بودجه فرهنگی کشور به چه اشخاص و نهادهایی داده می‌شود؟
اسماعیل حسینی – بیش از هزار میلیارد تومان بودجه برای امور فرهنگی در نظر گرفته شده. مطابق جدول شماره ۱۷ اشخاص یا نهادهای وابسته به رهبر نظام از بخش عمده‌ای از این میلغ بهره‌مند می‌شوند.
اسماعیل حسینی
محمد تقی مصباح یزدی در مراسم «عمامه‌گذاری»
هر سال هنگام تصویب لایحه بودجه کشور در مجلس، یکی از بحث‌های داغ، بودجه فرهنگی است. روزنامه شرق در شماره ۲۵۶۴ خود گزارشی در «معرفی» اشخاص حقیقی و حقوقی دریافت‌کننده بودجه فرهنگی ایران منتشر کرده که شایان توجه است. نویسندگان این گزارش، بر روی هویت مدیران یا مالکان حقیقی و حقوقی مؤسسات و مراکز به اصطلاح فرهنگی کشور تمرکز کردهاند به گونه‌ای که کلّیّت گزارش آنان به صورتی معنادار و تلویحی نشان می‌دهد که همه دریافت‌کنندگان بودجه‌ی بیش از هزار میلیارد تومانی فرهنگی دولتی در "جدول شماره ۱۷" پیوست لایحه بودجه − که یه همین عنوان شهرت یافته − به جریان اصولگرای افراطی یا محافظه‌کار طرفدار رهبر نظام اسلامی تعلق دارند.
نویسندگان گزارش، گویا به دلیل ملاحظاتی نتوانسته‌اند از همه مراکز نام ببرند. برای نمونه از "مؤسسه پژوهشی و فرهنگی انقلاب اسلامی" که (با بودجه ۱۴ میلیارد تومان) به صورت مستقیم زیر نظر آیت الله خامنه‌ای و دفتر او اداره می‌شود، ذکری در گزارش نیامده است. همچنین، بودجه‌ای (به مقدار ۳۰ میلیارد تومان) با عنوان «کمک به آستان‌های زیر نظر مقام معظم رهبری» در جدول آمده است که در لایحه دولت نبوده و نمایندگان مجلس به فهرست بودجه‌بگیران اضافه کردهاند و نام شخص یا مرکزی را که بودجه به حساب او واریز می‌شود، در جدول ذکر نکرده‌اند. این نیز در گزارش شرق نیامده است. ما در اینجا بدون آن ملاحظات نگاهی گذرا به ماجرا خواهیم انداخت. گفتنی است که در نوشته حاضر تنها به برخی از مراکز و اشخاص یاد شده در جدول پرداخته‌ایم و شمار آنها بیش از این است که آورده‌ایم.
قالب‌های تخصیص بودجه فرهنگی کشور
بودجه فرهنگی کشور عمدتاً در سه قالب، تخصیص، تصویب و پرداخت می‌شود:
۱- بخشی به وزارت ارشاد، مؤسسات، شوراها و ستادهای دولتی تخصیص داده می‌شود که کارکرد آنها را به طور عمده، فرهنگی تعریف کردهاند.
۲-بخشی به نهادهای دولتی و حکومتی پرداخت می‌شود که فرهنگی نیستند ولی در آنها یک بخش یا معاونت کار فرهنگی انجام می‌دهد. برای نمونه، نهاد عقیدتی سیاسی یا معاونت فرهنگی در نیروهای نیروهای مسلح، وظیفه تبلیغی ـ فرهنگی دارند.
۳- برخی مؤسسات غیردولتی که به آنها بودجه‌ای دیگر و طبق جدولی پیوستی به لایحه بودجه کشور با عنوان «جدول ١٧» تعلق می‌گیرد؛ مانند حوزه علمیه قم و مؤسسات وابسته به آن، هیئت رزمندگان اسلام، طرح زیارت و تعداد پرشماری مؤسسه که تحت عناوینی مانند علمی، آموزشی، پژوهشی و فرهنگی دسته‌بندی شده‌اند. ظاهرا مؤسسات جدول ۱۷ از طرق دیگر هم از دولت و هم از منابع دیگر (مانند رهبر، وجوهات شرعی مردم و موقوفات) بودجه دریافت میکنند.
اشخاص و مراکزی که بودجه می‌گیرند
با مرور نام مالکان و مدیران مؤسسات گروه سوم و نگاهی به اساس‌نامه آنها، درمی‌یابیم که همه آنها در چند وجه با یکدیگر شباهت و اشتراک دارند:
۱- بیشتر این مراکز، تحت ریاست و اشراف روحانیان حوزه علمیه قم‌اند و در راستای منویات آیت الله خامنه‌ای در حوزه دین و فرهنگ کشور و منطقه فعالیت میکنند و وظیفه تبلیغ یا تحکیم و تئوریزه‌سازی مبانی نظری و ایدئولوژیک نظام اسلامی و قرائت جمهوری اسلامی از اسلام را بر عهده دارند.
۲-تقریباً همه مدیران مراکزی که در جدول ۱۷ بالاترین بودجه‌ها را دریافت میکنند، منصوب آیت الله خامنه‌ای یا دفتر او هستند: مراکزی مانند شورای عالی حوزه علمیه قم (بودجه: بیش از ۳۵۱ میلیارد تومان)، شورای عالی برنامه‌ریزی حوزه علمیه خراسان (۸۱ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان)، نمایندگی رهبری در دانشگاه‌ها (بیش از ۱۰۵ میلیارد تومان)، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه عملیه قم (بیش از ۱۰۲ میلیارد تومان)، مرکز خدمات حوزه علمیه قم (که وظیفه خدمات رفاهی به طلاب را برعهده دارد: بیش از ۴۰۲ میلیارد تومان)، جامعة المصطفی (۲۵۶ میلیارد تومان)، مجمع جهانی اهل بیت (۳۸ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان)، شورای سیاستگذاری حوزه علمیه خواهران (نزدیک به ۲۰۳ میلیارد تومان)، شورای سیاستگذاری ائمه جمعه (بیش از ۳۸ میلیارد تومان)، مؤسسه پژوهشی و فرهنگی انقلاب اسلامی (۱۴ میلیارد تومان)، مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت (۶ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان) و....
نام‌های آشنا
اما برخی از مالکان نام‌آشنای مراکز مذکور در جدول ۱۷ که بودجه به آنها تعلق گرفته است:
ـ سید محمد خامنه‌ای برادر آیت الله خامنه‌ای برای بنیاد حکمت اسلامی صدرا. بودجه: حدود ۴ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان.
ـ سید هادی خامنه‌ای برادر آیت الله خامنه‌ای برای پژوهشکده تاریخ اسلام. بودجه: نزدیک به ۵۰۰ میلیون تومان.
ـ آیت الله مصباح یزدی، برای مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی. بودجه: ۲۸ میلیارد تومان.
ـ آیت الله هاشمی شاهرودی، برای دانشگاه عدالت: ۴ و نیم میلیارد تومان.
ـ غلامعلی حداد عادل، برای بنیاد سعدی. بودجه: ۷ میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان.
ـ آیت الله جوادی آملی برای مؤسسه اسراء. بودجه: بیش از ۱۱ میلیارد تومان. جوادی آملی به همراه آیت الله سبحانی و آیت الله مصباح‌یزدی برای مرکزی دیگر نیز با نام مجمع عالی حکمت اسلامی، بودجه‌ای معادل حدود ۲ و نیم میلیارد تومان دریافت میکند.
ـ آیت الله جعفر سبحانی برای مؤسسه امام صادق. بودجه: بیش از ۴ میلیارد تومان. او به همراه آیت الله جوادی آملی و آیت الله مصباح یزدی بودجه‌ای معادل ۲ و نیم میلیارد تومان برای مجمع عالی حکمت اسلامی دریافت میکند.
ـ آیت‌الله سیدمحمدرضا مدرسی‌یزدی، عضو شورای نگهبان و نامزد اخیر مجلس خبرگان که هدف رأی سلبی قرار گرفت و رای نیاورد، برای مؤسسه پرتو ثقلین. بودجه: یک میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومان.
ـ حجت‌الاسلام محمدرضا نقدی برای مؤسسه ترجمان وحی. بودجه: بیش از یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان. در میان نام هیئت مدیره این مؤسسه، به نصرالله چمران، برادر مصطفی چمران و محسن پرویز، معاون وزیر ارشاد در دولت‌های نهم برمی‌خوریم.
ـ وحید جلیلی، برادر سعید جلیلی برای جشنواره عمار. بودجه: حدود ۴ و نیم میلیارد تومان.
ـ سردار علی‌اکبر مداحی برای هیئت رزمندگان. بودجه: بیش از یک میلیارد تومان. مؤسسان این هیئت عبارتند از: منصور ارضی، سعید حدادیان، حسین سازور، محمود کریمی و محمدرضا طاهری.
ـ حجت الاسلام نواب معاون سیاسی جامعه روحانیت مبارز، برای دانشگاه ادیان و مذاهب: بیش از ۴ میلیارد تومان.
ـ حجت الاسلام رضا مختاری که اخیرا نامزد مجلس خبرگان شد ولی رأی نیاورد، برای مؤسسه کتاب‌شناسی شیعه. بودجه: بیش از ۳۰۰ میلیون تومان.
ـ حجت الاسلام حمید روحانی برای بنیاد تاریخ‌پژوهی و دانش‌نامه انقلاب اسلامی: نزدیک ۳ و نیم میلیارد تومان. او سال‌ها است که به نگارش تاریخ انقلاب از دیدگاه نظام اسلامی مشغول است و در چند سال اخیر سخنان تند او علیه منتقدان داخلی نظام خبرساز بوده. حمید روحانی چندی پیش درباره هاشمی رفسنجانی گفت: «نقشی که امروز آقای هاشمی رفسنجانی در قبال مقام معظم رهبری ایفا میکنند همان نقشی است که سید کاظم شریعتمداری در برابر امام دنبال می‌کرد.»
ـ حجت الاسلام محسن قرائتی برای بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود. بودجه: بیش از یک میلیارد تومان. به او ۴۴ میلیارد تومان نیز برای ستاد اقامه نماز تخصیص یافته است.
به ظاهر، نظارت دقیقی بر هزینه‌کرد این بودجه‌ها نمی‌شود یا دست کم، نتیجه نظارت‌ها اعلام نمی‌گردد و حتی از دسترس نمایندگان مجلس نیز بیرون است. این امر، حتی اعتراض برخی اصولگرایان را نیز برانگیخته است به گونه‌ای که بنابر گزارش روزنامه شرق، کوچک‌زاده نماینده تندرو اصولگرا در این باره گفته است: «نهاد یا مؤسسه مذبور ممکن است مبالغ دریافتی را برای خرید اتومبیل، خانه یا مواردی از این دست هزینه کند که در این صورت هم قابل‌حسابرسی و نظارت نیستند.... بهتر است با شفاف‌سازی، از هزینه‌کردن این مبالغ در جاهای غیرضروری جلو‌گیری کرد.»
نظرها
علی سلماسی
مگه میشه؟!! فکر کردم مقاله طنزه . اونوقت ما باید اقتصاد مقاوتی و نرمش قهرمانانه بکنیم.
adam
واقعاّ شما مُلا ها فکر میکردید روزی برسد در پول غرق باشید؟ ملای شپشو حق فرزندان ایران را بخاطر جهل و نادانی تناول میکند. اگر مردم آگاه بودند سواری هم نمی دادند. بگفته آن مرد چپ اندیش دین افیون جامعه است. ای ملت ایران از قید این دین خود را رها کنید اگر میخواهید رستگار شوید . خسته شدیم از بس که گفتیم فکر کنم یک رضا شاه مشکل ما را حل میکند. گویا به زبان خوش کار راه نمی افتد.
بابکان
دستتان درد نکند. بسیار خوب. این گونه اطلاع رسانی ها قیمت بسیار دارد. کاش فهرستی از بودجه های سال 94 را هم مینوشتید.
shamim
آخوند خر است بالابلاگ ۰ کلیک امروز در جایی مطلبی با این عنوان خواندم و خیلی ناراحت شدم.نویسنده، اخوندهایی را که تمام عمرشان دست به سیاه و سفید نزده اند و هیچوقت کار نکرده اند و حتی از سربازی نیز معافند و تنها حرف مفت زدن را خوب بلدند، به خرهای زحمتکش میهن که شب و روز بار می‌‌برند و کار میکنند تشبیه کرده بود.من می‌‌خواهم در اینجا از خران زحمتکش وطن عذرخواهی کنم و از نویسندگان محترم تقاضا کنم که بیش از این با حیثیت و آبروی آنان بازی نکنند و طوری نکنند که طوری شود که خرها فکر کنند طوری شده است.من در اینجا صراحتا عرض می‌‌کنم که خوشحالم که آخوند خر نیست.زیرا اگر که آخوند خر بود با توجه به جمعیت میلونی آنها در ایران، خرهای زحمتکش ما بیکار می‌‌گشتند و در نتیجه انجام طرح اقتصاد خرکی، ببخشید مقاومتی به فرمودهٔ رهبر عزیز به اشکال بر می‌‌خورد.امیدوارم روحانیون عزیز حرفهای مرا توهین به خود مپندارند.قصد من تنها بیان واقعیاتی بود که غیر قابل انکارند.من شخصاً احترام خاصی برای خران ببخشید روحانیون عزیز قائلم.
حمید
فرصت خواندن مقاله نبود. فقط به عکس کلاه گذاری بر سر نگاهی شد. که نمایانگر کلاه بر سر گذاری آخوند است بر سر دین خدا. که خدا فقط و فقط میتواند انسان را ملبس به لباس تقوا و هدایت کند اما آخوند با عمامه و عبا خود و رهروان خود را در کنار شیطان به داخل آتش جهنم.