ناو هواپیمابر آمریکا در واکنش به اوضاع عراق از دریای سیاه به سمت خلیج فارس حرکت کرد. این درحالی است که پیشرویهای داعش در شهرهای عراق با بسیج نیروهای داوطلب تاحدودی مهار شده است.
روز شنبه ۱۴ ژوئن، چاک هیگل، وزیر دفاع آمریکا دستور داد ناو هواپیمابر «یواساس جورج دبلیو بوش» این کشور در آبهای منطقه جابهجا شود. پنتاگون به این ترتیب خود را آماده حمله نظامی احتمالی به اسلامگرایان داعش کرد.
جان کیربی، سخنگوی پنتاگون روز شنبه تاکید کرد که در صورت ضروری شدن عملیات نظامی برای حفظ جان آمریکاییها و منافع ایالات متحده در عراق، اوباما انعطاف لازم را نشان خواهد داد.
قرار بود ناوهواپیمابر آمریکا که تاکنون در دریای سیاه مستقر بود، شامگاه شنبه وارد خلیج فارس شود. این ناو را چند ناوچه جنگی و موشکانداز همراهی میکنند.
جمهوریخواهان از اوباما خواستهاند قاطعیت بیشتری در مورد داعش از خود نشان دهد و فشار جان مککین، سناتور متنفذ آریزونا به اوباما از همه بیشتر است. مککین تاکید میکند که آمریکا باید برای متوقف کردن اسلامگرایان دست به حمله هوایی بزند.
مک کین در سخنان خود، بحث خودداری اوباما از حمله نظامی به سوریه را پیش کشیده و از تعلل او در این زمینه انتقاد میکند.
اوباما تاکنون تنها از کمک نظامی به عراق صحبت کرده و با دخالت مستقیم نظامی در این کشور مخالفت ورزیده است. او همزمان از دولت مالکی خواسته که مشکل موجود را مستقلا حل کند. رئیس جمهور آمریکا روز جمعه ۱۳ ژوئن گفته بود:«آمریکا سهم خود را ادا میکند اما مسئولیت اصلی با دولت عراق است.»
فتوحات دولتی
روز شنبه ۱۴ ژوئن، چند شهر کوچک در مسیر سامرا به بغداد، از جمله معتصم و اسحاقی، از چنگ اسلامگرایان به در آمدند. نوری مالکی، نخست وزیر عراق در حین بازدید از سامرا گفت، ارتش با کمک نیروهای داوطلب توانسته نیروهای داعش را از این دو شهر بیرون کند.
نوری مالکی پس گرفتن شهرستانهای متصرف شده را موفقیتی برای دولت خود خوانده و این در حالی است که بحران کنونی، مطالبات اقلیم کردستان، عشایر سنی و مناطق ناراضی سنینشین در عراق و تضادهای حل نشده این کشور را برجستهتر از همیشه کرده است.
مالکی چند هفته پیش پیروزی حزب خود «حکومت قانون» را در انتخابات پارلمانی جشن گرفته بود، اما فراکسیون کردها و سنیها در مجلس عراق، تقاضای او برای بررسی لایحه برقراری وضعیت ویژه برای مهار بحران را بیپاسخ گذاشته و نشست پارلمان را بایکوت کردند.
این واکنشی بود به قدرتطلبی، برخوردهای فرقهگرایانه و اقدامات خصومت آمیزی که مالکی علیه رقیبان سیاسی خود انجام داده بود.
روزهای تاریک مالکی
روزنامه آلمانی «فرانکفورتر آلگماینه» در تحلیلی مینویسد که داعش در عملیات خود تنها نیست بلکه رهبران عشایر سنی استان انبار و بدنه بازمانده از حزب بعث در موصل و تکریت نیز اسلامگرایان را درشورش علیه دولت مرکزی همراهی میکنند.
این روزنامه عنوان کرده که نزدیک صدهزار ارتشی دوران صدام حسین که با سقوط او در سال ۲۰۰۳ اجبارا بازنشسته شده بودند، به همراه بسیاری از سربازان ترک خدمت کرده ارتش کنونی عراق، به پیکارجویان داعش ملحق شدهاند.
شهر دو میلیون و پانصد هزار نفری موصل روز سهشنبه ۱۰ ژوئن به طرزی غافلگیرکننده و برقآسا به تصرف شبهنظامیان داعش درآمد. کنسولگری ترکیه در این شهر اشغال شد و نزدیک ۸۰ نفر از جمله سرکنسول ترکیه به گروگان گرفته شدند. دو لشکر عراق در دو پادگان و سی هزار نیروی پلیس و نیروی امنیتی به طرفهالعینی از هم پاشیدند.
نوری مالکی نخست وزیر عراق در واکنش به این سقوط سریع، در تلویزیون دولتی این کشور از یک توطئه سخن گفت: «زیرا شمار اندکی از پیکارجویان نمیتوانستند به این سادگی شهر را متصرف شوند.»
فرانکفورتر آلگماینه مینویسد این عصیان مناطق سنینشین علیه مالکی شیعه و سیاستهای تبعیضآمیز دولت او بود. در یادداشت تحلیلی این روزنامه آمده که عزت ابراهیم الدوری، معاون صدام حسین رهبری این شورشها را بر عهده دارد. او در هنگامه درگیری در تکریت در روز پنجشنبه ۱۲ ژوئن در حوالی گور صدام حسین دیده شده است.
چشمانداز اقلیم کردستان
یادداشت فرانکفورتر آلگماینه به وضعیت ویژه کردهای عراق نیز اشاره کرده و اینکه نیروهای اقلیم خودمختار کردستان، فرصت پیش آمده را موقعیتی برای کسب استقلال کامل از دولت مرکزی تلقی کردهاند.
فواد حسین، مسئول نهاد ریاست اقلیم کردستان به تلویزیون کردی «رووداو» گفته است که عراق از نظر امنیتی به سه بخش داعش، ارتش و پیشمرگه تقسیم شده است.
فواد حسین تاکید کرده که مقامات اقلیم قبلا به دولت مالکی در خصوص بحران هشدار داده بودند، اما او جدی نگرفت و به تقاضای جلسه اضطراری اهمیتی نداد: «مالکی در جلسات خصوصی گفته که به کردها نیازی نداریم اما پس از سقوط موصل شروع به تماس با ما کردند.»
نخست وزیر اقلیم کردستان و فرماندهی نیروهای پیشمرگه، عصر شنبه (۱۴ ژوئن/۲۴ خرداد) در بیانیهای تاکید کردند که نیروهای کرد درمقام دفاع هستند و به هیچ عنوان پیشروی نخواهند کرد. در این بیانیه آمده است که مساله عراق راه حل نظامی ندارد و تنها با توافق سیاسی گروههای مختلف میتوان آرامش را به عراق بازگرداند. این بیانیه به مردم مناطق تحت کنترل پیشمرگه اطمینان داده که امنیت آنها حفظ خواهد شد و هیچ خطری آنها را تهدید نخواهد کرد.
نچیروان بارزانی، نخست وزیر اقلیم کردستان از اتحادیه میهنی، این را نیز گفته که بغداد باید مسئولیت وضعیت کنونی را بپذیرد. او یادآوری کرده که اقلیم کردستان هنوز خود را بخشی از عراق میداند.
تلویزیون «رووداو»، عصر جمعه ۱۳ ژوئن از قول فرماندهان نیروی پیشمرگه گفته بود: «اگر داعش وارد کردستان نشود، ما به هیچ وجه پیشروی نخواهیم کرد و فقط مرزهای کردستان را حفظ خواهیم کرد.» نیروهای پیشمرگه از روز چهارشنبه کنترل کامل شهر نفتخیز کرکوک را در اختیار دارند.
نوری مالکی در حالی برای دفع پیشرویهای داعش، اقلیم کردستان را به کمک طلبیده که بودجه ادارات کردستان را قطع کرده و جلوی فروش مستقیم نفت از سوی آنها را هم گرفته بود. او همچنین میکوشید کردها را به ازای دادن پست ریاست جمهوری، به حضور در دولت ائتلافی ترغیب کند اما محاسباتش اینک برعکس شده و در معامله مورد نظرش، جای خریدار و فروشنده تغییر کرده است.
نحوه رویکر دولت کردستان, پایانی بر افسانه فدرالیسم در خاورمیانه است. این دولت تنها از مزایای بودن در عراق بهره برده است اما در مشکلات هیچ نه تنها کمکی نمی کند که مشکلی بر مشکلات اضافه کرده است.
علی / 15 June 2014
با ادامه بحران و دخالت نظامی آمریکا و ایران اوضاع به مراتب بدتر از این خواهد شد و نهایتآ به تجزیه کشور عراق منتهی خواهد گردید .
البته این بازی با هماهنگی و چراغ سبز شیطان بزرگ در حال اجراست و از قبل طراحی شده است .
بهنام / 15 June 2014
نچیروان بارزانی از اتحادیه میهنی نیست ،بلکە از پارت دمکرات کوردستان هست
کمال / 15 June 2014
بحران عراق، سازش اتمی با ایران را دشوارتر میکند
۱۳۹۳/۰۳/۲۵
ابتدایی ترین نتیجه بحران امنیتی جاری در عراق، بعد از سقوط شهر موصل توسط نیروهای «داعش»، تقویت دست نیروهای نظامی – امنیتی در سیاست داخلی ایران، و همچنین ضعیفتر شدن دولت باراک اوباما با افزایش یافتن فشارهای مخالفان و منتقدان داخلی او در آمریکا است: دو عاملی که بر روند سازش اتمی بین ایران و آمریکا تاثیر منفی خواهد داشت.
پاره ای از ناظران با این استدلال که ایران و آمریکا در حفظ امنیت عراق دارای وجوه و منافع مشترک هستند، همکاری نظامی دو کشور برای شکست داعش و پیشگیری از سقوط بغداد را پیشبینی میکنند و در ادامه این همکاری، ابتدا بهبود مناسبات دولت روحانی و دولت اوباما و در مرحله بعد هموارتر شدن راه حصول توافق اتمی را پیش بینی میکنند.
یک پای چوبی این استدلال، آماده نبودن دولت اوباما برای مداخله نظامی در عراق بهمنظور نجات دولت شیعه نوری المالکی است، که طی هشت سال گذشته هیچ فرصتی را برای راندن آمریکا از عراق و رنجاندن دولتهای عرب منطقه از دست نداده، و پای چوبی دیگر، میزان امکانات واقعی جمهوری اسلامی ایران برای داخل به شدن در یک درگیری نظامی تمام عیار در عراق است.
خطاهای نوری المالکی
نوری المالکی که پس از پیروزی در انتخابات تا هفته قبل نخست وزیری خود را در عراق قطعی میدید و موکول به پایان چانهزنیهای سیاسی برای تعیین تکلیف بقیه منصبها و هم چنین تعیین ترکیب دولت، اینک نه تنها وضعیت خود، که تمامیت و حفظ یکپارچگی عراق را در شکل کنونی آن در خطر جدی میبیند.
نوری المالکی هشت سال فرصت داشت که با داخل کردن تمامی اقلیتهای قومی و سیاسی در ترکیب حکومت، زمینه مناسب و محکمی برای رشد دموکراسی و اتحاد ملی در کشور فراهم آورد.
در عوض، نوری المالکی گروههای شیعه را تکیهگاه داخلی خود قرار داد و در مناسبات خارجی نیز ضمن اتخاذ سیاست تفاهم و سازش نداشتن با آمریکا، کشورهای قدرتمند عرب منطقه را به دلیل نزدیکی بیش از حد به جمهوری اسلامی ایران، از خود ناراضی کرد.
پشت کردن روز پنجشنبه گروههای سنی عراق به درخواست نوری المالکی برای تشکیل جلسه بهمنظور اعلام «وضعیت فوقالعاده» در عراق نشانه عمق نارضایتی این گروهها از عملکرد هشت ساله نوری المالکی در منصب نخست وزیری است.
دشواریهای اوباما
واشینگتن در عراق با دولتی مواجه است که حتی پیشنهاد آمریکا مبنی بر حفظ ۱۰ هزار نیروی نظامی برای مقابله با وضعیتهای اضطراری را نیز رد کرده و خواستار خروج کامل ارتش آمریکا از عراق شده است.
فارغ از درست یا غلط بودن تصمیم به هجوم نظامی سال ۲۰۰۳، آمریکا در عراق صدها میلیارد دلار هزینه کرده و چند هزار قربانی داده است.
نمایندگان جمهوریخواه و حتی نمایندگانی در درون حزب دموکرات، خروج زود هنگام نیروهای آمریکایی از عراق را اشتباه راهبردی باراک اوباما معرفی کرده و مقاومت نکردن و فرار ۳۰ هزار نیرو های عراقی در مقابل ۸۰۰ چریک داعش را نتیجه آماده نبودن ارتش عراق میدانند. برای دولت اوباما داخل شدن دوباره در جنگ عراق با در نظر گرفتن سوابق و نحوه خروج از آن کشور به هیچ وجه آسان نیست.
نمایندگان مخالف با سیاستهای آمریکا در کنگره، متوسل نشدن به نیروی نظامی برای برکناری بشار اسد در سوریه را نیز به شکل گرفتن وضعیت کنونی در عراق نسبت میدهند. «پل رایان» نامزد سابق معاون رییس جمهوری از حزب جمهوریخواه در انتخابات گذشته آمریکا، دولت باراک اوباما را به قصور در خروج زود هنگام از عراق و خودداری از اقدام نظامی بموقع در سوریه برای برکناری بشار اسد متهم کرد.
در چنین شرایطی، نه تنها بازگشت نیروهای آمریکایی به عراق برای دفاع از حکومت نوری المالکی، وهمکاری نظامی با جمهوری اسلامی در این مورد امری است بسیار غیر محتمل.
به دلیل متهم شدن به قصور در دفاع از امنیت ملی آمریکا و متحدان منطقهای آن کشور، دولت اوباما در فاصله کوتاهی تا برگزاری انتخابات میان دورهای ( ماه نوامبر) قادر به مماشات بیشتر و کوتاه آمدن در مقابل برنامه های اتمی ایران و دادن امتیاز های بیشتر به جمهوری اسلامی برای نجات توافق موقت اتمی نخواهد بود.
تغییر وضعیت داخلی ایران
وقایع اخیر در عراق، جمهوری اسلامی ایران را نگران کرده است. در خوشبینانه ترین وضعیت، دولت نوری المالکی که شریک و متحد جمهوری اسلامی است، در عراق تضعیف خواهد شد. در بدترین شرایط، عراق به سه پاره تقسیم و حکومت شیعیان محدود به بخشهایی از بغداد و بصره میشود.
اگر دو پاره دیگر عراق را کردها ( با ضمیمه کردن اربیل) و سنی ها با پیوند دادن موصل به استان انبار در اختیار بگیرند، ایران بازنده چنین رویدادی است.
گذشته از این واقعیت که جمهوری اسلامی بازنده رویدادهای اخیر عراق بهشمار میرود، نظامیان و گروههای امنیتی، با این استدلال که وضعیت تازه عراق برای ایران دارای مخاطرات امنیتی است، در داخل قدرت بیشتری یافته، و با استفاده از نفوذ تازه، بخشی از دعوای اصلی خود با عملگرایان حکومت را (دولت کنونی) به جبهه مذاکرات اتمی منتقل میکنند.
استدلال نظامیان بر این پایه خواهد بود که نظام در وضعیت اضطراری کنونی به افزایش ضریب امنیت خود نیازمند است و حفظ ظرفیتهای کنونی اتمی میتواند آسیب پذیری آنها را در مقابل تهدید های خارجی کاهش دهد.
هدف نهایی نظامیان به شکست کشیدن توافق موقت اتمی و تعطیل مذاکرات مستقیم دولت با آمریکا است. با مرور تحولات سیاست داخلی در آمریکا و ایران، پس از شکل گرفتن بحران جاری در عراق، تاثیر منفی این رویداد را بر روند مذاکرات اتمی، میتوان بسیار قوی تر از نقش تحولات اوکراین و سردی مناسبات روسیه و آمریکا بر گفتوگوهای جمهوری اسلامی با گروه ۱+۵ ارزیابی کرد.
منبع :
http://www.radiofarda.com/content/f5-commentary-on-iraq-events-and-iran-nuclear-talks/25422951.html
بهنام / 15 June 2014