هزاران افغان در تهران، بدون حق تحصیل و خدمات درمانی

به گفته عیسی موسوی‌نسب مدیرکل اتباع و مهاجران خارجی استانداری تهران، «حدود ۵۷۰ هزار نفر از اتباع افغانستانی غیرمجاز، در استان تهران هستند». این پناهجویان، از خدمات دولتی برخوردار نیستند و مشکلات متعددی در زمینه کسب درآمد، تحصیل فرزندان و دریافت خدمات درمانی دارند.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، عیسی موسوی‌نسب ضمن اعلام این خبر، شمار مهاجران افغان مجاز در استان تهران را حدود ۲۷۲هزار نفراعلام کرده است.

طرح شناسایی اتباع غیر مجاز مصوبه شورای عالی امنیت ملی از سال ۸۹ جنبه اجرایی پیدا کرده است. بر اساس این طرح، حدود ۵۶۰ هزار تبعه افغان شناسایی شده‌اند که ۲۰۰هزار نفر از آنان، فرآیند قانونی موجود در ایران را طی کرده‌اند و دارای مدرک اقامت این کشور هستند. علاوه بر این بنابر گزارش ارائه شده از سوی مدیرکل اتباع و مهاجران خارجی استانداری تهران، «در مجموع حدود ۴۷۰هزار تبعه افغان دارای شناسنامه با اقامت مجاز در حوزه استان تهران هستند».

موسوی‌نسب گفته است: «در طرح شناسایی اتباع غیر مجاز در سال ۸۹، از ۵۶۰هزار تبعه افغانی غیر مجاز، حدود ۲۰۰هزار نفر شناسایی شدند و حدود ۳۶۰هزار نفر از آنان تا امروز کم شده است که یا در طرح شناسایی شرکت نکردند یا به کشور خود بازگشتند و یا تعدادی جدیدالورود به کشور وارد شدند.»

وی با اشاره به اینکه از دهه ۶۰ تا امروز همواره یک سوم پناهندگان مجاز و غیر مجاز در استان تهران بوده‌اند، بزرگ‌ترین چالش استانداری تهران را دستگیری اتباع غیر مجاز دانسته است.

براساس مصوبه شورای عالی امنیت ملی، برخورد با کارفرمایان متخلف در پیوند با اشتغال افغانستانی  های غیر مجاز، از اولویت‌های استانداری هر استان است.

مدیرکل اتباع و مهاجران خارجی استانداری تهران، کسب درآمد را مهم‌ترین انگیزه اتباع غیر مجاز در کشور اعلام کرده و افزوده است: ‌ «کارفرمایان مطابق مواد ۱۸۱و ۱۲۰قانون کار باید از به کارگیری افراد بدون روادید و بدون پروانه کار خودداری کنند، اما بخشی از کارفرمایان با انگیزه سودجویی تخلف کرده و از افراد فاقد روادید و پروانه کار استفاده می‌کنند.»

وی همچنین دستگیری و برخورد با اتباع غیر مجاز را وظیفه نیروی انتظامی دانسته و گفته است: «طی توافقی با فرمانداران برای هر فرمانداری سهمیه‌ای مشخص شده است که با هماهنگی ناجا در کل استان باید نسبت به جمع‌آوری و دستگیری افراد غیر مجاز اقدام کنند.»

محروم از خدمات دولتی

ایران از جمله کشورهایی است که پذیرای شمار زیادی از پناهندگان افغانستانی است علاوه بر این شمار زیادی نیز به شکل غیر مجاز در ایران زندگی می‌کنند.

برابر برآوردهای مقامات ایرانی، ۱/۵ میلیون  پناهجوی افغان که غیرمجاز خوانده می‌شوند در ایران زندگی می‌کنند. این دست از پناهجویان، از هیچ گونه خدمات دولتی برخوردار نیستند و مشکلات متعددی در زمینه کار، تحصیل و خدمات درمانی دارند.

عزیز کاظمی، مدیرکل امور اتباع خارجی وزارت کشور ایران، یکم دی‌ماه در یک نشست رسانه‌ای اعلام کرد کودکان افغانستانی که به صورت غیرمجاز در ایران هستند حق ثبت نام در مدارس را ندارند.

به گفته وی کودکانی که به‌صورت غیرمجاز در کشور هستند و مدارک لازم را ندارند، نمی‌توانند برای تحصیل در مدارس ایران ثبت نام کنند، اما کودکان دارای مدارک لازم، می‌توانند در مدارس ایران درس بخوانند حتی اگر ورودشان غیر مجاز باشد.

به گفته مدیر کل امور اتباع خارجی و مهاجران وزارت کشور، «حدود ۸۰۰ هزار نفر تبعه خارجی افغانی داریم که پناهنده و ۴۵۰ هزار نفر نیز تبعه داریم که دارای پاسپورت هستند و به‌صورت قانونی در استان‌های مختلف سکونت دارند».

آمار دقیقی از افراد غیر مجاز در سراسر کشور وجود ندارد. کاظمی در دی ماه سال گذشته شمار خانوار‌های مهاجران مجاز را حدود ۴۰۰ هزار نفر اعلام کرده و گفته بود که این افراد طبق دستور مسئولان وقت در کشور پاسپورت و روادید گرفته‌اند: «۵۰ هزار نفر هم هستند که مجرد هستند و به افغانستان مراجعت کرده و در آن‌جا روادید و پاسپورت گرفته‌اند و دوباره بازگشته‌اند.»

پراکندگی افغانستانی‌ها بیشتر در استان تهران، خراسان رضوی، اصفهان، البرز، قم، یزد و استان مرکزی است.