ممنوع‌القلم‌های دردسرساز برای معاونت فرهنگی ارشاد
تعرض رسانه‌ای به مدیران فرهنگی کشور ادامه دارد. این‌بار قرعه به نام سید عباس صالحی، معاون فرهنگی ارشاد زده‌اند.
تعرض رسانه‌ای به مدیران فرهنگی کشور ادامه دارد. این‌بار قرعه را به نام سید عباس صالحی، معاون فرهنگی ارشاد زده‌اند. برخی از رسانه‌های وابسته به سپاه پاسداران به بهانه انتشار چند کتاب از نویسندگان دگراندیش که تا پیش از این ممنوع از قلم بوده‌اند، سید عباس صالحی، معاون فرهنگی ارشاد را نشانه رفته‌اند.
پس از آن‌که فرید مرادی، ویراستار انتشارات نگاه از احتمال بازنشر چهار اثر از رضا براهنی خبر داد، برخی رسانه‌های وابسته به سپاه پاسداران، دولت روحانی را متهم کرده‌اند که در عرصه‌های فرهنگی به بیراهه افتاده و با انتشار آثاری که به گفته آنان در «ضدیت با ارزش‌های انقلاب اسلامی» است ذهن خوانندگان کتاب را می‌آزارد. آنها به طور مشخص به این آثار اشاره می‌کنند:
- «ایران در گذر روزگاران»، اثر مسعود لقمان
- «به رسم حقیقت و زیبایی» نوشته محمود معتقدی
- «آواز کشتگان» و «چاه به چاه» از رضا براهنی
- و همچنین «هفتاد سنگ قبر» از یدالله رویایی
این آثار همگی پیش از این منتشر شده‌اند، اما اکنون برای چاپ‌های بعدی مجوز انتشار گرفته‌اند. این کتاب‌ها همچنین به نویسندگانی تعلق دارند یا به نویسندگانی استناد کرده‌اند که تا پیش از این در جمهوری اسلامی ایران ممنوع از قلم بوده‌اند.
نویسندگان ممنوع از قلم؛ بهانه‌ای برای تهاجم
علی جنتی، وزیر ارشاد و سید محمود علوی، وزیر اطلاعات ۱۱ اسفند (۲ مارس) با هم دیدار و توافق کردند که نویسنده‌ای در ایران ممنوع از قلم نباشد. علی جنتی، وزیر ارشاد در آن زمان گفته بود: «تصمیم گرفتیم هیچ کتابی را به دلیل نویسندگان آن رد چاپ نکنیم. چاپ کتاب ضوابطی دارد که با توجه به آن ضوابط عمل می‌کنیم. در نهایت به کتاب نگاه می‌کنیم نه به نویسنده.»
پیش از این دیدار هم حسن روحانی، رییس جمهوری در گزارش صد روزه‌اش تأکید کرده بود که نویسندگان ممنوع‌القلم را صریح‌القلم خواهد کرد. اکنون که این تدبیر به نتیجه نزدیک می‌شود، رسانه‌های وابسته به سپاه تهاجمشان به مدیران فرهنگی ارشاد را از سر گرفته‌اند.
از میلانی تا رویایی
مسعود لقمان در کتاب «ایران در گذر روزگاران» با هفت پژوهشگر، از جمله با عباس میلانی و علی میرفطروس درباره تاریخ معاصر ایران گفت‌و‌گو کرده است. رسانه‌های سپاه اما عباس میلانی را به ضدیت با انقلاب اسلامی، دفاع از رضا شاه پهلوی و برخورداری از امکانات دانشگاه‌های آمریکا متهم می‌کنند و با استناد به «مقدمه‌ای بر اسلام‌شناسی» علی میرفطروس او را به ضدیت با پیامبر اسلام و «عناد علنی علیه نظام اسلامی» متهم کرده‌اند و می‌پرسند چگونه وزارت ارشاد به کتابی که حاوی گفت‌و‌گو با این پژوهشگر است مجوز نشر می‌دهد؟
«به رسم حقیقت و زیبایی» نوشته محمود معتقدی درباره اسماعیل خویی، شاعر سرشناس ایرانی است. این کتاب به گفته علی شجاعی صائین، رییس اداره کتاب با اصلاحیه‌هایی منتشر شده است. با این حال نام اسماعیل خویی مسأله‌ساز بوده است، تا آن حد که خبرگزاری «تسنیم»، از زیرمجموعه‌های رسانه‌ای سپاه پاسداران می‌نویسد: «اسماعیل خویی جزو شاعران تابلودار در مخالفت با نظام اسلامی است و انتشار کتاب درباره وی در شرایطی که رهبر انقلاب تذکرات متعددی در باره حمایت از جریانات فرهنگی انقلاب دارند عجیب به نظر می‌رسد.»
دو رمان «چاه به چاه» و «آواز کشتگان» که در سال‌های پیش منتشر شده بود و مجوز چاپ دریافت کرده اما هنوز انتشارات نگاه آن را منتشر نکرده نیز به خاطر عضویت رضا براهنی در کانون نویسندگان ایران و طرفداری او از خیزش‌های مدنی زیر سئوال رفته است.
در این میان یدالله رویایی،بنیانگذار شعر حجم و از شاعران شناخته‌شده ایرانی نیز به ضدیت با انقلاب اسلامی و توهین به آیت‌الله خمینی متهم شده.
منتقدان وزارت ارشاد را به سهل‌انگاری متهم می‌کنند و از سید عباس صالحی می‌خواهند همچنان ممنوع‌از قلم بودن برخی نویسندگان و شاعران ایرانی را از نظر دور ندارد.
محمود معتقدی که خود شاعر است درباره کتاب «به رسم حقیقت و زیبایی» می‌گوید:
«این کتاب درآمدی بر شعر و زندگی خویی است و شامل بخش‌هایی چون پیش‌گفتار، سال‌شمار زندگی، جایگاه شعر خویی در شعر امروز و بررسی مباحثی چون عشق و مرگ در شعر خویی می‌شود. همچنین به بررسی جایگاه خویی از غزل تا غزل‌واره می‌پردازد که نوعی دگرگونی در غزل خویی است.
معتقدی می‌گوید: « اسماعیل خویی تنها چهره‌ای است که توانسته از شعرش برای بازتاب فلسفه بهره بگیرد. در این کتاب بخشی هم به بررسی کتاب‌های شعر خویی اختصاص داده شده. همچنین از هر مجموعه شعر خویی یک شعر انتخاب شده و من آن را بازخوانی و تحلیل کرده‌ام. بخشی از این کتاب هم به نوشته‌ها و مقاله‌های او می‌پردازد. در ادامه کتاب هم عنوان مقالاتی که درباره خویی در خارج از کشور منتشر شده، آمده است. حدود ۱۲۰ صفحه پایانی کتاب هم گزینه‌ای از دفترهای شعر اوست که در ایران و خارج منتشر شده است. کتاب‌شناسی خویی هم در چند صفحه آمده و من پایانه‌ای هم بر این کتاب نوشته‌ام که هدفم از نگارش کتاب چیست. من درباره شعر خویی داوری نکرده‌ام و این را به مخاطب وانهاده‌ام که خودش به جایگاه شعر خویی در شعر ایران و همچنین در شعر خراسان بپردازد.»
«به رسم حقیقت و زیبایی» در ۱۱۰۰ نسخه با ۳۳۷ صفحه و قیمت ۲۰ هزار تومان در نشر ثالث منتشر و در بازار کتاب عرضه شده است.
.
محمد محمد علی، نویسنده نام‌آشنا درباره «آواز کشتگان» می‌گوید:
«آواز کشتگان رمانی است از ادبیات زندان و جامعه شهری. این رمان هر دو جنبه ادبیات زندان و ادبیات مردم شهرنشین و «بورژوازی» را در بر دارد.
محمود پسر مشهدی قربان (پادوی یکی از تجارت‌خانه‌های بازار تبریز) که بعد از سال‌ها تحمل سختی و محرومیت توانسته به استادی دانشگاه برسد، از بیداد رژیم پهلوی به‌ستوه می‌آید و نوعی مبارزه روشن‌فکرانه را در محیط دانشگاه در پیش می‌گیرد. در همین گیرودار دست به یک‌سری اقدامات افشاگرانه علیه نظام موجود می‌زند، که خوب، عاقبتش هم معلوم است. چندبار زندان رفتن و مزه کابل و شوک‌برقی و شکنجه‌های جوراجور را چشیدن و دست آخر شاید مرگ هم در انتظارش باشد، و… فاجعه این‌جاست! که اگر مرگ نباشد، سوء تفاهم مردم بیرون از زندان، در مقابل آزادی او خود نوعی مرگ تدریجی است.»
آواز کشتگان هنوز تجدید چاپ نشده. قرار است انتشارات نگاه این کتاب را منتشر کند.
نرگس باقری در نقد این کتاب می‌نویسد:
هر سنگ در «هفتاد سنگ قبر»، یک متن است، این را خود شاعر حتی در مقدمه می‌گوید: «یک گورستان بی‌کرانه می‌تواند کرانه‌ای باشد برای مطالعه و توقّف. گورستان برای خواندن فاتحه نیست برای خواندن است. گورستان می‌تواند یک کتاب باشد.» (رویایی، ۱۳۸۴: ۷)، اما جذابیت این کتاب زمانی بیشتر است که اهلِ قبور را خودت انتخاب کرده باشی. پس هفتاد سنگ قبر، یک گورستان معمولی و طبیعی نیست. یک چیدمان است محصول تأثیر و تأثرات نام‌ها و آدم‌ها و اشیاء و روابط عمیق انسانی میان آنها. هر سنگ ویژه یک نام است؛ نامی که در ذهن شاعر جایگاه ویژه‌ای دارد. از این‌رو اینکه کدام نام‌ها جاودانه مانده‌اند مهم است. آنها بخشی از هویت فکری شاعر شده‌اند. به گفته شاعر: «این شعر‌ها پیغام‌های کوتاهی هستند که از زبان مرده» به او می‌رسند. بر روی هر سنگ قبر اشیاءیی هست. چند گل سرخ، باروت، پیپ، بادبادک، عدسی و دیگر اشیاء. اشیاء می‌توانند همچون راویان خاصی از تاریخ باشند، آنها می‌توانند فضاهای پرشکوه ترسیم کنند و زمان را درهم بریزند. توجه به اشیاء به‌عنوان یک نشانه، مهم است «مخصوصاً توجه به کیفیّت‌های حسی آنها بدان‌گونه که استفاده‌کنندگان درک می‌کنند. به‌علاوه این نکته که چرا برای برخی افراد برخی چیز‌ها در برخی بافت‌ها، مهم‌تر از تمام آن چیزهایی دیگر است که در آن لحظات، بخشی از همان بافت هستند.»
این کتاب را انتشارات نگاه منتشر کرده است.
نظرها
نظری وجود ندارد.