مصادره تشییع جنازه غواصان؛ به نام مردم به کام دلواپسان

کمیته جست‌وجوی مفقودین ستاد کل نیروهای مسلح ایران، اواخر اردیبهشت ماه امسال اعلام کرد که پیکر ۲۷۰ نفر از کشته‌شدگان ایرانی در جنگ ایران و عراق را کشف کرده است. ۱۷۵ نفر از این افراد غواصانی بودند که در عملیات کربلای ۴ کشته شده بودند.

پس از اعلام این خبرگفته شد که این غواصان با دستان بسته و زنده دفن شده‌اند و همین مساله بار دیگر توجه افکار عمومی را به مسائل جنگ و قربانیان آن برانگیخت. گروه‌هایی از ایرانیان فارغ از انگیزه‌های سیاسی و ایدئولوژیک جنگ هشت ساله ایران و عراق کشته شدگان را قهرمانانی خواندند که برای حفاظت از مرزهای وطن، جانفشانی کرده‌ بودند. بسیاری از این گروه‌ها اعلام کردند که در تشییع جنازه این غواصان شرکت خواهند کرد.

گروه‌های مستقل مردمی که روز سه‌شنبه ۲۶ خرداد ماه به میدان بهارستان تهران رفتند، مراسم تشییع جنازه قربانیان جنگ را مصادره شده یافتند. به گزارش بسیاری از شاهدانی که روایت خود را در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرده‌اند، از قبل همه چیز مهیا شده بود تا فرصتی برای حضور گروه‌های مستقل و غیروابسته مردم باقی نماند.

به گزارش خبرگزاری آنا، روی برخی اتوبوس‌ها و خودروها، عباراتی مانند «تجمع امت حزب‌الله برای اعلام انزجار از حضور زنان در ورزشگاه‌ها» نوشته شده بود و شعارهای «لبیک یا حسین»، «هیهات من الذله»، «مرگ بر منافق» و ... شنیده می‌شد. مغازه‌های اطراف خیابان جمهوری پرچم‌های قرمز رنگی را بر مغازه‌های خود افراشته بودند که توسط برگزارکنندگان به آن‌ها داده شده بود.

برخی از شرکت‌کنندگان هم پرچم‌های زرد رنگی در دست داشتند که شعار «هیهات من الذله» و «نه سازش، نه تسلیم، نبرد با آمریکا» روی آن‌ها نوشته شده بود. پرچم‌های زرد رنگی با آرم انرژی هسته‌ای و با عبارت «ما تا آخر ایستاده‌ایم» هم در میان مردم توزیع شده بود.

در حالی که فعالان حقوق زنان ایران مدت‌هاست در حال تلاش برای کسب حق ورود زنان به استادیوم‌های ورزشی هستند و این تلاش‌ها در روزهای اخیر با تهدیدهایی از سوی گروه‌های تندرو و مخالفت مراجع تقلید و روحانیون روبه‌رو شده، در مراسم تشییع غواصان کشته شده، بیانیه‌ای با امضای جمعی از طلاب مدرسه ایروانی در مخالفت با حضور زنان در ورزشگاه در میان مردم پخش شد.

پلاکاردی هم در فضای برگزاری مراسم تشییع نصب شده بود که تصویر زمینه آن یک دانشمند هسته‌ای را با روپوش سفید نشان می‌داد. دست‌های دانشمند از پشت بسته شده و زیر آن نوشته‌ شده بود: «دیروز آواکس‌های آمریکایی کربلای ۴ را لو دادند؛ امروز نقشه آژانس آمریکایی چیست؟»

تریبون رسمی این برنامه هم در اختیار افرادی بود که آشکارا مذاکرات هسته‌ای را نشانه گرفته بودند. از خوانده شدن این جمله روح‌الله خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی که «کسی تصور نکند ما راه سازش با جهانخواران را نمی‌‏دانیم، ولی هیهات که خادمان اسلام به ملت خود خیانت کنند! ...»، تا گفتن اینکه: «اگر همه ما را به اسارت ببرند هیهات که نامه شرک و نفاق را امضا کنیم.»

محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام هم به عنوان سخنران این برنامه، آشکارا به مذاکرات هسته‌ای اشاره کرد و با معنادار خواندن همزمانی تشییع غواصان ایرانی با مذاکرات هسته‌ای گفت:«همين غواصان دست‌ بسته ما دارند به شما می‌گويند که اگر دست‌های ما بسته باشد و ما را تيرباران هم کنيد، ما تسليم زور و زياده‌ خواهی نخواهيم شد.»

رضایی گفت: «صدای این مردم را کسانی که پشت میز مذاکره‌اند خوب بفهمند.»

او همچنین به مقایسه‌ای تاریخی دست زد: «پیام ملت ایران است که ما دوران قاجار و دوران پهلوی را در کشور تکرار نخواهیم کرد، سیاست خارجی قاجار و پهلوی در ایران تکرار نخواهد شد. ما ۳۰۰ سال وابستگی، عقب ماندگی و تجزیه ایران را کنار گذاشته‌ایم و با کسی جنگ نداریم، ما می‌گوییم حرف منطقی ملت ایران را گوش کنید.»

استفاده از فضای تشییع جنازه غواصان کشته شده برای فرستادن پیام‌های سیاسی به دولت حسن روحانی، با سخنان مداحان دعوت شده به مراسم و در گزارش‌های تلویزیون دولتی ایران ادامه پیدا کرد؛ ضمن اینکه رسانه‌های نزدیک به جریان‌های تندرو باز هم عکس‌هایی از حضور چهره‌های متفاوت مردم را منتشر کردند، عکس‌هایی از زنان به اصلاح «بدحجاب» و مردانی با پوشش متفاوت با اکثریت حاضر در مراسم.

محمود کریمی مداح، خطاب به حسن ‫‏روحانی گفت: «اگر عرضه نداری برو کنار! تویی که توافق هسته‌ای را با ایثار و شهادت مقایسه می‌کنی. اگر مردی یک سر بیا شلمچه!»

سعید حدادیان هم گفت: «ما هم امروز خطاب به آنی که می‌گويد شما از جيب ملت خبر نداريد می‌گوييم که جيب ملت پر از عکس احمدی روشن است، پر از وصيت‌نامه شهداست، پر از سربند يا زهرا و يا حسين است. اين مردم ايستاده‌اند، شما کم نياوريد.»

نردبان از استخوان

برخی از کاربران شبکه‌های اجتماعی با توصیف فضای غالب مراسم تشییع جنازه غواصان کشته شده به عنوان مراسمی از پیش تصرف شده، روایت کرده‌اند که با وجود تمایل به شرکت در این مراسم، در نهایت آن را ترک کرده‌اند. هر چند گروه‌های مختلفی از مردم هم در بخش‌های دیگر این مراسم و در مکان‌هایی دیگر حاضر شدند و به ابراز احساسات خود پرداختند. بنا بر گفته‌های این شاهدان، در میان جمعیتی که گویی برای تجدید بیعت با دلواپسان آمده بودند، گروه‌هایی از مردم تنها فداکاری سربازان جنگ را ارج نهادند.

برخی از چهره‌های دولت حسن روحانی هم که آماج اصلی حملات این مراسم بودند، به مصادره شدن آن واکنش‌هایی نشان دادند.

از جمله، پرویز اسماعیلی، معاون ارتباطات ‌دفتر رئیس‌جمهوری ایران، با نوشتن یادداشتی به «استفاده ابزاری از تشییع جنازه شهیدان» اعتراض کرد و مراسم تشییع را موجب سوء‌استفاده برخی و مجال توهین آشکار و توزیع سازمان یافته شب‌نامه‌ها و تراکت‌ها علیه همین دولت و مسوولان خواند. بنا بر توضیح اسماعیلی، «دوربین، تابلویی را به تصویر می‌کشد که نوشته "شهدا شرمنده‌ایم ... که دکتر ظریف با قاتلان شما خوش و خندان است" و ظریف کمی آن‌طرف‌تر، بدون هماهنگی‌های مرسوم به دیدار دسته گل‌هایِ دست بسته میهن آمده است.»

همچنین حسن يونسی که نايب ریيس اول شورای مرکزی حزب ندای ايرانيان است، در صفحه فيس‌بوک خود نوشت: «خيلی چيزها و خيلی ارزش‌ها در اين سال‌ها نبايد رنگی می‌شدند ولی وقتی کيسه آدم‌ها خالی می‌شود از هرچه در انبان دارند خرج می‌کنند. خواهش و خواهش، بگذاريد چيزهايی برای اين مردم بی‌رنگ باقی بماند. لطفاً شهدا را رنگ نکنيد.»

سخنگوی دولت هم در واکنش به مراسم روز گذشته گفته است کسانی که با هر انگیزه‌ای در مجامع ملی علیه دولت شعار می‌دهند خلاف مصالح ملی عمل می‌کنند و این اتفاقات با توصیه‌های رهبری در تعارض است.

این نخستین بار نیست که جمهوری اسلامی از احساسات و عواطف ملی مردم برای تحکیم و ترویج مبانی فکری و سیاسی خود استفاده کرده است. پیش از این راهپیمایی‌های روز پیروزی انقلاب، عمدتا بهانه‌هایی بوده‌اند که با تاکید بر حس وطن‌پرستی و عرق ملی، گروه‌های مختلف مردم را به عرصه کشانده‌اند و گاه نیز با تاکید بر زیر پا گذاشته شدن هنجارهای مذهبی، احساسات مذهبی مردم، زمینه تحریک و تشویق آن‌ها به حضور خیابانی قرار گرفته است و این بار نیز با تاکید بر دست بسته بودن غواصان کشته شده و پررنگ کردن مساله دفاع از وطن، حضور مردم به نفع یک جریان خاص سیاسی مصادره شده است.

از میان مردمی که از مصادره شدن احساسات‌شان در تشییع جنازه غواصان کشته شده گله کرده‌اند، یکی از کاربران شبکه‌‌های مجازی نوشته است: «می‌گذارندت توی یک ویترین خوشگل شیشه‌ای و بدون اینکه اصلا برایشان مهم باشد که خانواده‌ات با دیدن این صحنه چه حالی می‌شوند، هی تند و تند و تند از تو عکس می‌گیرند و بعد زیر عکس‌هایت پیام‌های سیاسی می‌نویسند و ربطش می‌دهند به مذاکرات اتمی و تحریم و آمریکا و ژنو .... خلاصه تو که خوشی نکردی توی این دنیا، ولی الحق که این چهار تا استخوانت چه حالی داد به این جماعت. چه وقتی! درست و به موقع. بعدش هم که توی تشییع جنازه‌ات حسابی کارناوال سیاسی راه انداختند و حریف‌شان را کوبیدند، می‌گذاردنت توی خاک، جایی که ۳۰ سال بودی. بعد هر از گاهی دوباره از تو عکسی منتشر می‌کنند و می‌گویند شهدا شرمنده‌ایم، دارند با خون شما بازی می‌کنند! البته منظورشان آن معاون رئیس جمهوری که ۲۰ هزار میلیارد دزدیده نیست‌ها .... خون شماها فقط و فقط و فقط به ساپورت و شال دخترها حساسیت دارد، آن‌ها هستند که از خون شما سوء‌استفاده کردند، این دختر ژیگول‌ها هستند که خون شما را لگدمال کردند، نه آن‌هایی که ۳۰ سال است از زنده و مرده و استخوانت نردبان ساخته‌اند.»