چالش‌های دموکراسی در عصر دیجیتال

در سال ۲۰۱۳ گزارش‌هایی که از نظارت و جاسوسی گسترده آژانس امنیت ملی آمریکا (NSA) بر مکالمات تلفنی و ایمیل‌های کاربران اینترنت منتشر شد، چشم‌انداز دموکراسی در عصر دیجیتال را تیره جلوه داد. همچنین در سالی که گذشت دولت‌هایی چون چین و روسیه نیز که مکالمات و ارتباطات تلفنی و اینترنتی شهروندان خود را به‌طور گسترده‌ای تحت کنترل دارند، به‌شدت مورد انتقاد قرار گرفتند.

با این‌حال در سی‌امین همایش هکرها که از جمعه بیست و‌هفتم تا دوشنبه سی‌ام دسامبر ۲۰۱۳  ادامه داشت، بیش از هشت هزار کارشناس گرد آمدند که پاسخی پیدا کنند برای چالش‌های دموکراسی در عصر دیجیتال. پرسش این بود: چگونه می‌توان در عصر دیجیتال، حریم خصوصی شهروندان را در برابر فعالیت‌های سازمان‌های جاسوسی و اقدامات سرکوبگرایانه حکومت‌های تمامیت‌خواه ایمن کرد؟

گلن گرینوالد، روزنامه‌نگاری که به اسنودن کمک کرد از فعالیت‌های جاسوسی آژانس امنیت ملی آمریکا (NSA) پرده بردارد، در این همایش درباره چالش‌های آزادی بیان در عصر دیجیتال سخنرانی کرد. همچنین جیکپ آپل‌باوم، از فعالان عرصه اینترنت گزارشی به‌دست داد از راهکارهای گمنام‌سازی شهروندان در شبکه اینترنت و فعالیت‌های فعالان حقوق مدنی در ایالت متحده آمریکا و مبارزه آنان با آژانس امنیت ملی آمریکا و «اف بی‌آی».

ژان فیلیپ آلبرشت، نماینده پارلمان اروپا هم درباره اصلاح قانون اطلاعات شهروندان در کشورهای اروپایی سخنرانی کرد. جولیان آسانژ، بنیانگذار ویکی‌لیکس هم درباره آزادی بیان سخن گفت. آسانژ از یک سال پیش تاکنون به سفارت اکوادور در لندن پناه برده و از این کشور تقاضای پناهندگی کرده است.

گلن گرینوالد در سخنانش به مهم‌ترین چالش دموکراسی در عصر دیجیتال اشاره کرد و گفت هدف ایالت متحده آمریکا و هم‌پیمانانش، بریتانیا، استرالیا، کانادا و نیوزلند این است که فعالیت‌های روزانه شهروندان را تحت نظر بگیرند. به گفته گرین‌والد مبارزه با تروریسم در این میان فقط بهانه‌ای است محکمه‌پسند برای گسترش فعالیت‌های جاسوسی در شبکه اینترنت.

گرین‌والد همچنین رسانه‌های آمریکایی و اروپایی را متهم کرد که فقط گوشه‌ای از افشاگری‌های ادوارد اسنودن درباره فعالیت‌های آژانس امنیت ملی آمریکا را انتشار داده‌اند. او از رسانه‌ها خواست که در آینده به حقوق شهروندان بیشتر توجه کنند.

جولیان آسانژ هم در یک سخنرانی ویدیویی که با اختلالاتی همراه بود از هکرها خواست که دست به دست هم بدهند و تلاش کنند مانند اسنودن به اسناد و اطلاعاتی که آزادی‌های مدنی شهروندان را محدود می‌کند دست یابند و آن اسناد را افشاء کنند.

این رویدادها نشان می‌دهد که در سال ۲۰۱۴ همچنان پاسداشت حریم خصوصی و دفاع از آزادی بیان در سراسر جهان یکی از مهم‌ترین کارزارهای شهروندی خواهد بود.

یک هنرمند نیویورکی به نام ترور پگلن از تأسیسات جاسوسی، زندان‌های مخفی، پهپادها و ماهواره‌های جاسوسی و همچنین از مأموران اطلاعاتی عکس‌هایی تهیه می‌کند و در شبکه‌های اجتماعی به نمایش می‌گذارد. این تلاش‌ها را باید در متن اعتراضات مدنی و مقاومت شهروندان در برابر نهادهای اطلاعاتی مطالعه کرد.

شهروندان در این کارزار اما تنها نیستند. در روز جهانی حقوق بشر ۵۶۰ نویسنده از ۸۳ کشور جهان، از جمله پنج برنده جایزه نوبل ادبی، با انتشار بیانیه‌ای خواهان تدوین کنوانسیون بین‌المللی و الزام‌آور حقوق دیجیتال شدند. آن‌ها گفته‌ بودند دولت‌ها و کنسرن‌ها از پیشرفت‌های فنی به‌منظور نظارت گسترده سوءاستفاده می‌کنند.

در میان نویسندگان امضا‌کننده این بیانیه نام‌هایی چون، اومبرتو اکو، پل آس‌تر، گون‌تر گراس، اورهان پاموک، جان ماکسول کوئتزی، الفریده یلینک، تام استوپارد، جاناتان لیتل، فردریک می‌تران، نوال سعداوی، پیتر اسلوتردیک و ده‌ها نویسنده مشهور دیگر در کشورهای مختلف جهان دیده می‌شد.

به ‌گفته این نویسندگان: «انسان زیر نظارت و کنترل هرگز آزاد نیست و در جامعه‌ای که مدام زیر نظر است دمکراسی دیگر وجود ندارد. به همین دلیل بنیان‌های حقوقی دمکراسی ما می‌بایست در دنیای مجازی نیز همچون دنیای واقعی به‌ اجرا گذاشته شوند.»

در پایان این بیانیه، نویسندگان امضاکننده سازمان ملل متحد را فراخوانده بودند که اهمیت مرکزی حقوق مدنی در عصر دیجیتال را در نظر بگیرد و کنوانسیون بین‌المللی و الزام‌آور حقوق دیجیتال را به ‌تصویب رساند.

از سوی دیگر شرکت‌های آمریکایی مانند گوگل، فیس‌بوک، مایکروسافت، اَپل، توئیتر، لینکداین، یاهو و‌ای. او. اِل در نامه سرگشاده‌ای خطاب به باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا و کنگره این کشور، خواهان تغییر در اقدامات نظارتی دولت در عرصه سایبری و دیجیتال شده بودند.

در همین زمینه:

دمکراسی در عصر دیجیتال؛ فراخوان ۵۶۰ نویسنده