«جشن تکلیف» در جشنواره «ایدفا»

در بیست و هفتمین جشنواره جهانی فیلم مستند آمستردام (ایدفا) فیلم مستند «جشن تکلیف» ساخته فیروزه خسروانی فیلمساز ایرانی در بخش پانوراما (چشم‌انداز) روی پرده رفت.

این فیلم شصت دقیقه‌ای که روایتگر زندگی دو دختر جوان است، با مراسم جشن تکلیفشان در سال ۱۳۸۴ آغاز می‌شود. پس از هشت سال فیروزه خسروانی سازنده فیلم به سراغ مریم و ملیکا که در آن زمان ۹ ساله و دوستانی صمیمی بوده‌اند می‌رود و تحولاتی که طی این هشت سال در رفتار و شخصیت آن‌ها رخ داده را در قالب این فیلم به نمایش می‌گذارد.

فیلمساز با وارد شدن به حریم خانه و زندگی این دو دختر جوان با آن‌ها به گفت‌وگو می‌نشیند. مریم و ملیکا از گذشته‌شان، آینده و آرزو‌هایشان می‌گویند.

مریم از یک خانواده مذهبی آمده و تربیتی مذهبی دارد. او از نه سالگی و بعد از مراسم جشن تکلیفش محجبه شده است. از‌‌ همان نه سالگی نماز خوانده و هنوز هم در شرایط سخت با خدا حرف می‌زند و از او کمک می‌خواهد. پرسش‌هایش را که کم هم نیستند با خدا در میان می‌گذارد.

بشنوید: گزارشی درباره مستند «جشن تکلیف»

مریم می‌گوید: «گاهی با خدا دعوا می‌کنم و وقتی که آرام‌تر شدم به خاطر گله‌هایم از او عذرخواهی می‌کنم.»

او با اینکه داشتن حجاب را نوعی مصونیت در محیط بیرون از خانه می‌داند، گاهی دچار شک می‌شود چون دلایل داشتن حجاب برایش به اندازه کافی قانع‌کننده نیست.

در مقایسه با مریم، ملیکا تربیتی متفاوت دارد. رویکرد این دو خانواده نسبت به مسائل اجتماعی، فرهنگی و به ویژه مذهبی این تفاوت آشکار را موجب شده است. ما در این فیلم مریم و ملیکا را به عنوان نمایندگان این دو طرز فکر می‌بینیم.

ملیکا از آرزو‌هایش می‌گوید: او می‌خواهد در آینده خارج از ایران زندگی کند و بازیگر شود و در فیلم‌های هالیوودی نقش‌آفرینی کند.

در جایی از فیلم وقتی از مادر ملیکا پرسیده می‌شود که چه آرزویی برای دخترش دارد، او فقط «شادی» را برایش آرزو می‌کند. از نظر او شاد بودن پایه و اساس خوشبختی و موفقیت است، او سلامت جسم را هم مرتبط به شاد بودن می‌داند.

مریم پس از سال‌ها به دیدن ملیکا می‌رود. این دو دختر جوان ضمن مرور کردن خاطرات کودکیشان، به این فکر می‌کنند که از کجا و چه زمانی دوستیشان کم‌رنگ شده و رفته رفته منجر به قطع ارتباطشان شده است.

آن‌ها بر این باورند که در‌‌ همان نه سالگی، بعد از مراسم «جشن تکلیف» و همزمان با محجبه شدن مریم، بینشان فاصله افتاده و تفاوت‌های فرهنگی – مذهبی تربیتشان‌، موجب این جدایی شده است.

فیلم مستند جشن تکلیف «ساخته فیروزه خسروانی در بیست و هفتمین دوره جشنواره فیلم مستند ایدفا در شهر آمستردام، موفق به دریافت جایزه «عدالت آکسفام گلوبال» شد.
پیش‌پرده مستند «جشن تکلیف» ساخته فیروزه خسروانی