در نشست پاریس چه می‌گذرد؟

پس از گذشت نزدیک به یک هفته از آغاز به کار نشست تغییرات آب و هوایی سازمان ملل متحد در بورژه در شمال پاریس، اکنون اخبار مهمی غیر از سخنرانی‌های سران کشورهای جهان به گوش می‌رسد و کار بر روی جزئیات توافق نهایی احتمالی نیز آغاز شده است.

بر اساس تازه‌ترین اخبار منتشر شده موضوع طرح پیش‌نویس توافقنامه جامع شنبه پنج دسامبر/ ۱۴ آذر در دستور کار این نشست قرار گرفته است. در حال حاضر کشورها در مسائلی از جمله تقسیم وظایف خود در کاهش آلاینده‌ها، مسئله مالی، توان اجرای برنامه‌ها همچنان دارای اختلاف چشمگیری هستند.

وزیر خارجه فرانسه درباره توافقنامه احتمالی گفت: «پیشرفت روند مذاکرات با روند پیش‌بینی شده فاصله اساسی دارد و کشورها باید سازش‌پذیرتر باشند».

لوران فابیوس، وزیر امور خارجه فرانسه که ریاست مذاکرات «کاپ ۲۱» را بر عهده دارد سه روز پیش اعلام کرده بود که مذاکرات «بسیار کند» پیش می‌رود و به سران ۱۹۵ کشور حاضر در این کنفرانس هشدار داد که فرایند مذاکرات را تسریع بخشند.

همچنین لوران فابیوس گفته بود که چین در روند مذاکرات توافقنامه اقلیمی پاریس، نقش موثری داشته و پیشنهادهای قابل قبولی ارائه کرده که متن توافق تأثیر به سزایی داشته است.

همزمان روزنامه گاردین به نقل از منابع موثقی که در این نشست حضور دارند، از کارشکنی و موضع سخت عربستان درجهت کاهش گازهای گلخانه‌ای خبر داد. علاوه بر این گاردین از نقش هند به عنوان «نقش مسدود کننده» در درستیابی به توافق نام برد.

طبق آخرین اخباری که از روند مذاکرات پاریس منتشر شده است، کشورهای عضو اتحادیه اروپا اهداف جدیدی را برای خود تعیین کردند. از جمله این اهداف کشورهای عضو این اتحادیه تا سال ۲۰۳۰ باید به مکانیسمی دست یابند که ۶۵ درصد از زباله‌های شهری خود را بازیافت کنند. همچنین سران اتحادیه اروپا کاهش دفن زباله را در دستور کار خود قرار دادند. طرحی بلندپروازانه که طبق آن حداکثر تا۱۰ درصد از زباله‌های شهری را می‌توان دفن کرد.

چین و تعهد بلندپروازانه

کشور چین در اقدامی جسورانه اظهار داشت که تا سال ۲۰۲۰، ۶۰ درصد از انتشار آلاینده‌های عمده و مضر خود در بخش تولید انرژی را تقلیل خواهد داد. رقمی که به واقع فرا‌تر از انتظار جامعه بین‌الملل می‌نماید.

این کشور همچنین متعهد شد تولید گاز دی اکسید کربن خود را که عمدتاً محصول استخراج ذغال سنگ در سطح گسترده برای تولید برق است را تا سال ۲۰۲۰، ۱۸۰ میلیون تن کاهش دهد.

البته یافته‌هایی که اخیراً منتشر شد نشان می‌دهد که کشور چین تاکنون ۱۷ درصد بیشتر از آنچه قبلًا به سازمان ملل متعهد شده بود زغال سنگ می‌سوزاند. بسیاری این اقدام دولت چین را خیانت زیست محیطی عنوان کردند.

علاوه بر این، مردم پکن، پاییتخت چین و بسیاری دیگر از شهرهای بزرگ این کشور در هفته اخیر از نرخ فزاینده آلودگی‌ هوا به تنگی نفس دچار شده‌اند. غلظت ذرات معلق سرطان‌زا در پکن به ۲۰ برابر حد مجاز رسیده است، به نحوی که شهرداری این شهر مجبور شد بیش از دوهزار واحد تولیدی این شهر را تا اطلاع ثانوی تعطیل اعلام کند. بیش از ۳۰ پرواز از مقصد پکن به شانگ‌های نیز لغو شده است.

تعهد جدید چین به عنوان بزرگ‌ترین تولید کننده گازهای گلخانه‌ای می‌تواند نقطه عطفی باشد در مسیر دستیابی به توافق جامع احتمالی در «کاپ ۲۱».

چالش عمده همچنان پا برجاست

به گزارش رویترز، گویا هنوز هم بزرگ‌ترین چالش نشست‌های آب و هوایی از جمله «پاریس ۲۰۱۵» مساله مالی و چگونگی تأمین هزینه انتقال از سوخت‌های فسیلی به سوخت‌های تجدیدپذیر است. واضح‌تر بگویم مسئله بر سر تأمین هزینه انتقال این تکنولوژی به کشورهای فقیر است.

نشست پیشین تغییرات آب و هوایی که شش سال قبل، در سال ۲۰۰۹ در کپنهاگ دانمارک برگزار شد بدون دستیابی به توافق مهمی پایان یافت. تنها خروجی مهم آن نشست تعهد کشورهای ثروتمند به پرداخت سالانه ۱۰۰ میلیارد دلار به کشورهای فقیر تا سال ۲۰۲۰ به‌منظور مقابله با تغییرات آب و هوایی بود.

ولی اکنون این رقم بسیار ناچیز شمرده می‌شود و نسبت به اهداف بلندپروازانه این نشست درد چندانی را درمان نمی‌کند. گویی شکاف و زخم میان کشورهای فقیر و غنی در کنفرانس پاریس سرباز کرده است.

به گزارش گاردین، تنها ۱۰ درصد از ثروتمندان جهان بیش از نیمی از گازهای گلخانه‌ای زمین را تولید می‌کنند.

به بیانی دیگر و به قول نوام چامسکی، فقط ۹۰ شرکت مسئول انتشار و تولید بیش از دو سوم گازهای گلخانه‌ای و آلاینده‌های زیست محیطی در سطح جهان به شمار می‌آیند. واین‌‌ همان نکته‌ای است که کشورهای فقیر و برخی کشورهای درحال توسعه به آن شکایت دارند و از این رو خواستار کمک بیشتری از کشورهای توسعه یافته و ثروتمند هستند.

بی‌جهت نیست که بسیاری از تحلیلگران و همچنین طرفداران محیط زیست، معضل تغییرات اقلیمی را در ایدئولوژی بازار آزاد و آن ساختاری می‌جویند که به ثروتمندان مجوز چنین اقدامی را اعطا کرده است.

در واقع دهه‌ها آزادسازی مبادلات اقتصادی و سرمایه‌گذاری، ظرفیت دولت‌ها در مواجهه با بحران‌های اقلیمی را کاهش داده و وضعیت پر مخاطره امروز را رقم زده است.

نارندرا مودی، نخست وزیر هند در نشست پاریس با اعلام اینکه کشورش ۳۰ میلیارد دلار در زمینه انرژی خورشیدی سرمایه‌گذاری می‌کند، کشورهای ثروتمند را به لحاظ تاریخی سرزنش کرد و آن‌ها را مقصر وضع فعلی دانست و از این رو خواستار کمک‌های هرچه بیشتر این قبیل کشور‌ها شد.

در آمریکا نمایندگان جمهوری‌خواه کنگره این کشور بار‌ها با کارشکنی‌های خود نشان داده‌اند که مخالف تصویب پرداخت میلیارد‌ها دلاری هستند که رئیس‌جمهوری این کشور برای کمک به کشورهای در حال توسعه در زمینه مقابل با گرمایش زمین وعده داده است.

۲۵۰ هزار نفر قربانی سالیانه گرمایش زمین

همزمان با کنفرانس پاریس و تلاش برای چاره‌جویی در محدود کردن گرمایش زمین، سازمان جهانی بهداشت گزارش حیرت‌آوری منتشر کرد.

طبق این گزارش، در صورت محدود نکردن گرمایش زمین تا سال ۲۰۳۰، سالانه به طور میانگین ۲۵۰ هزار نفر در اثر بیماری‌های ناشی از این پدیده جان خود را از دست خواهند داد. شیوع بیماری‌هایی نظیر وبا و مالاریا بر اثر گرمایش زمین و رانش زمین‌های کشاورزی در پی سیل و آلودگی آب‌ها رقم خواهد خورد.

سازمان جهانی بهداشت اظهار امیدواری کرده است که با انتشار این گزارش در حین برگزاری نشست تغییرات آب و هوایی پاریس، بتواند تلنگری به سران کشورهای حاضر در این نشست بزند. اکنون شاید انتشار این قبیل گزارش‌ها بتواند انتظار لوران فابیوس مبنی بر سرعت بخشیدن به مذاکرات را محقق کند.