بحران عراق؛ اعزام ناو هواپیمابر آمریکا به خلیج فارس
ناو هواپیمابر آمریکا در واکنش به اوضاع عراق از دریای سیاه به سمت خلیج فارس حرکت کرد. در عین حال پیشرویهای داعش با بسیج نیروهای داوطلب تا حدی مهار شده است.
ناو هواپیمابر آمریکا در واکنش به اوضاع عراق از دریای سیاه به سمت خلیج فارس حرکت کرد. این درحالی است که پیشرویهای داعش در شهرهای عراق با بسیج نیروهای داوطلب تاحدودی مهار شده است.
روز شنبه ۱۴ ژوئن، چاک هیگل، وزیر دفاع آمریکا دستور داد ناو هواپیمابر «یواس‌اس جورج دبلیو بوش» این کشور در آب‌های منطقه جابه‌جا شود. پنتاگون به این ترتیب خود را آماده حمله نظامی احتمالی به اسلامگرایان داعش کرد.
جان کیربی، سخنگوی پنتاگون روز شنبه تاکید کرد که در صورت ضروری شدن عملیات نظامی برای حفظ جان آمریکایی‌ها و منافع ایالات متحده در عراق، اوباما انعطاف لازم را نشان خواهد داد.
قرار بود ناوهواپیمابر آمریکا که تاکنون در دریای سیاه مستقر بود، شامگاه شنبه وارد خلیج فارس شود. این ناو را چند ناوچه جنگی و موشک‌انداز همراهی می‌کنند.
جمهوری‌خواهان از اوباما خواسته‌اند قاطعیت بیشتری در مورد داعش از خود نشان دهد و فشار جان مک‌کین، سناتور متنفذ آریزونا به اوباما از همه بیشتر است. مک‌کین تاکید می‌کند که آمریکا باید برای متوقف کردن اسلامگرایان دست به حمله هوایی بزند.
مک کین در سخنان خود، بحث خودداری اوباما از حمله نظامی به سوریه را پیش کشیده و از تعلل او در این زمینه انتقاد می‌کند.
اوباما تاکنون تنها از کمک نظامی به عراق صحبت کرده و با دخالت مستقیم نظامی در این کشور مخالفت ورزیده است. او هم‌زمان از دولت مالکی خواسته که مشکل موجود را مستقلا حل کند. رئیس جمهور آمریکا روز جمعه ۱۳ ژوئن گفته بود:«آمریکا سهم خود را ادا می‌کند اما مسئولیت اصلی با دولت عراق است.»
فتوحات دولتی
روز شنبه ۱۴ ژوئن، چند شهر کوچک در مسیر سامرا به بغداد، از جمله معتصم و اسحاقی، از چنگ اسلامگرایان به در آمد‌ند. نوری مالکی، نخست وزیر عراق در حین بازدید از سامرا گفت، ارتش با کمک نیروهای داوطلب توانسته نیروهای داعش را از این دو شهر بیرون کند.
نوری مالکی پس گرفتن شهرستان‌های متصرف شده را موفقیتی برای دولت خود خوانده و این در حالی است که بحران کنونی، مطالبات اقلیم کردستان، عشایر سنی و مناطق ناراضی سنی‌نشین در عراق و تضادهای حل نشده این کشور را برجسته‌تر از همیشه کرده است.
مالکی چند هفته پیش پیروزی حزب خود «حکومت قانون» را در انتخابات پارلمانی جشن گرفته بود، اما فراکسیون کردها و سنی‌ها در مجلس عراق، تقاضای او برای بررسی لایحه برقراری وضعیت ویژه برای مهار بحران را بی‌پاسخ گذاشته و نشست پارلمان را بایکوت کردند.
این واکنشی بود به قدرت‌طلبی، برخوردهای فرقه‌گرایانه و اقدامات خصومت آمیزی که مالکی علیه رقیبان سیاسی خود انجام داده بود.
روزهای تاریک مالکی
روزنامه آلمانی «فرانکفورتر آلگماینه» در تحلیلی می‌نویسد که داعش در عملیات خود تنها نیست بلکه رهبران عشایر سنی استان انبار و بدنه بازمانده از حزب بعث در موصل و تکریت نیز اسلامگرایان را درشورش علیه دولت مرکزی همراهی می‌کنند.
این روزنامه عنوان کرده که نزدیک صدهزار ارتشی دوران صدام حسین که با سقوط او در سال ۲۰۰۳ اجبارا بازنشسته شده بودند، به همراه بسیاری از سربازان ترک خدمت کرده ارتش کنونی عراق، به پیکارجویان داعش ملحق شده‌اند.
شهر دو میلیون و پانصد هزار نفری موصل روز سه‌شنبه ۱۰ ژوئن به طرزی غافلگیرکننده و برق‌آسا به تصرف شبه‌نظامیان داعش درآمد. کنسولگری ترکیه در این شهر اشغال شد و نزدیک ۸۰ نفر از جمله سرکنسول ترکیه به گروگان گرفته شدند. دو لشکر عراق در دو پادگان و سی هزار نیروی پلیس و نیروی امنیتی به طرفه‌العینی از هم پاشیدند.
نوری مالکی نخست وزیر عراق در واکنش به این سقوط سریع، در تلویزیون دولتی این کشور از یک توطئه سخن گفت: «زیرا شمار اندکی از پیکارجویان نمی‌توانستند به این سادگی شهر را متصرف شوند.»
فرانکفورتر آلگماینه می‌نویسد این عصیان مناطق سنی‌نشین علیه مالکی شیعه و سیاست‌های تبعیض‌آمیز دولت او بود. در یادداشت تحلیلی این روزنامه آمده که عزت ابراهیم الدوری، معاون صدام حسین رهبری این شورش‌ها را بر عهده دارد. او در هنگامه درگیری در تکریت در روز پنجشنبه ۱۲ ژوئن در حوالی گور صدام حسین دیده شده است.
چشم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌انداز اقلیم کردستان
یادداشت فرانکفورتر آلگماینه به وضعیت ویژه کردهای عراق نیز اشاره کرده و اینکه نیروهای اقلیم خودمختار کردستان، فرصت پیش آمده را موقعیتی برای کسب استقلال کامل از دولت مرکزی تلقی کرده‌‌اند.
فواد حسین، مسئول نهاد ریاست اقلیم کردستان به تلویزیون کردی «رووداو» گفته است که عراق از نظر امنیتی به سه بخش داعش، ارتش و پیشمرگه تقسیم شده است.
فواد حسین تاکید کرده که مقامات اقلیم قبلا به دولت مالکی در خصوص بحران هشدار داده بودند، اما او جدی نگرفت و به تقاضای جلسه اضطراری اهمیتی نداد: «مالکی در جلسات خصوصی گفته که به کردها نیازی نداریم اما پس از سقوط موصل شروع به تماس با ما کردند.»
نخست وزیر اقلیم کردستان و فرماندهی نیروهای پیشمرگه، عصر شنبه (۱۴ ژوئن/۲۴ خرداد) در بیانیه‌ای تاکید کردند که نیروهای کرد درمقام دفاع هستند و به هیچ عنوان پیشروی نخواهند کرد. در این بیانیه آمده است که مساله عراق راه حل نظامی ندارد و تنها با توافق سیاسی گروه‌های مختلف می‌توان آرامش را به عراق بازگرداند. این بیانیه به مردم مناطق تحت کنترل پیشمرگه اطمینان داده که امنیت آنها حفظ خواهد شد و هیچ خطری آنها را تهدید نخواهد کرد.
نچیروان بارزانی، نخست وزیر اقلیم کردستان از اتحادیه میهنی، این را نیز گفته که بغداد باید مسئولیت وضعیت کنونی را بپذیرد. او یادآوری کرده که اقلیم کردستان هنوز خود را بخشی از عراق می‌داند.
تلویزیون «رووداو»، عصر جمعه ۱۳ ژوئن از قول فرماندهان نیروی پیشمرگه گفته بود: «اگر داعش وارد کردستان نشود، ما به هیچ وجه پیشروی نخواهیم کرد و فقط مرزهای کردستان را حفظ خواهیم کرد.» نیروهای پیشمرگه از روز چهارشنبه کنترل کامل شهر نفت‌خیز کرکوک را در اختیار دارند.
نوری مالکی در حالی برای دفع پیشرویهای داعش، اقلیم کردستان را به کمک طلبیده که بودجه ادارات کردستان را قطع کرده و جلوی فروش مستقیم نفت از سوی آنها را هم گرفته بود. او هم‌چنین می‌کوشید کردها را به ازای دادن پست ریاست جمهوری، به حضور در دولت ائتلافی ترغیب کند اما محاسباتش اینک برعکس شده و در معامله مورد نظرش، جای خریدار و فروشنده تغییر کرده است.
نظرها
بهنام
بحران عراق، سازش اتمی با ايران را دشوارتر می‌کند ۱۳۹۳/۰۳/۲۵ ابتدايی ترين نتيجه بحران امنيتی جاری در عراق، بعد از سقوط شهر موصل توسط نيروهای «داعش»، تقويت دست نيروهای نظامی - امنيتی در سياست داخلی ايران، و همچنين ضعيف‌تر شدن دولت باراک اوباما با افزايش يافتن فشارهای مخالفان و منتقدان داخلی او در آمریکا است: دو عاملی که بر روند سازش اتمی بين ايران و آمریکا تاثير منفی خواهد داشت. پاره ای از ناظران با اين استدلال که ايران و آمریکا در حفظ امنيت عراق دارای وجوه و منافع مشترک هستند، همکاری نظامی دو کشور برای شکست داعش و پيشگيری از سقوط بغداد را پيش‌بينی می‌کنند و در ادامه اين همکاری، ابتدا بهبود مناسبات دولت روحانی و دولت اوباما و در مرحله بعد هموارتر شدن راه حصول توافق اتمی را پيش بينی می‌کنند. يک پای چوبی اين استدلال، آماده نبودن دولت اوباما برای مداخله نظامی در عراق به‌منظور نجات دولت شيعه نوری المالکی است، که طی هشت سال گذشته هيچ فرصتی را برای راندن آمریکا از عراق و رنجاندن دولت‌های عرب منطقه از دست نداده، و پای چوبی ديگر، ميزان امکانات واقعی جمهوری اسلامی ایران برای داخل به شدن در يک درگيری نظامی تمام عيار در عراق است. خطاهای نوری المالکی نوری المالکی که پس از پيروزی در انتخابات تا هفته قبل نخست وزيری خود را در عراق قطعی می‌ديد و موکول به پايان چانه‌زنی‌های سياسی برای تعيين تکليف بقيه منصب‌ها و هم چنين تعيين ترکيب دولت، اينک نه تنها وضعيت خود، که تماميت و حفظ يکپارچگی عراق را در شکل کنونی آن در خطر جدی می‌بيند. نوری المالکی هشت سال فرصت داشت که با داخل کردن تمامی اقليت‌های قومی و سياسی در ترکيب حکومت، زمينه مناسب و محکمی برای رشد دموکراسی و اتحاد ملی در کشور فراهم آورد. در عوض، نوری المالکی گروه‌های شيعه را تکيه‌گاه داخلی خود قرار داد و در مناسبات خارجی نيز ضمن اتخاذ سياست تفاهم و سازش نداشتن با آمریکا، کشورهای قدرتمند عرب منطقه را به دليل نزديکی بيش از حد به جمهوری اسلامی ایران، از خود ناراضی کرد. پشت کردن روز پنجشنبه گروه‌های سنی عراق به درخواست نوری المالکی برای تشکيل جلسه به‌منظور اعلام «وضعيت فوق‌العاده» در عراق نشانه عمق نارضايتی اين گروه‌ها از عملکرد هشت ساله نوری المالکی در منصب نخست وزيری است. دشواری‌های اوباما واشینگتن در عراق با دولتی مواجه است که حتی پيشنهاد آمریکا مبنی بر حفظ ۱۰ هزار نيروی نظامی برای مقابله با وضعيت‌های اضطراری را نيز رد کرده و خواستار خروج کامل ارتش آمریکا از عراق شده است. فارغ از درست يا غلط بودن تصميم به هجوم نظامی سال ۲۰۰۳، آمریکا در عراق صدها ميليارد دلار هزينه کرده و چند هزار قربانی داده است. نمايندگان جمهوری‌خواه و حتی نمايندگانی در درون حزب دموکرات، خروج زود هنگام نيروهای آمریکايی از عراق را اشتباه راهبردی باراک اوباما معرفی کرده و مقاومت نکردن و فرار ۳۰ هزار نيرو های عراقی در مقابل ۸۰۰ چريک داعش را نتيجه آماده نبودن ارتش عراق می‌دانند. برای دولت اوباما داخل شدن دوباره در جنگ عراق با در نظر گرفتن سوابق و نحوه خروج از آن کشور به هيچ وجه آسان نيست. نمايندگان مخالف با سياست‌های آمریکا در کنگره، متوسل نشدن به نیروی نظامی برای برکناری بشار اسد در سوريه را نيز به شکل گرفتن وضعيت کنونی در عراق نسبت می‌دهند. «پل رايان» نامزد سابق معاون رييس جمهوری از حزب جمهوری‌خواه در انتخابات گذشته آمریکا، دولت باراک اوباما را به قصور در خروج زود هنگام از عراق و خودداری از اقدام نظامی بموقع در سوريه برای برکناری بشار اسد متهم کرد. در چنين شرايطی، نه تنها بازگشت نيروهای آمریکايی به عراق برای دفاع از حکومت نوری المالکی، وهمکاری نظامی با جمهوری اسلامی در اين مورد امری است بسيار غير محتمل. به دليل متهم شدن به قصور در دفاع از امنيت ملی آمریکا و متحدان منطقه‌ای آن کشور، دولت اوباما در فاصله کوتاهی تا برگزاری انتخابات ميان دوره‌ای ( ماه نوامبر) قادر به مماشات بيشتر و کوتاه آمدن در مقابل برنامه های اتمی ايران و دادن امتياز های بيشتر به جمهوری اسلامی برای نجات توافق موقت اتمی نخواهد بود. تغيير وضعيت داخلی ايران وقايع اخير در عراق، جمهوری اسلامی ایران را نگران کرده است. در خوشبينانه ترين وضعيت، دولت نوری المالکی که شريک و متحد جمهوری اسلامی است، در عراق تضعيف خواهد شد. در بدترين شرايط، عراق به سه پاره تقسيم و حکومت شيعيان محدود به بخش‌هايی از بغداد و بصره می‌شود. اگر دو پاره ديگر عراق را کردها ( با ضميمه کردن اربيل) و سنی ها با پيوند دادن موصل به استان انبار در اختيار بگيرند، ايران بازنده چنين رويدادی است. گذشته از اين واقعيت که جمهوری اسلامی بازنده رويداد‌های اخير عراق به‌شمار می‌رود، نظاميان و گروه‌های امنيتی، با اين استدلال که وضعيت تازه عراق برای ايران دارای مخاطرات امنيتی است، در داخل قدرت بيشتری يافته، و با استفاده از نفوذ تازه، بخشی از دعوای اصلی خود با عملگرايان حکومت را (دولت کنونی) به جبهه مذاکرات اتمی منتقل می‌کنند. استدلال نظاميان بر اين پايه خواهد بود که نظام در وضعيت اضطراری کنونی به افزايش ضريب امنيت خود نيازمند است و حفظ ظرفيت‌های کنونی اتمی می‌تواند آسيب پذيری آنها را در مقابل تهديد های خارجی کاهش دهد. هدف نهايی نظاميان به شکست کشيدن توافق موقت اتمی و تعطيل مذاکرات مستقيم دولت با آمریکا است. با مرور تحولات سياست داخلی در آمریکا و ايران، پس از شکل گرفتن بحران جاری در عراق، تاثير منفی اين رويداد را بر روند مذاکرات اتمی، ميتوان بسيار قوی تر از نقش تحولات اوکراين و سردی مناسبات روسيه و آمریکا بر گفت‌وگوهای جمهوری اسلامی با گروه ۱+۵ ارزيابی کرد. منبع : http://www.radiofarda.com/content/f5-commentary-on-iraq-events-and-iran-nuclear-talks/25422951.html
کمال
نچیروان بارزانی از اتحادیه میهنی نیست ،بلکە از پارت دمکرات کوردستان هست
بهنام
با ادامه بحران و دخالت نظامی آمریکا و ایران اوضاع به مراتب بدتر از این خواهد شد و نهایتآ به تجزیه کشور عراق منتهی خواهد گردید . البته این بازی با هماهنگی و چراغ سبز شیطان بزرگ در حال اجراست و از قبل طراحی شده است .
علی
نحوه رویکر دولت کردستان, پایانی بر افسانه فدرالیسم در خاورمیانه است. این دولت تنها از مزایای بودن در عراق بهره برده است اما در مشکلات هیچ نه تنها کمکی نمی کند که مشکلی بر مشکلات اضافه کرده است.