هنجارهای مردانگی، تله مرگ مردان

امسال در روز جهانی زن از جدیدترین شماره قدیمی‌ترین نشریه فمینیستی جهان «هرتا» رونمایی شد که موضوع اصلی این شماره آن بررسی مردانگی است. این نشست با حضور جمعیتی نزدیک به ۱۰۰ نفر در رستورانی در مرکز شهر استکهلم هشتم مارس ۲۰۱۶ برگزار شد.

لوئیس لیند فورش، رئیس انجمن فمینیستی «فردریکا برمر» و مدیر مسئول هرتا، مراسم را با توضیحاتی درباره شناسنامه و خط مشی انجمن و این نشریه که به عنوان قدیمی‌ترین نشریه فمینستی جهان شناخته شده است، شروع کرد. این نشریه از سال ۱۸۵۹ نخست به نام «نشریه ای برای خانه» منتشر شد و از سال ۱۹۱۴ تحت نام هرتا، شخصیت زن چالشگر رمان بحث انگیز نویسنده معروف سوئدی فردیکا برمر به کار خود ادامه داد و از سال ۲۰۱۵، دو شماره در سال منتشر می‌شود.

رئیس انجمن فمینیستی «فردریکا برمر» تاکید کرد که این نشریه و انجمن از همان آغاز این هدف را دنبال کرده که مردان را نیز درگیر مباحثی کند که از آن به عنوان «مسائل زنان» نام برده می شود.

سپس ایدا موو، سردبیر هرتا درباره اهمیت اختصاص ویژه نامه صد و پنجاه و هفتمین سال انتشار این نشریه به بررسی مردانگی سخن گفت و تاکید کرد که بدون تغییر الگوهای مردانگی، برابری جنسیتی به دست نخواهد آمد.

سپس سردبیر با پرفسور لارش یارلمت یکی از نخستین پژوهشگران مردانگی در جهان و مهرداد درویش پور استاد دانشگاه و پژوهشگر جنسیت و قومیت که هر دو دراین شماره نشریه مقالاتی منتشر کرده‌اند، گفت وگو کرد.

یارلمت در پاسخ به پرسش این که چرا هنجارهای مردانگی را تله مرگ مردان خوانده است، گفت:

«آمار خودکشی، بزه کاری، خشونت، جنایات و جنگ‌ها، حوادث رانندگی، مرگ‌های ناشی از حوادث رانندگی و غرق شدن، طول عمر کمتر و بسیاری از بیماری‌ها، خطرات و ناملایمات اجتماعی در مردان به مراتب بیشتر از زنان است. به عنوان نمونه در حالی‌که ۹۰ درصد خشونت‌ها در جهان توسط مردان اعمال می‌شود، باز هم این خود مردان هستند که در جنگ‌ها و زد و خوردهای خیابانی و جنایت‌ها قربانی خشونت مردانه می‌شوند. به عبارت دیگر، الگوهای مردسالارانه که برای اعمال سلطه بر زنان و تثبیت آن آفریده شده، تنها زنان را قربانی نساخته است، بلکه خود مردان نیز در تله مرگی که هنجارهای مردانه آفریده است، قربانی می‌شوند.»

یارلمت در پاسخ به این پرسش سردبیر که آیا امیدی به تغییر هنجارهای مردانه که یکی از شرط‌های اصلی رشد برابری جنسیتی است وجود دارد گفت: «این در گروی آموزش هرچه بیشتر الگوهای نوین مردانگی به مردان است.»

در پاسخ به همین سئوال مهرداد درویش پور ضمن تائید نظر یارلمت تاکید کرد که تغییر الگوهای مردانگی بیش از هر چیز با افزایش قدرت زنان در خانواده و اجتماع مرتبط است. به عبارت روشن تر برابری جنسیتی بیش و پیش از آن که محصول تغییر رفتارهای مردان باشد، محصول افزایش قدرت زنان است که در پی آن بسیاری از مردان وادار به تغییر رفتار و طرز تلقی خود شده‌اند.

او در پاسخ به پرسش دیگر سردبیر هرتا درباره رابطه مردانگی نوستالژیک و افراط گرایی گفت: «البته ایدئولوژی‌های اتوریته گر و افراطی مستقیما زائیده حاشیه نشینی و بی قدرتی نیستند، بلکه ناسیونالیسم افراطی، راسیسم و بنیادگرایی اسلامی نمونه‌هایی از ایدئولوژی های افراطی هستند که با الگوهای خشن مردانگی و اقتدارگرا مرتبطند. با این همه پژوهش‌ها نشان می دهند که به حاشیه رفتن موقعیت مردان چه بر اثر تحرک طبقاتی روبه پایین باشد، چه به دلیل تبعیض نژادی، چه به دلیل از دست دادن اقتدار سابق در نظام جنسیتی قدرت و چه کاهش نفوذ آنان در برابر فرزندان، جملگی می‌تواند خطر رشد الگوهای نوستالژیک مردانگی را افزایش دهد. امری که به نوبه خود مردانگی واپسگرا، محافظه کاری، سنتی‌تر شدن، مذهبی‌تر شدن، پدرسالارتر شدن و افراطی شدن را می‌تواند دربر داشته باشد. مردانگی نوستالژیک در جامعه اکثریت می‌تواند به رشد ناسیونالیسم افراطی و نژادپرستی در میان حتی نسل جوان منجر شود، حال آن که در اقلیت‌های قومی که از کشور های اسلامی مهاجرت کرده‌اند، می‌تواند رادیکالیسم اسلامی و اسلام گرایی افراطی را تقویت کند.