خودشکوفایی و بخشندگی از نوع زاکربرگ
زاکربرگ می‌خواهد دنیایی را تصور کنیم که مردم می‌توانند بیشتر تجربه کنند و به هر فرصتی دسترسی داشته باشند. مشخص نیست که این ایده‌ای بشردوستانه است یا استراتژی ۱۰ ساله فیس‌بوک.
بچه‌دار شدن، زاکربرگ را به فکر ماترک‌اش انداخت تا آنجا که در «نامه‌ای به دخترمان» نوشت که همسرش و خودش دوست دارند مکس در دنیایی بهتر از آنچه امروز هست رشد کند. این پست از سوی میلیون‌ها نفر از جمله ملیندا گیتس، شکیرا، و مارتا استوارت لایک خورد.
زاکربرگ در پاسخ تبریک شرلی سندبرگ، مدیر اجرایی فیس‌بوک نوشت که مکس «حتما به سمت بهینه بودن می‌رود» (Max ‘is clearly going to be a Lean In girl’) این عبارت اشاره‌ای است به کتاب سندبرگ در سال ۲۰۱۳ که زنان را به مدیرعامل شدن تشویق می‌کند.
خبر خوبی که زاکربرگ به نوزادش می‌دهد این است که دنیا تنها در یک حالت بهتر می‌شود: با تقدیر از فناوری. در نامه‌اش می‌نویسد: «درحالی که تیتر خبرها اغلب بر خرابی‌ها تمرکز کرده‌اند، دنیا در بسیاری جهات در حال بهتر شدن است. سلامت رو به بهبودی است. فقر کمتر می‌شود. دانش رشد می‌کند. مردم به‌هم متصل می‌شوند. پیشرفت فناوری در هر زمینه‌ای یعنی زندگی تو باید از هر جهت بسیار بهتر از ما باشد.»
تنها تصور کنید که چطور می‌شود زندگی بسیار بهتری از زاکربرگ و همسرش داشت که سال گذشته ۱۰۰ میلیون دلار در بهشت ۳۰۰ هکتاری خود در هاوایی خرج کردند. (علاقه او به گوشه‌ای خلوت و منزوی از سوی بسیاری از افرادی که علیه فیس‌بوک و به دلیل شکستن حریم خصوصی اقامه دعوا کرده‌اند تایید شده است.) برخلاف پیش‌بینی زاکربرگ مشخص نیست که دختر او بتواند زندگی بهتری در نسل بعدی داشته باشد.
در نامه روشن می‌شود که زاکربرگ بخش عمده‌ای از ارث مکس، یعنی ۹۹ درصد سهامش در فیس‌بوک را که ارزشی معادل ۴۵ میلیارد دلار دارد، وقف ایجاد آرمان‌شهری فناورانه خواهد کرد اما حداقل این میراث از دسترسی مالیات‌بگیران خلاص می‌شود. البته فیس‌بوک در سال ۲۰۱۲ هم هیچ مالیات شرکتی (corporate income tax) در آمریکا نداده و در سال گذشته نیز در بریتانیا تنها ۴۳۲۷ پوند مالیات پرداخته است. (متوسط درامد در بریتانیا ۲۶۵۰۰ پوند در سال است و سهم هر کارمند برای مالیات بر درامد و بیمه ۵۳۹۲ پوند می‌شود).
سازمان نوپای «ابتکار عمل چن زاکربرگ» برخلاف آنچه گفته می‌شود یک خیریه نیست و سازمانی با مسئولیت محدود است (البته نوع خاصی از مسئولیت محدود که به آن limited liability corporation گفته می‌شود. این سازمان‌ها عموما مالیات نمی‌دهند). این سازمان که توسط زاکربرگ اداره خواهد شد دو هدف برای خودش تعیین کرده است: اول آنکه به «اعتلای پتانسیل انسانی» کمک کند و دوم به «ترفیع و تبلیغ برابری» برای نسل آینده بپردازد. باید گفت برای اینکه کنترل زاکربرگ بر فیس‌بوک حفظ شود حداقل در سه سال آینده، بیش از یک میلیارد دلار در سال به این موسسه نخواهد داد.
در هدف اول که «اعتلای پتانسیل انسانی» است، زاکربرگ از ما می‌خواهد دنیایی را تصور کنیم که مردم می‌توانند «صدها بار بیش از ما یاد بگیرند و تجربه کنند و به هر ایده، انسان و فرصتی دسترسی داشته باشند.» مشخص نیست که این حرف ایده‌ای بشردوستانه است یا استراتژی ۱۰ ساله فیس‌بوک. (می‌شود حدس زد که زاکربرگ بگوید هر دو. چرا که نه). در هدف دوم که تبلیغ برابری است زاکربرگ می‌گوید که ما نباید این کار را تنها «به خاطر عدالت یا کار خیر انجام دهیم بلکه هدف ما باید پیشرفت بشر باشد».
مشکل کودکان گرسنه این نیست که گرسنه‌اند، بلکه باید دید اگر گرسنه نبودند چه دستاوردی داشتند. ظاهرا نژادپرسی، بیگانه‌هراسی و هموفوبیا هم وارد می‌شود: «اگر می‌ترسی که به خاطر رنگ پوستت به جای دانشگاه به زندان بروی، یا خانواده‌ات به دلیل وضعیت قانونی تو از کشور اخراج شوند، شاید هم به خاطر دین، جهت‌گیری جنسی یا هویت جنسیت‌ات قربانی خشونت شوی، شکوفا شدن قابلیت‌هایت دشوار خواهد بود.»
واقعا معنی این حرف‌ها در عمل چیست؟ به عنوان یک سازمان با مسئولیت محدود (LLC) سازمان ابتکار عمل چن زاکربرگ محدود به فعالیت‌های خیریه نیست، آنها همین الان هم به سازمانی غیرانتفاعی برای اتصال تمام کلاس‌های درس آمریکا به اینترنت ۲۰ میلیون دلار کمک کرده‌اند. اخبار تازه حکایت از آن دارد که شرکت ابتکار عمل چن زاکربرگ «ماموریت خود را از طریق سرمایه‌گذاری در سازمان‌های غیرانتفاعی، سرمایه‌گذاری‌های خصوصی و مشارکت در بحث‌های سیاست‌گذاری» محقق خواهد کرد و با هر میزان سود می‌تواند به تحقق اهداف سازمان کمک کند. این یعنی این سازمان می‌تواند جهان را نجات دهد بدون آنکه به دره سیلیکون خیانت کرده باشد؛ جایی که نفع شخصی و سود باید همیشه دست به دست شود.
نامه زاکربرگ نکات بدیهی را نمی‌گوید: این که اگر او پول دخترش را بر می‌دارد، برای این است که بچه‌های دیگران بیشترش را نیاز دارند. یکی از پروژه‌هایی که در صفحه فیس‌بوک ابتکار عمل چن زاکربرگ امده internet.org است که در همکاری با ارائه‌کنندگان شبکه موبایل انجام خواهد شد و قرار است دسترسی به اینترنت در دنیای فقیر را فراهم کند. پروژه‌ای که به خاطر جلوگیری از دسترسی «رایگان» به برخی وب‌سایت‌ها مانند فیس‌بوک مورد انتقاد قرار گرفته است.
گرچه این قاعده خیلی دوام نخواهد داشت، اما internet.org به شرکای بالقوه‌اش می‌گوید که ۵۰ درصد کاربرانش شروع به هزینه کردن برای اینترنت در ۳۰ روز گذشته کرده‌اند. استراتژی کهنه‌ای که فیس‌بوک آن را بسیار مناسب یافته: یک معتاد تمام عمر مشتری است.
منبع: وبلاگ مرور کتاب لندن
نظرها
نظری وجود ندارد.