جان نش، ریاضیدان «ذهن زیبا» در تصادف کشته شد

جان فوربز نش جونیور، ریاضی‌دان برنده جایزه نوبل اقتصاد که داستان زندگی او الهام‌بخش فیلم‌نامه «ذهن زیبا» شد، در سن ۸۶ سالگی به همراه همسرش در سانحه رانندگی درگذشت.

نش، نابغه ریاضیات نظری بود که در جوانی به بیماری اسکیزوفرنی مبتلا شد و در طول زندگی خود با آن مبارزه می‌کرد. داستان زندگی او در فیلم «ذهن زیبا» به آگاهی‌رسانی عمومی در مورد بیماری‌های روانی و مبازه با فرهنگ ننگ شمردن این بیماری‌ها کمک کرد.

نش به همراه همسرش، آلیشیا لوپز هریسون، سوار تاکسی بودند که راننده در شاهراه نیوجرسی کنترل ماشین را از دست می‌دهد و این دو به بیرون از ماشین پرتاب شده و کشته می‌شوند. لوپز هریسون فیزیکدان بود و با نش در دانشگاه ام‌آی‌تی آشنا شده بود.

نظریه‌پردازی‌های جان نش در تئوری بازی‌ها، هندسه دیفرانسیل، معادله دیفرانسیل با مشتقات پاره‌ای و احتمالات در دانش‌های ریاضیات، اقتصاد، محاسبات، زیست‌شناسی فرگشتی، هوش مصنوعی، حسابداری، سیاست و نظریه‌های نظامی مورد استفاده قرار گرفته‌اند. او در سال ۱۹۹۴ جایزه نوبل اقتصاد را مشترکا به همراه راینهارد سلتن و جان هارسانی دریافت کرد.

در سال‌های آخر عمر، نش به عنوان پژوهشگر ارشد در دانشگاه پرینستون کار می‌کرد.

فیلم «ذهن زیبا»

در سال ۱۹۵۹، نش مبتلا به روان‎گسیختگی پارانوئید (اسکیزوفرنی پارانوئید) شد و در بیمارستانی روانی بستری شد. پس از سال ۱۹۷۰، نش توانست به کمک داروها اسکیزوفرنی را به حدی کنترل کند که به کار علمی خود بازگردد.

مبارزه نش با بیماری‌اش و بهبودی نهایی او، سوژه کتاب زندگی‌نامه‌ای شد که سیلویا ناسار با عنوان «ذهن زیبا» نوشت؛ این کتاب جایزه پولتیز را دریافت کرد. ران هاوارد فیلم «ذهن زیبا» را در سال ۲۰۰۱ بر اساس همین کتاب و با بازی راسل کرو در نقش نش، ساخت. این فیلم در آگاهی‌رسانی عمومی در مورد بیماری اسکیزوفرنی و اینکه این بیماری قابل کنترل است، نقش داشت.

«ذهن زیبا» برنده چهار جایزه اسکار بهترین فیلم، بهترین کارگردان، بهترین فیلمنامه اقتباسی و بهترین بازیگر نقش مکمل زن شد. فیلم همچنان نامزد بهترین بازیگر نقش اول مرد، بهترین ویرایش فیلم، بهترین گریم و بهترین موسیقی متن شد.

با این حال بسیاری از منتقدان بر این باور بودند که فیلم‌نامه‌نویس این درام، به زندگی نش وفادار نبوده و برخی از جنبه‌های زندگی او به خصوص روابط جنسی و عاطفی‌ای که نتیجه آن فرزند نش با زنی است که در زمانی که در بیمارستان روانی بستری بود پرستار او بوده، خوب بازتاب نداده است.