پرونده هسته‌ای؛ آخرین تلاش‌ها در آخرین دقیقه‌ها

چالش دوازده ساله حکومت اسلامی با جامعه جهانی به روزهای پایانی خود - مهلت بیست و چهار نوامبر/ سوم آذر- نزدیک می‌شود . پس از ماه‌ها گفت‌وگوهای چند جانبه و سه جانبه، وزیران خارجه ایالات متحده آمریکا و جمهوری اسلامی در روزهای یکشنبه و دوشنبه (۹ و ۱۰ نوامبر) در مسقط و در حضور کاترین اشتون به مذاکره پرداختند. این گفت‌وگوها پشت درهای بسته انجام می‌شود و  سه‌شنبه نیز با حضور معاونان وزرای خارجه ایران و گروه ۱+۵  ادامه می یابد.

این نخستین بار است که مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵، خارج  ازمقرهای سازمان ملل و در یک کشور عربی عضو شورای همکاری خلیج فارس برگزار می‌شود.

بررسی مجموعه خبرها و اطلاعات  نشان می‌دهد که مذاکرات مسقط، مهم‌ترین بخش مذاکرات چهار ماه گذشته بوده است و آخرین تلاش‌های دیپلماتیک برای محدود کردن برنامه اتمی جمهوری اسلامی در برابر لغو یا تعلیق تحریم‌های بین‌المللی. به عبارت دیگر، این مذاکرات می‌تواند تکلیف توافق پایانی را تعیین کند.

هم‌زمان با گفت‌وگوهای مسقط، باراک اوباما رییس جمهوری آمریکا گفت: «همچنان فاصله زیادی بین مواضع ایالات متحده و ایران برای رسیدن به توافق بر سر برنامه  هسته‌ای وجود دارد.» اوباما تاکید کرد:« اولویت نخست آمریکا این است که مطمئن شود جمهوری اسلامی به سلاح اتمی دست پیدا نمی‌کند.»

محمد جواد ظریف وزیر خارجه حکومت اسلامی نیز در عمان گفت: «هنوز یک شکاف وجود دارد. اصل لغو تحریم‌ها در توافق ژنو پذیرفته شده و طرف غربی با اراده سیاسی می‌تواند رسیدن به توافق جامع را قابل دسترسی کند.» یک دیپلمات روس  یکشنبه شب به خبرگزاری رویترز گفت: «مساله غنی‌سازی حل شده فقط زمان و نوع برداشت تحریم‌ها باقی مانده است.»

رادیو زمانه در مصاحبه با دو کارشناس پرونده هسته‌ای، آقایان رضا تقی‌زاده در گلاسکو  و مهران مصطفوی در پاریس پرسش‌های زیر را در میان نهاده است:

• انتخاب مسقط برای آخرین تلاش‌های دیپلماتیک در آخرین دقیقه‌ها، چه دلایلی داشت؟

• همزمان با مذاکرات مسقط، باراک اوباما گفت: «فاصله زیادی» بین مواضع ایران و غرب وجود دارد . پیشتر هم اوباما وعده داده بود در صورت «توافق خوب» با ایران، کنگره را متقاعد می‌کنم . این توافق خوب به سود کدام طرف خواهد بود ؟

• چشم انداز  توافق در روز ۲۴ نوامبر/سوم آذر چگونه خواهد بود؟ با شتابی که این مذاکرات در دقیقه نود طی می‌کند چه گزینه‌ای را می‌توان پیش‌بینی کرد؟