

اویو کوخاوی، رئیس ستاد کل ارتش اسرائیل سه‌شنبه ۵ اکتبر/۱۳ مهر گفت ارتش اسرائیل به عملیات نظامی علیه ایران و برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ادامه می‌دهد. کوخاوی در مراسم معرفی رئيس جدید سازمان اطلاعات نظامی ارتش اعلام کرد: «عملیات نظامی برای از بین بردن توانمندی‌های ایران در هر زمینه و هر زمان ادامه خواهد یافت و برنامه‌های عملیاتی علیه برنامه هسته‌ای ایران توسعه و بهبود می یابد.» تامیر هیمن، رئيس پیشین اطلاعات نظامی ارتش اسرائیل نیز در این مراسم جمهوری اسلامی را یک «رژیم توتالیتر ظالم» خواند که «در حال حاضر دارای ثبات است اما سرانجام سقوط خواهد کرد». اسرائیل در سال‌های گذشته بارها به «خرابکاری» در تأسیسات هسته‌ای ایران دست زده و مواضع نیروهای وابسته به سپاه قدس را بمباران کرده است. در آخرین تنش‌ها میان تهران و تل‌آویو اسرائیل دوشنبه ۴ اکتبر/ ۱۲ مهر ایران را به تلاش برای حمله به اسرائیلی‌ها در قبرس متهم کرد.

آکادمی نوبل در استکهلم سه‌شنبه ۱۳ مهر / ۵ اکتبر جایزه نوبل فیزیک سال ۲۰۲۱ را به سی‌یو کورو مانابه، دانشمند آمریکایی و کلاوس هاسلمن، دانشمند آلمانی به‌دلیل تلاش‌های آن‌ها در زمینه مدل‌سازی فیزیکی اقلیمی زمین و پیش‌بینی قابل اعتماد گرمایش جهانی تعلق گرفت. نیم دیگر جایزه نوبل نیز به جورجیو پاریزی برای کشف اثر متقابل نابه‌نجاری و نوسانات در سیستم‌های فیزیکی در مقیاس اتمی تا سیاره‌ای اهدا شد. سی‌یو کورو مانابه در سال ۱۹۳۱ در شینجو ژاپن متولد شد و در دانشگاه پرینستون آمریکا کار می‌کند. کلاوس هاسلمن نیز در سال ۱۹۳۱ در شهر هامبورگ آلمان متولد شد و در انستیتوی ماکس پلانک برای هواشناسی در همین شهر مشغول به کار است. جیورجیو پاریزی، متولد سال ۱۹۴۸ در رم ایتالیاست و در دانشگاه ساپینزا در همین شهر فعالیت می‌کند. جایزه نوبل فیزیک به ارزش معادل ۹۸۰ هزار یورو، بالاترین افتخار در زمینه فیزیک محسوب می‌شود. از زمان دریافت اولین جایزه در سال ۱۹۰۱، در مجموع به ۲۱۵ محقق، از جمله تنها چهار زن، نوبل فیزیک اهدا شده است. روز گذشته (دوشنبه) نیز جایزه نوبل علوم پزشکی سال ۲۰۲۱ به دیوید جولیوس و آردم پتپوشن، محققان آمریکایی تعلق گرفت.

افزایش تورم، گرانی و فقر به افزایش زباله‌گردی برای تامین معیشت منجر شده است. گزارش روز سه‌شنبه ۱۳ مهر خبرگزاری کار ایران (ایلنا) نشان از آن دارد که شهروندان زنجان از گروه‌های سنی مختلف به زباله‌گردی روی آورده‌اند. یکی از این افراد به ایلنا گفته که با وجود داشتن دو فرزند نوجوان تنها ماهیانه ۲۲۰ هزارتومان مستمری بهزیستی دریافت می‌کند و با توجه به ناکافی بودن این رقم برای تامین مخارج زندگی، به اجبار زباله‌گردی می‌کند. این شهروند در ادامه گفته که با وجود مشکل فیزیکی و عدم توانایی حمل بار سنگین، به خاطر درآمد ماهیانه یک تا دو میلیون تومانی از زباله، ناچار به تامین مخارج زندگی خود و خانواده اش است. شهروند دیگری که یک نوجوان است نیز به این خبرگزاری گفته به اتفاق مادرش هزینه‌های زندگی، از جمله هزینه درمان پدر را تامین می‌کند و ناچار به زباله‌گردی ست. شهرام فرحبخشیان، سرپرست سازمان مدیریت پسماند شهرداری زنجان، ضمن تایید این مسئله گفت: با افزایش مشکلات اقتصادی جامعه تعداد افرادی که به دنبال پسماندهای شهری و زباله هستند بیشتر شده است و «مسئولان مدیریت شهر زنجان دنبال شناسنامه دار کردن زباله‌گردها هستند». زباله‌گردها اعم از کودکان، در چرخه بازیافت زباله بسیاری از استان‌ها از جمله تهران تحت استثمار قرار دارند. استثماری که درآمد هنگفتی را نصیب شهرداری‌ها می‌کند.

فتحعلی اویسی، بازیگر و کارگردان قدیمی سینما و تلویزیون ایران که از چندی پیش در بیمارستان بستری شده و به کما رفته بود، صبح سه‌شنبه ۱۳ مهرماه در سن ۷۶ سالگی در تهران درگذشت. دوستان و نزدیکان او گفته‌اند دلیل بستری شدن اویسی و مرگ او بیماری کرونا نبوده است. فتحعلی اویسی دی‌ماه ۱۳۲۴ متولد شد و فارغ‌التحصیل کارگردانی و بازیگری سینما از دانشگاه ایالتی تگزاس در سال ۱۳۵۳ بود و خوانندگی هم می‌کرد. آغاز فعالیت سینمایی اویسی، در سال ۱۳۵۷ و با بازی در فیلم «قدغن» ساخته علیرضا داوودنژاد بود. او در این فیلم با داوود رشیدی، پرویز فنی‌زاده و مرتضی عقیلی هم‌بازی شد. بازی فتحعلی اویسی در فیلم‌های «ناخدا خورشید» (ناصر تقوایی، ۱۳۶۵)، «سرب» (مسعود کیمیایی، ۱۳۶۷)، «هی جو» (منوچهر عسگری‌نسب، ۱۳۶۷)، «بانو» (داریوش مهرجویی، ۱۳۷۰)، «جهان پهلوان تختی» (علی حاتمی و بهروز افخمی، ۱۳۷۶) و «مومیایی ۳» (محمدرضا هنرمند، ۱۳۷۸) نیز به‌خوبی در ذهن مخاطبان مانده است. اویسی همچنین بازیگر و کارگردان برخی از مجموعه‌های تلویزیونی از جمله «بدون شرح» بود و «مریم و میتیل»، سومین فیلم بلندی که کارگردانی کرد، فیلم موفقی در کارنامه‌ او محسوب می‌شود. قرار است فردا چهارشنبه ۱۴ مهرماه، مراسم تشییع پیکر این هنرمند در قطعه هنرمندان بهشت زهرا برگزار شود.

صندوق کودکان ملل متحد (یونیسف) در گزارشی اعلام کرد که از هر کودک بین ۱۰ تا ۱۹ سال سن، یک نفر از اختلال روانی رنج می‌برد. یونیسف این آمار را در «گزارش وضعیت کودکان در جهان» منتشر کرده که امسال برای اولین بار بر سلامت روان متمرکز است. براساس این گزارش، اختلالات روانی شامل اضطراب، افسردگی یا مشکلات رفتاری است و همه‌گیری کرونا این وضعیت را تشدید کرده است. در یک نظرسنجی که در تابستان صورت گرفته، از هر پنج نوجوان و جوان بین ۱۵ تا ۲۴ سال سن یک نفر تأیید کرده که اغلب احساس افسردگی می‌کند و علاقه کمتری به امور روزمره و فعالیت‌ها دارد. یونیسف افزوده است که در جهان بین سطح نیاز به خدمات و سطح بودجه موجود برای درمان مشکلات و اختلالات روانی در کودکان و نوجوانان فاصله زیادی وجود دارد. این نهاد وابسته به سازمان ملل همچنین در گزارش خود گفته است که خودکشی چهارمین عامل اصلی مرگ‌ومیر در میان افراد گروه سنی ۱۵ تا ۱۹ سال پس از حوادث رانندگی، بیماری سِل و اعمال خشونت‌آمیز است. بر این اساس در سراسر جهان، هر ۱۱ دقیقه یک جوان جان خود را از دست می‌دهد.

به‌گفته سازمان ملل متحد، وضعیت غذا در برخی از نقاط جهان به‌طور قابل توجهی بدتر شده است. سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) اعلام کرد که در حدود ۳۰ کشور جهان بیش از ۴۰ میلیون نفر در آستانه قحطی و گرسنگی قرار دارند. به‌ویژه در اتیوپی، ماداگاسکار، افغانستان و همچنین در سودان جنوبی و یمن کمبود مواد غذایی فاجعه‌بار است. سازمان ملل در مورد یکی از بدترین بحران‌های غذایی در سال‌های اخیر همچنین به‌دلیل همه‌گیری کرونا هشدار داد. در ماه مارس، آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل از کشورهای عضو درخواست کرد مبلغی معادل ۴,۶ میلیارد یورو برای مقابله با قحطی و گرسنگی کمک کنند. این مبلغ در کنفرانس‌های اهداکنندگان به دست نیامد.