فیسبوک روزنامه منتشر می‌کند

یک روز پیش از دهمین سالگرد تأسیس شبکه اجتماعی «فیسبوک» در ۴ فوریه ۲۰۱۴ (۱۵ بهمن)، این شرکت قصد دارد با انتشار روزنامه‌ای به نام «پیپر» (Paper) در عرصه رسانه‌ها تأثیرگذارتر باشد.

روزنامه «پیپر»، سوم فوریه (۱۴ بهمن) با خبرها و گزارش‌هایی از شبکه اجتماعی فیسبوک منتشر می‌شود. اندیشه به وجود آوردن یک روزنامه بر اساس روایت‌های شخصی کاربران در دل شبکه اجتماعی فیسبوک نخستین بار در سال ۲۰۰۹ از سوی مارک زاکربرگ، بنیانگذار شبکه فیسبوک مطرح شد و اکنون تحقق پیدا می‌کند.

چهار سال از آن تاریخ گذشته و حالا کارگروهی در شرکت  فیسبوک روزنامه «پیپر» را برای استفاده از گوشی‌های موبایل از کار درآورده است. این روزنامه در سرفصل‌هایی مانند «دانش و فن‌آوری»، «ورزش»، «عکاسی»، «طراحی» و همچنین «تغذیه» منتشر می‌شود. منبع گزارش‌های این روزنامه نیویورک‌تایمز و واشنگتن‌پست است، اما در همان حال از نوشته‌های وبلاگی و استتوس‌های کاربران در فیسبوک و در دیگر شبکه‌های اجتماعی هم استفاده می‌شود. خوانندگان مستقیماً به محتوا ارجاع داده می‌شوند و نظرات کسانی که در فیسبوک «کامنت» گذاشته‌اند، نمایش پیدا می‌کند.

فیسبوک اعلام کرده است که کاربرانش بیش از آنکه به تصویر علاقمند باشند، به خبر و به مقالات و گزارش‌های گویا و برانگیزاننده علاقه دارند. به همین جهت فیسبوک بر آن است که محتوای مورد علاقه مخاطبانش را در زمانی که آنها به آن نیاز دارند در اختیارشان قرار دهد. برای تعیین خواننده هر مطلب از آلگوریتم‌ها و معادلاتی استفاده می‌شود که تحلیلگران شبکه اجتماعی فیسبوک بر اساس عادت مخاطبان این شبکه محاسبه کرده‌اند و در اختیار دارند.

سال گذشته فیسبوک اعلام کرد که آلگوریتم‌ فیدخوان‌های خبری‌اش را به گونه‌ای تغییر داده است که اخبار روز به نسبت عکس‌ها و نوشته‌های بسیار شخصی کاربران در اولویت قرار گیرند. روزنامه «پیپر» مخصوص  گوشی‌های موبایل شکل تحول‌یافته این سیاست راهبردی در شرکت فیسبوک است. طراحی اپلیکیشن این روزنامه بیش از ۹ ماه طول کشیده است.

دست‌اندرکاران این پروژه مدت‌ها شبکه‌های رقیب مانند «زیت»، «فیلپبورد»  و عادت‌ها و علائق کاربران این شبکه‌ها را زیر نظر گرفته بودند و بررسی می‌کردند. هدف آنان به وجود آوردن یک روزنامه کاملاً تازه نبوده است، بلکه قصد داشتند با تحلیل نقاط ضعف و قدرت شبکه‌های موجود، یک کار حتی‌المقدور کامل عرضه کنند.

کاربران «پیپر» می‌توانند محتوای مورد نظرشان را خودشان برگزینند. فیسبوک هم بر اساس تحلیل عادت‌ها و سلایق آنها محتواهایی را پیشنهاد می‌دهد. انتخاب آن اما در نهایت با مخاطب است. از طرف دیگر فیسبوک اعلام کرده که یکی از اهدافش از این پروژه این است که مخاطبان بتوانند، خود خبر تولید کنند.

قرار است نخستین روزنامه «فیسبوک» ابتدا از طریق آیفون و در ایالت متحده آمریکا در اختیار کاربران قرار گیرد. با این‌حال فیسبوک مبنا را بر این گذاشته است که در سراسر جهان و به همه زبان‌ها «پیپر» را به بیش از یک میلیارد مخاطب عرضه کند. اگر چنین شود انتظار می‌رود که تحولی ژرف در روزنامه‌نگاری شهروندی در سراسر جهان اتفاق بیفتد.

اما از سوی دیگر پیش از این فیسبوک تلاش کرده بود در پروژه‌های مشابهی در زمینه عکس و ویدیو از طریق اپلیکیشن‌های تلفن‌های هوشمند بازار به دست آورد، اما توفیق چندانی به دست نیاورد.

شرکت فیسبوک اعلام کرده که در حال حاضر قصد ندارد در این اپلیکیشن تازه برای گوشی‌های موبایل کالاهایی را هم تبلیغ کند. اما به این دلیل که ۵۳ درصد درآمد فیسبوک از طریق چنین آگهی‌هایی برای گوشی‌های موبایل است، می‌توان تصور کرد که اگر «پیپر» موفق شود به اهدافش دست پیدا کند، از آگهی‌های تجاری صرف‌نظر نخواهد کرد.

وبلاگ «The Verge » «پیپر» را پیش از آنکه در آمریکا در اختیار همگان قرار گیرد از نظر فنی بررسی کرده و به این نتیجه رسیده است که این اپلیکیشن بسیار فراتر از یک فیدخوان عمل می‌کند و با اپلیکیشن‌های متعارف فیسبوک تفاوت دارد.

در این فاصله پژوهش‌هایی هم انجام شده که نسبت به آینده فیسبوک بدبین‌اند.  برای مثال جان کانارلا و جاشوا اسپکلر، دو دانشمند آمریکایی در دانشگاه پرینستون با به‌کارگیری لگاریتم اس آی آر که برای محاسبه بیماری‌های همه‌گیر (اپیدمی) به کار می‌رود، رشد فیسبوک را محاسبه کرده‌اند. بر اساس این پژوهش منحنی رشد فیسبوک دقیقاً مانند منحنی شیوع یک اپیدمی عمل می‌کند: رشد آهسته، سپس رشد انفجاری و آنگاه فرود منحنی و سبر کردن آن به سمت صفر. طبق این منحنی در سال ۲۰۱۷ فقط ۲۰ درصد از کاربران شبکه‌های اجتماعی از فیسبوک استفاده خواهند کرد.

در همین زمینه:

فیسبوک به عنوان یک بیماری همه‌گیر
اینترنت در ایران: «سانسور هوشمند» یا «سانسور کامل»