اختلافات جناحی در دو راهی بهشت و جهنم

میراث‌داران خمینی ۲۵ سال بعد از مرگ او درباره وظایف حکومت دینی اختلاف دارند و در قرائت از انقلاب و قدرت، شعارهای آسمانی و وعده‌های زمینی دیگری را به چالش می‌کشند.

میراث‌داران آیت‌‌الله خمینی ۲۵ سال بعد از درگذشت او درباره وظایف حکومت دینی دچار اختلاف هستند. بنیانگذار جمهوری اسلامی قائل به وظیفه حکومت برای هدایت معنوی مردم بود و در نخستین سخنرانی‌اش بعد از ورود به ایران در ۱۲ بهمن ماه سال ۱۳۵۷ وعده داد  که «هم دنیا را آباد می‌کنیم و هم آخرت را.»

جانشین او، آیت‌الله خامنه ای نیز طرفدار همین نگرش است و  متحدان عمده ای در میان روحانیون دارد که آنها نیز از تز به بهشت بردن مردم ولو با زور و شلاق دفاع می‌کنند.

با این حال حسن روحانی رییس جمهوری ایران با اظهار نظر اخیرش مبنی بر این که «نمی‌توان با زور و شلاق مردم را به بهشت برد.» خشم محافظه‌کاران را برانگیخت.

آیت‌الله خامنه‌ای در سخنرانی سالگرد درگذشت آیت‌الله خمینی نیز به نقش شریعت در همه شئون حکومت به عنوان میراث بنیانگذار انقلاب اشاره کرد و گفت  «شریعت اسلامی به عنوان حقیقت و ماهیت نظام اسلامی باید در همه کارها، قانونگذاری‌ها، سیاست‌گذاری‌ها، عزل و نصب‌ها، رفتارهای عمومی و دیگر مسائل، مورد توجه کامل باشد.»

شعارهای آسمانی و وعده‌های زمینی 

شکست اصولگرایان در انتخابات ریاست جمهوری سال گذشته نشان داد که شعارها و وعده های آنان برای به بهشت فرستادن مردم اقبال چندانی در میان جامعه ایران ندارد.

برگ برنده حسن روحانی در انتخابات این بود که توانست وعده‌هایی کاملا زمینی برای بهبود وضع اقتصادی و تلاش جهت کاستن از تحریم‌ها بدهد.

در عوض جبهه پایداری به رهبری مصباح یزدی که از سعید جلیلی در آن انتخابات حمایت می کرد و بیشترین تبلیغات دینی را داشت، با کمترین میزان اقبال روبرو شد.

روحانی حالا به لطف کادرهای تکنوکرات و نیروهای دارای سابقه امنیتی که پیشتر او را  در مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام همراهی کرده‌اند چشم به موفقیت در دولت و فتح اکثریت کرسی‌های مجلس در انتخابات بعدی دارد که قرار است زمستان سال ۱۳۹۴ برگزار شود.

تکنوکرات‌ها می‌توانند برنامه‌های اقتصادی و سیاست خارجی‌اش را به پیش ببرند و امنیتی‌ها هم امکان بازی خوانی در فضای پیچیده سیاسی ایران  را دارند. موفقیت او در انتخابات مجلس می‌تواند راه وی را برای پیروزی در دومین دور ریاست جمهوری هموار کند و تا اندازه‌ای او را از گزند محافظه‌کاران تندرو مصون نگه دارد.

جناح بدون مرجع

محافظه کاران بعد از شکست در انتخابات ریاست جمهوری هنوز نتوانسته‌اند قوای خود را بسیج کنند و حالا هم هیچ چهره مرجع یا گروه عمده‌ای وجود ندارد که بتواند همه آنها را برای رسیدن به یک هدف واحد گرد بیاورد.

در انتخابات مجلس نهم دو روحانی سنتی و کهنه کار یعنی «محمدرضا مهدوی کنی» و «محمد یزدی» سنگ بنای ائتلافی با عنوان «جبهه متحد اصولگرایان» را گذاشتند و انتظار داشتند که اصولگرایان به دعوت آنان لبیک بگویند اما نه تنها ریش سفیدی آنها به رسمیت شناخته نشد، بلکه گروهی از محافظه‌کاران ناراضی دور «محمدتقی مصباح یزدی» حلقه زدند و جبهه پایداری را تاسیس کردند.

مهدوی کنی در اسفند سال ۱۳۹۰ ضمن اقرار به از هم گسیختگی  اصولگرایان گفته بود: «ما ورود پيدا کرديم تا در راستای اتحاد برادران اصولگرا، جبهه متحدی تشکيل شود لکن عده‌ای اجازه ندادند اين اتفاق مبارک به درستی صورت پذيرد و اين جبهه تبديل شد به سيزده جبهه.»

حالا گرچه یکسال و نیم تا انتخابات مجلس آینده فاصله باقی است و این بخت برای اصولگرایان وجود دارد که در این مدت قوای خود را بازسازی کنند، اما آنها با محدودیت‌هایی تازه نیز روبرو هستند.

مهدوی کنی که دستکم در میان اصولگرایان سنتی چهره‌ای مورد وثوق بود٬ بعد از حضور در  مراسم سالگرد درگذشت آیت‌الله خمینی به کما رفت و احتمال مرگ قریب الوقوع‌اش وجود دارد.

محمد یزدی رییس جامعه مدرسین حوزه علمیه قهم هم به تنهایی از مرجعیتی برخوردار نیست که بتواند اصولگرایان را دور هم جمع کند. مصباح یزدی هم صرفا قابلیت گردهم آوردن لایه تندرو محافظه کاران را دارد و در نتیجه شانس بسیج عمومی‌اش محدود است.

طرفداران محمود احمدی‌نژاد هم ممکن است ضلع تازه‌ای را در انتخابات بعدی ایجاد کنند و راه رسیدن اصولگرایان به ائتلاف را دشوارتر سازند.  در این شرایط کاملا محتمل است که اصولگرایان کرسی‌های مجلس آینده را علیرغم فیلتر شورای نگهبان به نزدیکان دولت واگذار کنند.

آنان البته می‌توانند به حمایت سپاه پاسداران دلخوش باشند. حمایتی که محمود احمدی‌نژاد در انتخابات نهمین و دهمین دوره ریاست جمهوری از آن بهره برد اما کسب این حمایت تنها در شرایطی میسر خواهد بود که آیت‌الله خامنه‌ای چراغ سبز آن را بدهد.