دور جدید مذاکرات هسته‌ای ایران و ۱+۵ در نیویورک

نمایندگان ایران و شش کشور قدرتمند جهان برای پیشبرد گفت‌وگوها درباره برنامه هسته‌ای ایران در نیویورک گرد هم آمدند. امیدی اما به دستیابی سریع به یک نتیجه نهایی وجود ندارد.

به‌گزارش خبرگزاری فرانسه، ایران و کشورهای گروه ۱+۵، شامل آمریکا، روسیه، چین، بریتانیا، فرانسه و آلمان، امروز، جمعه ۱۹ سپتامبر / ۲۸ شهريورماه مذاکرات هسته‌ای خود را در مقر سازمان ملل در نیویورک از سر گرفتند.

این مذاکرات در پی دو روز گفت‌گوی دوجانبه ایران و آمریکا و نمایندگان آمریکا و اروپا برای هماهنگی بیشتر صورت می‌گیرد.

به‌گفته یک مقام بلندپایه آمریکایی که نخواست نامش منتشر شود، انتظار می‌رود این مذاکرات تا پایان هفته آینده و در اشکال مختلف ادامه یابد، از جمله با استفاده از حضور رهبران جهان در مجمع عمومی سازمان ملل این نشست‌ها در سطح وزیران نیز برگزار خواهد شد.

این مقام آمریکایی با «بسیار دشوار» خواندن مذاکرات هسته‌ای، گفت: «بسیاری از ما هنگامی که به نیویورک آمدیم چندان به این مذاکرات خوش‌بین نبودیم اما روشن است که همه با هدف کار به اینجا آمده‌اند.»

تهران و کشورهای گروه ۱+۵ تصمیم گرفته‌اند که تا روز جمعه ۲۴ نوامبر / ۲۳ آبان‌ماه سال جاری، به راه حل و توافق نهایی دست یابند. در این مدت ایران باید با تضمین معتبر و قابل اثبات، اطمینان غرب را به «صلح‌آمیز» بودن برنامه هسته‌ای خود جلب کند تا غرب تحریم‌های اعمال‌شده علیه ایران را که فشارهای بسیاری بر اقتصاد این کشور وارد کرده، لغو کند.

به‌گفته این مقام آمریکایی، پیش از برداشتن تحریم‌ها، واشنگتن همچنان بر «برداشتن گام‌های قانع‌کننده ایران در اثبات صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای این کشور» تأکید خواهد کرد.

توافق در نیویورک «بعید» است

آخرین اظهارات مسئولان ایرانی و آمریکایی امید به موفقیت مذاکرات نیویورک را ضعیف کرده است.

از نظر محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران «دولت آمریکا در بحث تحریم‌ها غرق شده و کنگره آمریکا خواستار باقی ماندن تحریم‌ها است». به‌گفته وی «ایرانی‌ها در قبال آمریکا کاملا محتاط هستند».

وندی شرمن، مذاکره‌کننده ارشد آمریکا نیز تأکید کرده است که توانایی کنونی ایران برای غنی‌سازی اورانیوم، موضوع اصلی مذاکرات، غیرقابل قبول است. غنی‌سازی اورانیوم در حد بالا می‌تواند به دسترسی به بمب اتم یاری رساند و به همین دلیل از ایران خواسته شده است که اورانیوم را در حد پایین غنی کند.

اویگدور لیبرمن، وزیر امور خارجه اسرائیل روز چهارشنبه از کشورهای گروه ۱+۵ خواست تا در مذاکرات با ایران «ایستادگی» و «تحریم‌ها را حفظ کنند».

به‌نظر می‌رسد مذاکره‌کنندگان هنوز برای رسیدن به توافق در دو زمینه اصلی مورد اختلاف، راه درازی در پیش دارند. این دو مورد «میزان پیشرفت برنامه غنی‌سازی اورانیوم ایران و جدول زمانی برای لغو تحریم‌ها» هستند.

هفته گذشته در وین، عباس عراقچی، یکی از مذاکره‌کنندگان ارشد ایران دستیابی به یک توافق در نیویورک را «بعید» دانست.

یک دیپلمات اروپایی معتقد است که مذاکرات باید تا ۲۴ نوامبر / ۲۳ آبان‌ماه ادامه یابد. وی گفت با توجه به عدم پیشرفت مذاکرات در مورد غنی‌سازی اورانیوم، نباید زمان تعیین‌شده برای این گفت‌وگوها بار دیگر تمدید شود. پیش از این قرار بود که تا ۲۰ ژوئیه / ۲۹ تیرماه طرف‌های مذاکره‌کننده به توافق نهایی دست یابند، اما بعد این تاریخ تا ۲۴ نوامبر تمدید شد.

ملاقات‌های پیش از مذاکرات

پیش از آغاز مذاکرات نیویورک، روز چهارشنبه محمدجواد ظریف و کاترین اشتون، مسئول هیأت مذاکره‌کننده کشورهای ۱+۵ برای هماهنگی گفت‌وگوها دیدار کردند. همچنین در همین روز عباس عراقچی و مجيد تخت روانچی معاونان وزير امور خارجه ایران و اعضای ارشد تيم مذاکره‌کننده هسته‌ای ايران با ويليام جوزف برنز معاون ارشد وزير امور خارجه آمريکا و وندی شرمن نماينده اين کشور در گروه ۱+۵ مذاکره داشتند و هيأت‌های کارشناسی ايران و آمريکا نيز پنجشنبه شب با يکديگر در زمینه اختلافات موجود مذاکره کردند.

خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا) نوشته است اختلافات ميان ايران و گروه ۱+۵، به‌ويژه با آمريکا، بر سر مواردی همچون ميزان غنی‌سازی اورانيوم ايران، تعداد سانتريفيوژها، تأسيسات هسته‌ای فردو و آب سنگين اراک، مدت زمان توافق نهايی، بحث PMD (ابعاد نظامی احتمالی) از جمله موارد مطروحه در مطالعات ادعايی، نحوه نظارت‌ها و بازرسی‌های آژانس بين‌المللی انرژی اتمی بر تأسيسات هسته‌ای ايران، موضوع تحقيق و توسعه و نحوه لغو کامل تحريم‌ها است.

اين اختلافات جدی موجب شد تا در ششمين دور مذاکرات جامع ميان ايران و کشورهای ۱+۵ که در ماه ژوئیه در وين برگزار شد، طرفين به توافقی دست نيافته و مذاکرات برای چهار ماه ديگر تمديد شود.

قرار است حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران روز پنجشنبه ۲۵ سپتامبر / سوم مهرماه در مجمع عمومی سازمان ملل سخنرانی کند. سال گذشته هنگامی که حسن روحانی برای نخستین بار به‌عنوان رئیس‌جمهور ایران در مجمع عمومی سازمان ملل سخنرانی کرد بر تمایل ایران برای حل مسأله هسته‌ای این کشور تاکید کرد.

حسن روحانی همچنین سال گذشته در نیویورک در یک تماس تلفنی با باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا گفت‌وگوی کوتاهی داشت. این مکالمه میان دو رئیس‌جمهور ایران و آمریکا از زمان انقلاب اسلامی ایران تاکنون بی‌سابقه بود.

امسال کاخ سفید و دولت ایران اعلام کرده‌اند که هیچ ملاقات یا گفت‌وگویی میان دو رئیس‌جمهور برنامه‌ریزی نشده است.