نوبل ادبی برای پاتریک مودیانو، نویسنده خاطرات انسان‌های تباه‌شده

پاتریک مودیانو، نویسنده فرانسوی، جایزه نوبل ادبی در سال ۲۰۱۴ را به دست آورد. کمیته نوبل این جایزه را «به خاطر هنر نویسنده در بازآفرینی خاطره انسان‌هایی با سرنوشت‌های باورنکردنی» به او اهدا کرده است.

پاتریک مودیانو در سال ۱۹۴۵ در پاریس متولد شده است. او بر آن است که زندگی چیزی نیست جز سماجت در به یاد آوردن خاطرات و یادمان‌های از یاد رفته و به این جهت به نویسنده «خاطرات انسان» شهرت دارد. نخستین بار او برای این اندیشه در رمان «شجره‌نامه» که بر اساس زندگی خودش نوشته شده، بیان ادبی یافت.

او با تریلوژی «پاریس» به شهرت رسید که از سه رمان تشکیل شده: «میدان اِتوال»، «گشت شبانه» و «بلوارهای کمربندی».

مودیانو در این سه رمان به سال‌های اشغال فرانسه توسط ارتش نازی و همدستی و تبانی گروهی از فرانسوی‌ها با آلمانی‌های اشغالگر می‌پردازد. او در چنین داستانی تلاش می‌کند «هویت» واقعی خود را از میان تباهی‌ها و سیاه‌کاری‌های یک دوران به دست آورد با این امید که بتواند پدرش را از ورطه همدستی با فاشیسم و تباهی و تحقیر نجات دهد.

در فاصله بین انتشار دو رمان «جوانی» (۱۹۸۱) و «جواهر کوچولو» (۲۰۰۱)، همچنان تلاش برای پی بردن به سرنوشت حقیقی فرد از مهم‌ترین درونمایه‌های مورد علاقه مودیانوست.

در محله گمشده (۱۹۸۴)، یکشنبه‌های اوت (۱۹۸۶)، تخفیفِ مجازات (۱۹۸۸)، ماه عسل (۱۹۹۰)، گل‌های ویرانی (۱۹۹۱)، سگِ بهار (۱۹۹۳)، فرا‌تر از فراموشی (۱۹۹۶)، غریبه‌ها (۱۹۹۹) و دورا برودر (۱۹۹۷) بازآفرینی محلات شهر پاریس هم در مرکز توجه نویسنده قرار می‌گیرد. چگونه می‌توان از گمشدگی رهایی یافت؟ با یادآوری خاطره‌های فراموش شده در شهری که آشنا به نظر می‌رسد؟

پیش از این مودیانو جوایز بسیاری را به دست آورده است: جایزه گنکور، جایزه آکادمی فرانسه و جایزه ادبی اروپا از مهم‌ترین این جوایز به شمار می‌آید.

ارزش نوبل ادبی هشت میلیون کرون است.

پاتریک مودیانو در ایران نویسنده شناخته‌شده‌ای‌ست. از او «خیابان بوتیک‌های تاریک» و «در کافه‌ی جوانی گم‌شده» با ترجمه ساسان تبسمی، «محله گمشده» به ترجمه اصغر نوری، «سفر ماه عسل» به ترجمه نسرین اصغر‌زاده، «تصادف شبانه» به ترجمه مهسا ابهری، «آه‌ای سرزمین محبوب من» به ترجمه رویا خویی و همچنین «افق» و «تصادف شبانه» به ترجمه حسین سلیمانی‌نژاد منتشر شده است. این آثار را نشر افق، افراز و چشمه انتشار داده‌اند.

پاتریک مودیانو صد و یازدهمین نویسنده‌ای است که از پیدایش جوایز نوبل تاکنون این جایزه را به دست می‌آورد. سال گذشته، آلیس مونرو نوبل ادبی را از آن خود کرد.

نویسندگان فرانسوی برنده نوبل ادبی

جایزه نوبل

آلفرد نوبل، کارخانه‌دار و پژوهشگر سوئدی (۱۸۳۳-۱۸۹۶) دینامیت را اختراع کرد و به خاطر خاصیت ویرانگر آن از احساس عذاب وجدان رنج می‌برد. او به امید جبران این اختراع ویرانگر، وصیت کرد که پس از او بنیادی به نام «نوبل» به پژوهشگرانی که دستاورد آنان برای بشریت مفید بوده است، جایزه‌ای به همین نام اهدا کند. آلفرد نوبل در زمان حیاتش ۳۵۰ اختراع را به نام خود ثبت کرده بود.

جوایز نوبل از سال ۱۹۰۱ اهدا می‌شوند. ارزش این جایزه از ۱۵۰ هزار کرون به تدریج به ده میلیون کرون افزایش پیدا کرده است. در سال ۲۰۱۲ به خاطر بحران اقتصادی ارزش این جایزه به هشت میلیون کرون کاهش پیدا کرد.

هر سال سه دانشمند می‌توانند این جایزه را بین خود تقسیم کنند. جایزه صلح نوبل نیز، هم به اشخاص و هم به نهاد‌ها اهدا می‌شود.

۱۰ دسامبر هر سال در سالگرد درگذشت آلفرد نوبل این جوایز در مراسم باشکوهی به برندگان تقدیم می‌شود.

آکادمی نوبل برندگان جایزه نوبل شیمی، فیزیک، ادبیات را برمی‌گزیند. برندگان نوبل پزشکی اما از سوی پژوهشکده کارولینسکا در سوئد انتخاب می‌شوند.

کمیته‌ای در پارلمان نروژ در اسلو برنده نوبل صلح را برمی‌گزیند.