میشل ولبک: آزادی بیان، تنها خواسته پیش‌پاافتاده فرانسوی‌ها

رمان «تسلیم» نوشته میشل ولبک، نویسنده جنجالی فرانسوی به آلمانی ترجمه شده و در پرتو حمله مسلحانه ۷ ژانویه به دفتر نشریه شارلی ابدو در پاریس در صدر رمان‌های پرفروش قرار گرفته است. به مناسبت انتشار رمان «تسلیم» در آلمان، میشل ولبک در شهر کلن، در محله مولهایم بخشی از رمانش را برای علاقمندان خواند و به پرسش‌های آنان پاسخ داد.

محله مولهایم از محلات مسلمان‌نشین در شهر کلن است. در سال ۲۰۰۴ بمبی در این محله منفجر شد و ۲۲ نفر را مجروح کرد. موضوع رمان «تسلیم» هم به مسلمانان مهاجر ربط دارد. در این رمان، محمد بن عابس، مسلمانی عرب‌تبار از حزب ابداعی «اخوان‌المسلمین» در انتخابات ریاست جمهوری فرانسه در سال ۲۰۲۲ در ائتلاف با ماری لوپن، رهبر جبهه ملی به کاخ الیزه راه پیدا می‌کند.

بیشتر بخوانید: اگر مسلمانان کاخ الیزه را فتح کنند

رمان «تسلیم» نوشته میشل ولبک ۷ ژانویه در فرانسه منتشر شد. هم‌زمان با انتشار این رمان حادثه تروریستی حمله مسلحانه به دفتر نشریه «شارلی ابدو» اتفاق افتاد و میشل ولبک نیز مخفی شد. در کلن برای نخستین بار او روی صحنه و بین مردم رفت.

میشل ولبک درباره حادثه تروریستی ۷ ژانویه گفت: «این حادثه نشان داد که خواسته و آرزوی فرانسوی‌ها بسیار پیش‌پاافتاده است. آن‌ها آزادی بیان می‌خواهند.»

نویسنده رمان «تسلیم» با اشاره به مفهوم «قهرمان» درباره شهامت مدنی شهروندان گفت: «اغلب مواقع اروپایی‌ها را متهم می‌کنند به بی‌شهامتی و به اینکه دیگر نمی‌توانند قهرمان باشند، غافل از آنکه برای یک عمل قهرمانانه حتماً نباید قهرمان بود.»

او سپس به کارتونیست‌ها و روزنامه‌نگاران کشته شده در حمله مسلحانه به دفتر نشریه «شارلی ابدو» اشاره کرد و گفت: «برای قهرمان بودن کافی‌ست که بر سر عقیده‌مان بمانیم. کارتونیست‌های شارلی ابدو بر سر عقیده‌شان ماندند.»

بیشتر بخوانید: چهار کارتونیست به قتل رسیده فرانسوی

«کابو»، «شارب»، «تینیوس» و «ولینسکی»، چهار کارتونیست باسابقه و چیره‌دست فرانسوی بودند که همراه با نیمی از اعضای تحریریه «شارلی ابدو» در حمله مسلحانه چهارشنبه، ۷ ژانویه به دفتر این نشریه به قتل رسیدند.

نیلز میکمار، یکی از خبرنگاران روزنامه «فرانکفورتر آلگماینه» مجری این برنامه بود و یک بازیگر آلمانی به نام روبرت دوله فرازهایی از رمان «تسلیم» نوشته میشل ولبک را خواند.

مجری برنامه این پرسش را مطرح کرد: آیا ولبک گمان نمی‌کند با نوشتن کتابی مانند «تسلیم» به اسلام‌هراسی در فرانسه دامن بزند و به این ترتیب عده بیشتری به «جبهه ملی» و ماری لوپن روی بیاورند؟

ولبک در پاسخ گفت: «برای من اصلاً این چیزها مهم نیست. تا امروز هم پیش نیامده که کسی به خاطر خواندن یک رمان عقیده سیاسی‌اش را تغییر دهد.»

ولبک در ادامه این بحث به گرایش سیاسی غالب در فرانسه اشاره کرد و گفت: «فرانسه یک کشور دست راستی‌ست که یک رییس جمهور سوسیالیست بر آن حکومت می‌کند. اگر فرانسوا اولاند سال ۲۰۱۷ هم در انتخابات ریاست جمهوری فرانسه پیروز شود، اوضاع به هم می‌ریزد و کشور به جای خطرناکی می‌رسد.»

ولبک درباره علت محبوبیت روزافزون «جبهه ملی» به رهبری ماری لوپن در فرانسه گفت: «جبهه ملی از احساسات نوستالژیک فرانسوی‌ها و احساسات ملی‌گریانه آن‌ها که از زمان شارل دوگل باقی مانده به نفع خودش استفاده می‌کند.»

میشل ولبک اتهام اسلام‌هراسی را رد کرد و گفت: «باید به مردم این فرصت داده شود که عقایدشان را آزادنه بیان کنند. فقط به این شکل است که آن‌ها تعریف می‌کنند که در زندگی چه اتفاق‌هایی برایشان افتاده است.»

میشل ولبک به تبعیض اجتماعی و به مشکلات مهاجران در حومه شهرهای بزرگ در فرانسه اشاره‌ای نکرد. مانوئل والس، نخست‌وزیر فرانسه، سه‌شنبه ۲۰ ژانویه، همزمان با برگزاری جلسه داستان‌خوانی و بحث و گفت‌و‌گوی میشل ولبک در کلن، از «آپارتاید اجتماغی و قومی» در فرانسه سخن گفت و تبعیض‌های اجتماعی را از مهم‌ترین دلایل اسلام‌گرایی افراطی در میان مسلمانان مقیم فرانسه دانست.