کن ۲۰۱۶: زنان پابرهنه تا برابری جنسی

پابرهنه رفتن روی فرش قرمز، تولید فیلم‌هایی با عوامل زن، برنامه‌های پنجاه پنجاه در صنعت سینما و جشنواره امسال کن. آیا تلاش‌های زنان برای برابری جنسیتی در صنعت سینما و مقابله با کلیشه‌‌های جنسی به نتیجه خواهد رسید؟

همزمان با برگزاری شصت و نهمین جشنواره کن از ۱۱ تا ۲۲ می، وزیر فرهنگ سوئد اعلام کرد که انستیتوی فیلم سوئد از سال ۲۰۱۲ طرحی را آغاز کرده که بر اساس آن قرار است برابری جنسی در صنعت سینما ایجاد شود. طرح موسوم به پنجاه/ پنجاه سوئد تا سال ۲۰۲۰ ادامه خواهد داشت، طرحی که انستیتوی فیلم بریتانیا هم مشابه آن را دارد و در آمریکا هم از سوی اتحادیه آزادی‌های مدنی آمریکا با ارائه کمکی‌های مالی دنبال می‌شود.

با وجود این خبرها زنان هنوز سهم برابری در تولیدات سینمایی و در حضور جشنواره‌ای ندارند و امسال هم در میان ۲۱ فیلم بخش جایزه کن، تنها ۳ فیلم از کارگردانان زن حضور داشت؛ یعنی یک نفر بیشتر از جشنواره سال گذشته کن. مارن آده از آلمان، آندره‌آ آرنولد از بریتانیا و نیکول گارسیا از فرانسه کارگردانان زن حاضر در کن ۲۰۱۶ بودند.

با این حال ستاد برگزاری جشنواره کن بیکار ننشست و دو برنامه «گفت‌‌وگوی زنان در تکاپو» و «جایزه زنان در تکاپو» را با همکاری اشخاص و موسسات تجاری راه انداخت. بر این اساس، این برنامه‌ها تلاش کرده‌اند تا شبکه‌ای از زنان برای بررسی برابری جنسیتی ایجاد کنند. سوزان ساراندون، چهره مطرح این برنامه بود که امسال برای دومین بار برنامه‌هایی را برای پیگیری برابری جنسیتی در سینما پی گرفت.

علاوه بر برنامه‌های جشنواره‌ای، مؤسسه «با هم کار را تمام می‌کنیم» بخش دیگری از  فعالیت‌ها برای سهم خواهی زنان در سینماست که بازیگر هندی-آمریکایی، فریدا پینتو آن را راه‌ انداخته تا تلاش‌ زنان فعال در عرصه سینما برای تقویت برابری جنسیتی یک جا جمع شود.  اولین پروژه این مؤسسه «با هم، حالا» نام دارد که بر اساس آن، ۷ فیلم کوتاه را آغاز کرده که تیم سازنده آنها همه زن هستند و تمام کارها را از  نویسندگی، کارگردانی و بازیگری خود انجام می‌دهند.

مطالبه حضور برابر زنان در صنعت سینما هنوز راه زیادی تا محقق شدن دارد. اغلب زنان حاضر در جشنواره کن امسل ابراز امیدواری کرده‌اند که زنان سرانجام از مقابل دوربین به پشت دوربین بروند. مارن آده‌ا کارگردان آلمانی حاضر در کن در عین‌حال معتقد است که هرچند در شرایط فعلی برنامه‌های پنجاه پنجاه می‌تواند کمک کند، اما بهتر است از آن اول برای زنانی که در حال حاضر وارد سینما شده‌اند استفاده شود، نه برای جذب و تشویق چهره‌های جدید زنان برای ورود به سینما.

زنان فعال در عرصه سینما می‌گویند که هنوز چهره و جذابیت جنسی حرف اول را در راه ورود زنان به صنعت سینما می‌زند و فیلمنامه‌هایی که زنان نوشته‌اند اغلب به مرحله تولید نمی‌رسد.

پابرهنه روی فرش قرمز

جشنواره کن امسال علاوه بر این تلاش‌ها، چند رویداد خبرساز هم داشت. جولیا رابرتز بازیگر مشهور هالیوود امسال با فیلم «مانی مانستر» ساخته جودی فاستر به کن رفته بود که وقتی روی فرش قرمز کن قرار گرفت٬ در میانه راه کفش‌های پاشنه بلندش را درآورد و پابرهنه مقابل دوربین عکاسان ظاهر شد. علاوه بر او سوزان سارندون هم با کفش پاشنه تخت روی فرش قرمز رفت.

سال گذشته هم کن به خاطر کفش‌های پاشنه بلند خبر ساز شده بود. اجبار زنان شرکت‌کننده در جشنواره فیلم کن به پوشیدن کفش‌های پاشنه بلند و جلوگیری از ورود زنان با کش پاشنه تخت اعتراضات زیادی را به دنیال داشت اعتراضی که مدیر جشنواره آن را «شایعاتی بی‌اساس» نامید.

جولیا رابرتز در حالی پابرهنه فرش قرمز کن رفت که همزمان اخبار مقاومت یک زن بریتانیایی در برابر اجبار به پوشیدن کفش پاشنه بلند در محل کار در رسانه‌ها انعکاس داشت.

منتقدان، اجباری بودن پوشیدن کفش پاشنه بلند در این فستیوال را نشانه‌ای از تبعیض جنسیتی می‌دانند و معتقدند که پوشیدن کفش پاشنه‌بلند باید اختیاری باشد به ویژه اینکه پوشیدن این کفش‌ها برای برخی با سن بالا یا به دلایل پزشکی دشوار است.

سوزان سارندون و کارگردانی فیلم‌های پورنس

چهره خبرساز دیگر جشنواره امسال کن سوزان سارندون، بازیگر معروف آمریکایی و برنده اسکار بود. او که ۶۹ ساله است، در مراسم ۲۵ سالگی فیلم فمینیستی تلما و لوییز اعلام کرد که می‌خواهد در دوران بازنشستگی‌اش و در ۸۰ سالگی فیلم پورن بسازد چون در حال حاضر پورنوگرافی بسیار مردانه و وابسته به نگاه آنها به سکس است در حالی که زنان می‌توانند رابطه جنسی را با نگاه بهتری ارائه دهند.

او گفته است: «من به‌اندازه کافی پورن ندیده‌ام که بدانم مشکلش چیست، اما اغلب محصولات پورنوگرافی خشن هستند و برای زنان لذتی ندارند.»

سارندون در ادامه توضیح داده که بارها تلاش کرده تا صحنه‌ رابطه جنسی را طوری بازی کند که برای زنان واقعی‌تر باشد. او فیلم «گرسنگی» تونی اسکات (۱۹۸۵) را مثال زده که درآن کارگردان در فیلمنامه پیش‌بینی کرد بود که او برای شروع هماغوشی با هنرپیشه زن فیلم، مست باشد. اما او به کارگردان گفته که آیا واقعا لازم است که برای این صحنه مست باشد؟ آیا جالب‌تر نیست اگر این صحنه با میل و زغبت شخصی و داوطلبانه باشد؟