ازدواج زنان و مردان ایرانی با مهاجران غیر‌ایرانی

شمار زنانی که با مردان غیر‌ایرانی ساکن ایران ازدواج کرده‌اند، بیش از شمار مردانی است که با زنان غیر‌ایرانی ازدواج کرده‌اند.

به گفته علی‌اکبر محزون، مدیرکل دفتر اطلاعات آمار و جمعیتی و مهاجرت سازمان ثبت احوال کشور، تهران و استان‌های مرزی بیشترین آمار ازدواج زنان و مردان با مهاجران خارجی ساکن ایران را به خود اختصاص داده‌اند و در این میان زنان ایرانی سهم بیشتری دارند.

به گزارش خبرگزاری مهر براساس آمارهای جمع‌آوری شده پایگاه اطلاعات جمعیتی کشور، در سال ۱۳۹۲ خورشیدی، ۷۴۹ پیمان ازدواج بین زنان ایرانی با مردان غیرایرانی که در داخل کشور به‌سر می‌برند به ثبت رسیده است. به گفته علی‌اکبر محزون، این آمار نسبت به آمار کل ازدواج‌های انجام شده در سال گذشته یک به هزار است.

مدیرکل دفتر اطلاعات آمار و جمعیتی و مهاجرت سازمان ثبت احوال کشور در مورد پراکندگی ازدواج‌های ایرانیان با مهاجران خارجی گفت: «استان‌های مرزی بیشترین آمار این ازدواج‌ها را به خود اختصاص داده اند به طوری که تهران به دلیل جمعیت بالا با ۱۶۴ مورد، خوزستان با ۶۹ مورد، خراسان رضوی با ۶۶ مورد، قم به دلیل مهاجرت‌های غیر ایرانی با ۶۱ مورد و آذربایجان غربی با ۵۱ مورد بیشترین ازدواج‌های زنان ایرانی با اتباع خارجی را به خود اختصاص داده‌اند.»

۱۷۰ مورد از ازدواج‌های زنان ایرانی با اتباع خارجی، در سن ۳۰ تا ۳۴ سالگی و ۱۵۰ مورد نیز در سن ۲۵ تا ۲۹ سالگی به ثبت رسیده است. همچنین ۱۵۱ مورد از ازدواج‌های مردان غیر ایرانی در سن ۳۰ تا ۳۴ سال و ۱۳۱ مورد نیز در سن ۲۵ تا ۲۹ سال انجام شده است.

محزون در مورد شناسنامه فرزندان حاصل از ازدواج‌ زنان ایرانی با مردان غیر ایرانی گفت: «این فرزندان به دلیل غیر ایرانی بودن از شناسنامه و تبع آن از حقوق شهروندی محروم هستند و تابعیت ایرانی نمی‌توانند داشته باشند.»

براساس قانون تعیین تکلیف فرزندان حاصل از زنان ایرانی و مردان خارجی که در سال ۸۵ از سوی نمایندگان مجلس به تصویب رسید، فرزندان حاصل از این ازدواج‌ها باید تا سن ۱۸ سالگی صبر کنند و پس از آن یکسال مهلت دارند که برای تابعیت ایرانی و دریافت مدارک و شناسنامه اقدام کنند. تا قبل از این سن اما از مدرسه، آموزش، خدمات سلامت، بیمه و ... محروم هستند.

در سال گذشته ۶۶۰ مورد ازدواج مرد ایرانی با زن خارجی که در ایران به سر می‌برد به ثبت رسیده است.

مدیرکل دفتر اطلاعات آمار و جمعیتی و مهاجرت سازمان ثبت احوال کشور به پنج استان دارای بیشترین مهاجران خارجی اشاره کرد و گفت: «خراسان رضوی با ۱۰۸ مورد، خوزستان با ۸۷ مورد، تهران با ۷۳ مورد ، ایلام با ۴۲ مورد و استان گلستان با ۴۱ مورد بیشترین ازدواج‌های مردان ایرانی با زنان بیگانه را به خود اختصاص داده‌اند.»

به گفته محزون، در ۲۰۰ مورد از این ازدواج‌های ثبت شده، مردان ۲۵ تا ۲۹ سال و در ۱۵۷ مورد نیز مردان ۲۰ تا ۲۴ سال سن داشته‌اند. زنان غیر ایرانی نیز در ۲۱۷ مورد بین ۲۰ تا ۲۴ ساله بوده‌اند.

مشکلات ازدواج‌های شرعی و ثبت نشده زنان ایرانی

چندی پیش عیسی موسوی‌نسب، مدیرکل اتباع و امور خارجی استاندار تهران، در گفت‌وگو با خبرگزاری دانشجویان ایران، نسبت به ازدواج زنان و دختران ایرانی با اتباع خارجی هشدار داده و گفته بود:‌ «زنان و دختران ایرانی نباید تحت هیچ شرایطی تن به ازدواج شرعی غیرقانونی با اتباع خارجی به‌ویژه تبعه افغان بدهند و هر نوع ازدواجی با اتباع خارجی طبق قانون کشور باید با اجازه وزارت کشور و دولت صورت بگیرد.»

عیسی موسوی‌نسب تأکید کرده‌ بود مشکلاتی که پس از ازدواج‌های شرعی و ثبت نشده زنان ایرانی با اتباع افغانستان ایجاد می‌شود به گونه‌ای است که جمهوری اسلامی ایران نمی‌تواند از حقوق این زنان دفاع کند.

مدیر کل اتباع و امور خارجی استاندار تهران همچنین گفته بود: «فرزندان حاصل این‌گونه ازدواج‌ها به افراد بی‌هویت و بعضاً بلاتکلیف و رها شده تبدیل می‌شوند که احراز هویت آنها بسیار مشکل است. در آینده این کودکان برای ادامه تحصیل دچار مشکلات فراوانی می‌شوند چرا که امکان صدور هویت برای این کودکان مشکل است.»

مسئولان و دست اندرکاران دولتی معتقدند اتباع افغانستانی برای استفاده از مزایای اجتماعی نظیر تحصیل در مدارس ایرانی، بیمه و خدمات بهداشتی و اجتماعی و همچنین اقامت قانونی در ایران با زنان ایرانی ازدواج می کنند.

چندی پیش، عزیز کاظمی، مدیرکل امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشور، از ازدواج ۳۲هزار زن ایرانی با اتباع افغانستانی خبر داده بود.

به گفته مدیرکل اتباع خارجی استان تهران برآوردها نشان می‌دهد میزان ازدواج مردان خارجی با زنان ایرانی بیشتراست و تعداد آنها در بین مردان افغان بیش از سایر اتباع است.

دولت ایران از سال ۱۳۸۵ازدواج زنان ایرانی با مردان افغانستانی را نمی‌پذیرد. به‌طوری که زنان ایرانی امکان ازدواج رسمی با مردان افغان را ندارند مگر اینکه تشریفات خاصی را دنبال کنند؛ ازجمله زوج‌ها باید به اداره امور اتباع و مهاجران خارجی استانداری مراجعه کنند و درخواست صدور پروانه زناشویی بدهند. همچنین باید گواهینامه‌ای از مرجع رسمی کشور متبوع مرد مبنی بر بلامانع بودن ازدواج با زن ایرانی صادر شود؛ مگر اینکه زن از آوردن چنین گواهینامه‏ای توسط مرد صرف‌نظر کند.

به این ترتیب این نوع ازدواج‌ها اکثرا تنها به شکل شرعی انجام می‌شود و در نتیجه مورد حمایت قانون نیست و مراجع رسمی از جمله دادگاه‏ها در صورت بروز مشکل، وظیفه رفع آن را ندارند. مهریه، نفقه و … که عمدتا با حمایت و حکم مراجع قضایی قابل دریافت است، در این نوع ازدواج‌ها قابل مطالبه نیست.

برای نوزادی که از پدر خارجی و مادر ایرانی متولد می‎شود، تنها می‌توان از بیمارستان گواهی ولادت دریافت کرد.