بحران اقلیمی: جریان آب اقیانوس‌ها سرعت گرفته است

در میان انتشار خبرهای نگران‌کننده از پیشرفت بحران اقلیمی، پژوهشی جدید مدل‌های موجود برای پیش‌بینی پیامدهای گرمایش زمین را زیر سوال برده است. سه چهارم آب‌های اقیانوس‌های جهان سرعت حرکت بیشتری به خود گرفته اند. بنا بر سناریوهای موجود برای پیامدهای گرمایش زمین، سرعت‌گرفتن بادها و امواج اقیانوس‌ها قرار بود آخر این قرن اتفاق بیفتد. این تحولی شگرف است.

ژورنال «پیشرفت‌های علمی» (Science Advances) چهارشنبه ۵ فوریه پژوهش گروهی بین‌المللی از دانشمندان اقلیمی را منتشر کرد که شتاب‌گرفتن سرعت گردش آب اقیانوس‌ها در مقیاسی جهانی در دو دهه اخیر را اثبات می‌کند.

عامل تغییر سرعت گردش آب اقیانوس‌ها بروز بادهای تندتر است که انرژی بیشتری به سطح اقیانوس‌ها منتقل می‌کنند. این انرژی جریان‌های آبی سریع‌تری را به وجود می‌آورد و گردش آب اقیانوس‌ها را شتاب می‌بخشد.

پژوهشگران «آکادمی علوم» چین هدایت این پروژه را برعهده داشتند و با متخصصانی از استرالیا و ایالات متحده همکاری کردند.

بر اساس یافته‌های پژوهش یادشده، ۷۶ درصد کل اقیانوس‌های سیاره به این پدیده دچار شده اند. این پژوهش جریان آب مربوط به عمق ۲۰۰۰ متری از سطح اقیانوس‌ها را درنظر گرفته است.

دانشمندان با بررسی داده‌ها دریافتند که از دهه ۱۹۹۰ میلادی به این سو سرعت باد بر فراز اقیانوس‌ها، هر دهه دو درصد افزایش یافته است. این به معنای افزایشی پنج درصدی در هر دهه در سرعت جریان‌های آب اقیانوس‌هاست.

افزایش سرعت همه جا یکسان نیست. افزایش سرعت جریان آب در قسمت‌های استوایی اقیانوس‌ها و به ویژه در اقیانوس آرام شدیدتر است.

دانشمندان این پدیده را که از ابتدای قرن بیست‌و‌یکم به طور خاص آغاز شده است، دردنمون دیگری از بحران اقلیمی جهانی می‌دانند.

هنوز پیامدهای این پدیده دقیقاً مشخص نیست. اما می‌دانیم که چنین تغییر شگرفی در جریان آب اقیانوس‌ها می‌تواند الگوهای آب‌و‌هوایی را تغییر دهد و بازتوزیع حرارت را در سطح سیاره افزایش دهد.

دانشمندان تغییر حرکت جریان‌های آبی در بستر اقیانوس‌ها را نیز به این پدیده مربوط می‌دانند. این جریان‌ها باعث به وجود آمدن مناطق داغ در بستر اقیانوس‌ها شده اند و آب‌های گرم را به نقاط دیگر نیز منتقل کرده اند.

اگرچه پیامدهای محلی این پدیده هنوز بررسی نشده اند و پیامدهای جهانی آن روشن نیستند، صرف بروز آن نشان‌دهنده نابسندگی مدل‌های کنونی پیش‌بینی تغییرات اقلیمی است.

نویسندگان گزارش یادآور شده اند که بر اساس وخیم‌ترین سناریوهای گرمایش اقلیم، افزایش سرعت بادها در مقیاس جهانی به عنوان یکی از پیامدهای تغییرات اقلیمی پیش‌بینی شده بود اما قرار نبود تا پیش از پایان این قرن اتفاق بیفتد.

این سناریوها بروز چنین پدیده‌ای را منوط به افزایش دمای بسیار بیشتری در سطح جهانی می‌دانستند. هنوز برخی دانشمندان نسبت به یافته‌های این گزارش و پیامدهای منتسب به آن مطمئن نیستند.

اقیانوس‌ها در جریان تغییرات اقلیمی حاصل از دخالت بشر در حال تغییراتی جدی‌اند. صخره‌های مرجانی که یکی از بنیان‌های حیات زیر آب هستند، در برخی مناطق رو به مرگ می‌روند. یخ‌های قطبی در شمالگان و جنوبگان با سرعتی بیش از پیش‌بینی‌ها ذوب می‌شوند. سطح آب اقیانوس‌ها در حال افزایش است. گرم‌شدن اقیانوس‌ها و جذب هرچه بیشتر دی اکسید کربن ــ مهم‌ترین گاز گلخانه‌ای ــ در آنها باعث اسیدی‌شدن اقیانوس‌ها و کاهش سطح اکسیژن در آنها شده است. ماهیگیری رو به زوال می‌رود و ماهی‌ها شمارشان کمتر شده است.

رهبران جهان ۲۰۱۵ در پاریس با امضای توافقی اقلیمی متعهد شدند که افزایش دمای هوای سیاره نسبت به دوران پیشاصنعتی را «تا حد خوبی زیر دو درجه سلسیوس» نگه دارند.

کارشناسان و فعالان محیط زیست و متخصصان پنل اقلیمی سازمان ملل نسبت به نابسنده‌بودن توافق پاریس هشدار داده‌اند و می‌گویند که افزایش دمایی بیش از ۱,۵ درجه تمام تأثیرات ویرانگر تغییرات اقلیمی را به همراه خواهد آورد. از سوی دیگر، برای رسیدن به هدف ۱,۵ درجه، باید از ۲۰۲۰ به آن سو سالانه ۷,۶ درصد از انتشار گازهای کربنی در سطح جهان کاسته شود.

با این وجود، بسیاری از دولت‌ها نسبت به تعهدات توافق پاریس بی‌توجه‌اند و ایالات متحده نیز خروج از این توافق را اعلام کرده است. ۱۰ کشور دیگر از جمله ایران و عراق و ترکیه نیز توافق پاریس را رسماً تصویب نکرده اند.

متخصصان سازمان ملل در چهار گزارش هشداردهنده در یک سال و نیم اخیر نسبت به پیامدهای وخیم گرمایش جهانی هشدار داده‌اند: تأثیرات تغییرات اقلیمی یعنی خشکسالی، قحطی، مهاجرت‌های اقلیمی انبوه، بیابان‌زایی،‌ پدیده‌های اقلیمی حاد،‌ سیل، خسارت‌های اقتصادی، آتش‌سوزی‌های طبیعی گسترده و بسیاری موارد دیگر که به گفته سازمان ملل به «آپارتاید اقلیمی» ختم خواهد شد.

در همین زمینه: