تخريب تدريجی تخت جمشيد بر اثر افزايش گلسنگ‌ها

تخت جمشيد، مشهورترين اثر باستانی ايران که در فهرست ميراث جهانی يونسکو نيز به ثبت رسيده‌‌ بر اثر افزايش گلسنگ‌ها در معرض تخريب تدريجی قرار گرفته است.

به گزارش خبرگزاری مهر، در حال حاضر بيش از ۱۰۰ نوع گلسنگ در تخت جمشيد شناسايی شده در حالی که در سال ۱۳۸۲ تعداد ۶۵ نمونه گلسنگ در اين بنای تاريخی شناسايی شده بود.

گلسنگ موجودی متشکل از قارچ و جلبک است که با سرعت بسيار کم رشد می‌کند. بسياری از گونه‌های اين گياه روی سنگ‌ها می‌رويند و مواد معدنی آن‌ها را جذب می‌کنند که در نتيجه‌ فعل و انفعال گلسنگ، سنگ‌ها می‌شکنند و به خاک تبديل می‌شوند.

افزايش گلسنگ‌ها در تخت جمشيد، نقوش اين بنای جهانی را با خطر نابودی روبه‌رو کرده است.

امين محمودزاده، استاد دانشگاه در رشته مرمت می‌گويد که پيشتر در تخت جمشيد، گلسنگ‌ها با روش‌های فيزيکی از بين برده می‌شده، «به گونه‌ای که گلسنگ‌ها را به صورت سطحی بيرون می‌آوردند و ريشه آن در کتيبه باقی می‌ماند اما اين کار از مدت‌ها قبل به دليل مشکلاتی که به وجود آمده، متوقف شده است.»

به گفته محمودزاده، وجود گلسنگ در بين نقش برجسته‌ها «ترک خوردگی و فرسايش» را به همراه دارد.

اين استاد دانشگاه افزوده: «باران‌های اسيدی و شرايط اقليمی منطقه در به وجود آمدن آن‌ها تأثير بسزايی داشته زيرا رطوبت فضا را برای ايجاد گلسنگ فراهم می‌کند.»

بارش باران‌های اسيدی ناشی از افزايش مواد آلاينده اطراف تخت جمشيد، اين اثر تاريخی جهانی با قدمت ۲۵۰۰ ساله را در معرض تخريب و نابودی قرار داده است.

سال‌هاست فرسايش مداوم، رشد گلسنگ‌ها، ترک‌خوردگی، شکستگی سنگ‌ها و کتيبه‌های تاريخی و نيز آلودگی‌های محيطی از جمله باران‌های اسيدی روند تخريب بناهای موجود در تخت جمشيد و پاسارگاد را گسترش داده است.

اين در حالی است که مسئولان سازمان ميراث فرهنگی به‌عنوان دست‌اندرکاران اصلی نگهداری از ميراث فرهنگی هنوز راهکار مناسبی برای جلوگيری از اين آسيب‌ها و نگهداری از کاخ‌های باقی‌مانده از تمدن ايران باستان ارائه نکرده‌اند و اين مجموعه ميراث جهانی از سال‌های گذشته تاکنون در برابر اين آسيب‌ها به حال خود‌‌ رها شده است.

تخت جمشيد در سومين نشست کميته ميراث جهانی يونسکو در سال ۱۹۷۹ ميلادی به اتفاق آرای حاضران در جلسه به ثبت جهانی رسيد.

تخت جمشيد مجموعه‌ای از کاخ‌ها و بناها است که از دوران هخامنشی به جا مانده است. بنای تخت جمشيد، متعلق به دوران هخامنشی است (۵۵۰ تا ۳۳۰پيش از ميلاد) و در ۴۵ کيلومتری شمال شرق شيراز، در نزديکی شهر مرودشت قرار دارد.