هزینه‌های بقای شهردار تهران در سپهر سیاسی کشور

نقش آفرینی پررنگ غلامحسین کرباسچی شهردار تهران در دهه هفتاد و ورود محمود احمدی نژاد از شهرداری تهران به کاخ ریاست جمهوری، انگیزه های لازم را برای باقر قالیباف شهردار فعلی تهران فراهم کرده است که تلاش کند از مجرای شهرداری خود را در عرصه سیاسی کشور مطرح سازد. اقدامات سیاسی سردار دکتر قالیباف گرچه با پاسخ منفی مردم به ویژه شهروندان تهرانی مواجه شده اما گویا وی و حامیانش همچنان این نهاد غیر سیاسی را جایگاه مناسبی برای جلوه گری های سیاسی خود می دانند.

جابجایی نقش ها و مسئولیت ها در نظام حکومت ولایت فقیه چیز عجیبی نیست و در طول عمر سی و شش ساله این حکومت بدون توجه به همه قواعد منطقی نظام های اداری همچنان ادامه دارد. حضور سازمان های آموزشی در فعالیت های اقتصادی، فروش نفت توسط نیروی انتظامی، فیلمسازی توسط مراکز نظامی، کارهای فرهنگی توسط نهادهای اطلاعاتی، . . . نمونه هایی از این دست اقدامات است. اینکه سازمان های مختلف که دارای وظایف و مسئولیت های روشن قانونی هستند، وارد فعالیت هایی غیرمتعارف می شوند را باید در نظام فکری و تربیت اداری مدیران و سیاست گذاران این سازمان ها جستجو کرد، اما مناسبات قدرت، شیوه غیر معمول اداره امور، بی توجهی به توصیه های کارشناسان و مسائلی از این دست نیز در بروز این نوع رفتارها دخیل است. از طرفی تمایل وصف ناپذیر سردمداران نظام ولایت فقیه به سیاسی کردن همه امور و قاعده مند نبودن فعالیت های سیاسی در کشور نیز به این وضعیت دامن زده است. همچنین افراد بسیاری هستند که قرار گرفتن در راس سازمان های مرتبط با مردم را موقعیتی برای کسب محبوبیت عمومی و ورود به عرصه های سیاسی و نظام قدرت می دانند.

سردار دکتر محمد باقر قالیباف که خود را در قامت همزمان فرمانده نظامی، خلبان هواپیمای مسافری، استاد دانشگاه، مدیر اجرایی، نظریه پرداز اجتماعی، . . . معرفی می کند، بدون شک در مقایسه با افرادی چون محمود احمدی نژاد شایستگی های بیشتری را در خود می بیند که به مدد همین ویژگی ها خود را فردی شاخص در عرصه سیاسی کشور ارزیابی می کند؛ بر همین اساس و به پشتوانه روابطی که با فرماندهان سپاه پاسداران دارد از امکانات اداری و موقعیت شهرداری تهران برای پیشبرد اهداف سیاسی اش سود می برد. مناسبت های مذهبی و انقلابی یکی از بهترین و کم هزینه ترین شرایط را برای وی فراهم می سازد که این برنامه را در ابعاد بزرگتری پیش ببرد. حضور پر رنگ شهرداری تهران در برنامه های اربعین سالجاری در عراق و همراهی با تبلیغات ضد آمریکایی در تهران یکی از این نوع اقدامات است.

در هنگامه نصب بیلبوردهای ضد آمریکایی در تهران در سال۱۳۹۲ وقتی که همه توجه به سمت موسسه وابسته به بسیج معطوف شده بود، کمتر کسی توجه کرد که شهرداری تهران حامی اصلی این گروه بوده، اما ادامه این دست اقدامات و اوجگیری آن در بهمن ماه سال ۱۳۹۳ و اظهارات بی پروای رئیس سازمان بسیج شهرداری تهران نشان داد که سردار دکتر قالیباف با صراحت و جرات بیشتری در این مسیر گام بر می دارد. این در حالی است که اعضای شورای شهر تهران نیز در این مورد مجادله کرده و اقدامات شهرداری با اعتراض دو تن از نمایندگان همراه شده است. (1) اقدامات سیاسی اخیر شهردار تهران که شامل صدور مجوز و تامین هزینه تهیه و نصب بیلبوردهای موسوم به «عنایت آمریکایی» (2) در شهر بود، با چاپ و توزیع وسیع پوسترهای دیگری با موضوع مذاکرات هسته ای، این سازمان را تبدیل به بخش پشتیبانی تبلیغات یکی از جناح های سیاسی کرده. این اقدام که قابل توجیه به عنوان همراهی عمومی با سیاست ها و تبلیغات مناسبتی نظام ولایت فقیه نیست، به طور آشکار شهرداری تهران را وارد منازعات جناح های سیاسی نموده است.

روشن است که هم شهردار تهران و هم حامیان و مخالفین وی معنای این تغییر رویه آشکار را درک می کنند و تشدید نگرانی ها از این زوایه قابل فهم است. سردار دکتر قالیباف در پی شوک کسب آرایی ضعیف تر از برخی اعضای شورای شهر، در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۹۲ تا مدتها دچار سرگردانی در تعیین جایگاه خود در فضای سیاسی کشور بود؛ اما منازعات درونی جناح ها در مقطع ویژه مذاکرات هسته ای وی راناگزیر از اعلان موضع صریح کرده است. از چندین ماه پس از شکست سنگین انتخاباتی نیز وی با نزدیک شدن به محسن رضایی و به کارگیری وابستگان او در پست های شهرداری تمایل به ادامه حضور در عرصه سیاسی رانشان داده بود. درست در روزهایی که انتخاب مجدد قالیباف به شهرداری تهران مورد بحث بود، نصب برخی از نزدیکان محسن رضایی در شهرداری پرسش هایی را ایجاد کرد؛ مهمترین این انتصابات معرفی شهرام گیل آبادی یکی از اعضای حلقه نزدیک به محسن رضایی و انتقال وی و گروهی دیگر به روابط عمومی شهرداری بود، انتصابی که نشان داد مسکوت ماندن پرسش حول غیر قانونی بودن انتخاب مجدد قالیباف در سمت شهردار تهران چندان هم بی دلیل نبوده.

بلافاصله پس از این انتصاب روابط عمومی شهرداری به مرکز ارتباطات و امور بین‌الملل تغییر نام داده و در جایگاه معاون شهردار قرار گرفت؛ سازمانی که اینک جایگاه مدیریت و فعالیت گروه بزرگی از مدیران زاده استان لرستان است و وجه مشترک همه آنها همکاری دیرینه با محسن رضایی و سابقه همکاری با وی در مجمع تشخیص مصلحت، ستادهای انتخاباتی وی و روزنامه و سایت متعلق به اوست. از همین رو زنجیره اقدامات پر رنگ وی در اعزام گروه کثیری از کارکنان و مدیران شهرداری به عراق برای حضور در مراسم اربعین، تا نقش آفرینی در مراسم دهه فجر قابل فهم می شود. از طرفی اختصاص بودجه هنگفت به سازمان بسیج شهرداری در لایحه بودجه سال آینده (3)، هزینه رقم سنگین هزینه بالغ بر ۳۰۰ میلیارد برای مراسم اربعین، و واگذاری کامل بودجه و فعالیت روابط عمومی شهرداری به نزدیکان محسن رضایی نشان می دهد که سردار دکتر قالیباف برای ماندن در سپهر سیاسی کشور حاضر به صرف هر نوع هزینه است. قابل توجه اینکه روابط عمومی شهرداری که اینک به نام مرکز ارتباطات و امور بین‌الملل شناخته می شود مدیریت همه فعالیت های تبلیغاتی شهرداری شامل بیش از ۷۰ سایت اینترنتی و روزنامه های وابسته به شهرداری را برعهده دارد و بدون آنکه در فعالیتهای جاری خدمات شهری مداخله داشته باشد، در مقایسه با سایر معاونت ها بودجه کلانی را دریافت می کند. گسترش فعالیت ها، ورود نیروهای جدید، و توسعه اندازه این بخش از شهرداری در حالی انجام می شود که درآمدهای شهرداری در سال اخیر دچار افت شدید شده و حتی بسیاری از پیمانکاران جزء نیز بیش از یکسال در انتظار دریافت مطالبات خود از شهرداری هستند.

گرچه سردار دکتر قالیباف پیش از این نیز با انتصاباتی پرسش برانگیز مانند انتصاب میثم مظفر (4 و 5) جوانی بی تجربه به ریاست سازمان تاکسیرانی تهران، از جیب شهروندان برای حفظ روابط سیاسی خود بهره برده، و یا در روزهای اخیر برادر عروس خود را نیز به سمت نماینده شهرداری در بانک شهر گماشته است؛ (6) این جوان بی تجربه داماد محسن رضایی است؛ اما اینک به نظر می رسد که رفع مشکل اشتغال و تامین مالی گروه بزرگ وابستگان به دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام ولایت فقیه هزینه بقای شهردار در عرصه سیاسی را برای مردم تهران شهر بسیار بالا برده.

پی نوشت:

لینک مطلب در تریبون زمانه