ساز کوک‌شده علی جنتی در قم
الاهه نجفی- آخرین روز دی‌ماه، یک روز کاری دشوار بود برای علی جنتی. او می‌بایست فقهای قم‌نشین را ترغیب می‌کرد به «فقه‌سازی» در زمینه نمایش سازهایی مثل تار و تنبور.
الاهه نجفی
آخرین روز دی‌ماه، یک روز کاری دشوار بود برای علی جنتی که در دولت یازدهم از وزارت پردردسر و پرهیاهوی فرهنگ و ارشاد اسلامی نصیب برده است. او می‌بایست به قم سفر می‌کرد و فقهای قم‌نشین را ترغیب می‌کرد به «فقه‌سازی» در زمینه نمایش سازهایی مثل تار و تنبور.
مناسبت سفر علی جنتی به قم به ظاهر پیش پا افتاده بود: شرکت در مراسم معارفه مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی قم در تالار شهید آوینی. هدف از سفر اما پیچیده بود: راضی کردن علما به صدور احکامی که نمایش ساز در صدا و سیما را مجازاعلام کند و موسیقی حلال را از حرام بازشناساند.
سیاست‌های راهبردی در زمینه موسیقی و نمایش ساز به احکام فقهی محکمی نیاز دارد. این وظیفه علی جنتی بود و چه کسی بهتر از او که آقازاده است و رگ خواب علما را در دست دارد، می‌توانست از عهده این وظیفه در قم برآید؟
زمینه‌های این سفر هم از قبل به دقت تدارک دیده شده بود: گروه موسیقی پالت، شب ۲۸ دی ماه در برنامه تلویزیونی «رادیو۷» قطعه‌ای را بدون ساز اجرا کردند، اما در همان حال ادای ساز زدن را درآوردند و به این ترتیب نه تنها اجرایی کاملاً متفاوت، با بیانی طنزآمیز ارائه دادند، بلکه مخاطبانشان را متوجه این نکته کردند که در ۳۵ سال گذشته موسیقی اگر نه کاملاً حرام اما از نظر فقهی چالش‌برانگیز بوده است. در هفته وحدت هم به مناسبت زادروز پیامبر اسلام، شبکه جام جمع گروه نوازندگانی با سازهایشان را نشان داد که مولودی‌خوانی می‌کردند. این یک رویداد بی‌سابقه بود.
در همان حال بحث‌هایی هم در رسانه‌های ایران درگرفت. از جمله علیرضا قربانی، خواننده نام‌آشنا در گفت‌و گویی زبان به گلایه گشود و گفت: «یک کودک با انواع و اقسام سازهای غربی آشناست اما به دلیل اینکه ساز ایرانی را ندیده و صدایش را هم نشنیده نمی‌تواند بین موسیقی درست و غلط تشخیص درستی داشته باشد. حتی همین کودک می‌تواند به راحتی در سریال‌های داخلی و خارجی سلاح سرد را مکرر ببیند و تأکیدی هم به او نمی‌شود که این سلاح ابزاری قبیح است اما باز هم او را از دیدن ساز ایرانی محروم می‌کنند.»
همزمان با این رویدادها، و دقیقاً در روز ۳۰ دی‌ماه، همزمان با سفر جنتی به قم، علی مرادخانی، معاون هنری آقای وزیر در مراسم معارفه دیگری شرکت کرد: مراسم معارفه مدیران مرکز موسیقی در تالار وحدت. او در سخنانی به مهم‌ترین چالش‌های دولت در عرصه موسیقی اشاره کرد: فعالیت دوباره ارکستر سمفونیک تهران، ارکستر ملی، ارکستر جوانان، گروه کر تهران، تدوین آیین‌نامه بررسی آثار، تسریع کارهای اداری در مرکز موسیقی، تدوین حقوق هنرمندان و تدوین سیاست‌های راهبردی.
این سیاست‌های راهبردی اما به احکام فقهی محکمی نیاز دارد. این وظیفه علی جنتی بود و چه کسی بهتر از او که آقازاده است و رگ خواب علما را در دست دارد، می‌توانست از عهده این وظیفه برآید؟
ساز کوک شده جنتی
علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در قم بدون آنکه مستقیماً علما را خطاب قرار دهد، گفت ابعاد فقهی موسیقی باید به‌خوبی تبیین و بررسی شود، چون فقط با شناخت بیشتر ابعاد تکنیکی موسیقی می‌توان صدور حکم فقهی را تسهیل کرد. پس اگر علما با ردیف‌های موسیقی و سازها آشنا باشند، ساده‌تر می‌توانند موسیقی حرام را از حلال تشخیص دهند.
او به علما خاطرنشان کرد که یکی از اهداف اصلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی «گسترش ارزش‌ها و انتشار معارف دینی، پاسداری از فرهنگ و تمدن ایرانی و معرفی آن به جهانیان است.» و برای این کار هم ابزاری وجود دارد مثل کتاب و فیلم و البته موسیقی.
سخنان جنتی در قم از هر نظر بیانگر سیاست فرهنگی دولت یازدهم است: تعامل با علما به قصد گشایش‌های نسبی که یک معنایش این است: کار ما را راه بیندازید، از همین مختصر بودجه‌ای که ته صندوق باقی مانده نصیب ببرید.
و به همین آقایان علما یادآوری کرد که دست وزارت ارشاد چندان هم بسته نیست. هر چه باشد سازمان‌هایی وجود دارد مثل حج و زیارت، اوقاف و امور خیریه و سایر حوزه‌های فرهنگی و هنری که به‌تدریج در آن میان برخی دستگاه‌ها مانند میراث فرهنگی و گردشگری استقلال پیدا کرده‌اند؛ و همه اینها هم به گفته آقای وزیر کاملاً اسلامی‌اند، چنان که به گفته او«امروز نیز نسبت به مسائل با سبقه دینی در حج و زیارت و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی توجه داریم.»
و استان قم هم به دلیل آنکه جایگاه مراجع تقلید است به گفته آقای جنتی برای وزارت ارشاد اهمیت ویژه دارد. پس حال که چنین است می‌توان برای مثال نظارت بر کتاب‌های دینی را به قم سپرد و به همین منظور هم به گفته آقای جنتی «تعدادی از شخصیت‌های علمی و روحانی به شورای عالی انقلاب فرهنگی معرفی شده‌اند.»
و سپس در پایان سخنانش بودجه ویژه‌ای را هم در چشم‌انداز قرار داد و گفت باید «بودجه ویژه‌ای برای فضای فرهنگی قم» در نظر گرفته شود و در پایان به تأکید خاطرنشان کرد: «گرایش دولت بر این است که در سال ۹۳ اعتبار خوبی را به پروژه‌های فرهنگی نیمه‌تمامی که از ۸۰ درصد به بالا پیشرفت دارند» تخصیص دهد.
سخنان جنتی در قم از هر نظر بیانگر سیاست فرهنگی دولت یازدهم است: تعامل با علما به قصد گشایش‌های نسبی که یک معنایش این است: کار ما را راه بیندازید، از همین مختصر بودجه‌ای که ته صندوق باقی مانده نصیب ببرید. این است ساز کوک‌شده‌ای که علی جنتی با خود به قم برد.
نظرها
نظری وجود ندارد.