آیا باید از بلوغ زودرس بچه‌ها نگران شویم؟

هانا تازه وارد ۸ سالگی شده است اما علائم بلوغ او خیلی سریع پیش می‌روند. مادرش شوکه شده است. نوک پستان‌های هانا برجسته شده‌اند و این برای هانا اصلا خوشایند نیست. او دلش نمی‌خواهد بلوز بپوشد یا کسی را بغل کند. آنها به پزشک مراجعه کرده‌اند و همانطور که مشخص است این‌ها همه علائم شروع بلوغ و تغییرات هورمونی است. هانا یک دختر ریزه و لاغر است. مادرش اصلا انتظار نداشت که در سه سال آینده دخترش به بلوغ برسد و این واقعیت برای او بسیار ترسناک است.

بلوغ زودرس اتفاقی بسیار شایع است. در گزارشی آمده که پسرهای گروه کر نمی‌توانند به استانداردهای کرخوانی برسند چون با بلوغ زودرس و با دورگه شدن صدا آنها از پیشرفت در کر باز می‌مانند. به طور معمول پسرهای آواز خوان تا ۱۶ سالگی فرصت تمرین آواز دارند در حالی که حالا بسیاری از آنها در ۱۳ سالگی کارشان را رها می‌کنند.

پیتر هیندمارش پرفسور غدد اطفال در بیمارستان گریت اورمند استریت لندن معتقد است جمع‌آوری اطلاعات درباره بلوغ مردان بسیار سخت است و بسیاری از آنها بر پایه روایت‌ها و شنیده‌هاست. اما در مورد دختران بلوغ با اولین تخمک گذاری مشهود و عینی است. بر اساس پژوهشی در طی سال‌های ۱۹۵۸ تا ۲۰۰۵،  رشد پستان که علامت شروع بلوغ است به طور متوسط نه ماه زودتر شروع شده است.

هیندمارش می‌گوید زمان تخمک‌گذاری اول چندان تغییری نداشته است و فقط دو ماه و نیم زودتر از ۱۳سالگی آغاز می‌شود.

متوسط شروع بلوغ در دختران ۱۰ سال و ۹ ماه و در پسران ۱۱ سال و نیم است. نشانه بلوغ پسران رشد بیضه است و  بلوغ دختران با رشد پستان شروع می‌شود. امروزه تعداد بیشتری از بچه‌ها توسط پزشک عمومی به  متخصص ارجاع داده می‌شوند چون والدین نگران رشد سریع فیزیکی و فیزیولوژیکی فرزندشان نسبت به هم‌سن ‌و سال‌هایشان هستند.

معمولا این تغییرات را به افزایش وزن در کودکان ربط می‌دهند. تغذیه بهتر به طور کلی سن بلوغ را کاهش می‌دهد. تغییرات هورمونی وقتی آغاز می‌شوند که وزن بدن به حد خاصی برسد. در سبک زندگی مدرن تعداد کودکان چاق بیشتر شده و این موضوع می‌تواند با بلوغ زودرس مرتبط باشد. هیندمارش می‌گوید: «رابطه بین وزن بدن و بلوغ بسیار محتمل است اما این یافته‌ها تازه هستند. هرچند که این موضوع با عقل جور در می‌آید اما این‌ فقط یک نظریه است. انسان گونه‌ای است که علاقه زیادی به ازدیاد نسل دارد و تمایل زیادی دارد که آن را هرچه زودتر شروع کند.»

در یک مقاله منتشر شده در مجله سلامت نوجوانان یافته‌هایی ارائه شده است که بلوغ زودرس در دخترانی که با پدران بیولوژیکی خود زندگی نمی‌کنند بیشتر اتفاق می‌افتد. دلیل این موضوع روشن نیست اما  محققان بر این باورند که این موضوع ممکن است با مردان غیر خونی (دوست پسر یا شوهر مادر) در زندگی کودک مرتبط باشد. آنها می‌توانند بیولوژی دختر را تغییر بدهند. دلیل دیگر می‌تواند عدم حضور پدر باشد. غیبت پدر به او این هشدار را می‌دهد که مردان کمی اطرافش وجود دارند و این تغییرات هورمونی را سریع‌تر می‌کند.

اراده برای ادامه نسل آنقدر قوی است که سیستمی بسیار حساس به تغییرات در انسان ایجاد کرده است. سیستم هورمونی به گونه‌ای طراحی شده که با کوچکترین نشانه‌ای از تغییر یا موقعیتی که منجر به تولید مثل می‌شود سازگار است و وضعیتی را ایجاد می‌کند که در آن احتمال زاد و ولد بیشتر شود.

مطالعات پژوهشی دیگر نیز مانند همین پژوهش درباره پدر غایب، نتایجی گیج‌کننده دارند. مثلا یک پژوهش استرالیایی نشان می‌دهد دختری که برادران بزرگ‌تر دارد، دیرتر بالغ می‌شود. تحقیق دیگری قرار گرفتن در معرض نور مصنوعی و صفحه تلویزیون را دلیل بلوغ زودرس می‌داند و یا پژوهش دیگری می‌گوید بلوغ زودرس نتیجه ارتباط ضعیف مادر و فرزند است.

از آنجایی که غریزه‌های تکاملی اولیه ما با پیچیدگی‌های زندگی در قرن ۲۱ برخورد کرده است، بلوغ زودرس محتمل‌تر است. ما نمی‌توانیم مکانیزم این مساله را به طور کامل بفهمیم، اما می‌دانیم که بلوغ زودرس باعث چه مشکلات شدیدی می‌شود. برای کودکان بزرگترین مشکل برجسته شدن در میان گروه همسالان است. آنها درشت‌تر از دوستان خود هستند و برای نشستن روی نیمکت‌های کلاس مشکل پیدا می‌کنند. همچنین کودکان دبستانی راه سازگاری با دختری را که به بلوغ رسیده است بلد نیستند.

از طرف دیگر این باعث سردرگمی کودک می‌شود زیرا هورمون‌های جنسی زنانه ترشح می‌شود در حالی که مغز کودک هنوز پذیرای شرایط جدید نیست. بچه‌ها در سنین دبستان کودک هستند؛ بازی‌های آنها بر اساس خیال و فانتزی است در حالی که بلوغ یک مساله بسیار واقعی است و عواقب بلند مدت دارد. این عدم تطابق برای بچه‌ها بسیار گیج کننده است.

به طور کلی بلوغ برای دختران بسیار سخت است چون این تغییرات هورمونی با تغییرات خلق و خو و تنش‌های پیش از قاعدگی همراه است. در بلوغ زودرس علاوه بر همه این‌ها کودک باید با شرایط سخت تفاوت با همسالان نیز سازگار شود. مساله تصویر خود از بدن و اعتماد به نفس نیز مهم هستند. کودکان با بلوغ زودرس بزرگتر از بقیه دیده می‌شوند و هرکسی این تفاوت را می‌فهمد. پوشیدن لباس تنگ یا سوتین برای آنها خجالت آور است.

تام فری از بنیاد رشد کودک می‌گوید: «در این سازمان نسبت به ۱۰ سال گذشته تماس‌های بسیار بیشتری از والدین در مورد نگرانی‌های ناشی از بلوغ زودرس دریافت می‌کند. او می‌گوید: «والدین نگرانی‌های بیشتری دارند و دلیل آن مشخص است؛ آنها شنیده‌اند که سوتین‌هایی برای هشت‌ساله‌ها تولید می‌شود. این موضوع که کودک هشت‌ ساله‌ای نیاز به سوتین دارد مساله را برای آنها بغرنج می‌کند.»

بلوغ زود رس فقط مشکلی اجتماعی و روانی نیست. بلوغ زودرس مشکلاتی برای رشد ایجاد می‌کند. دخترانی که زود به بلوغ می‌رسند در ابتدای بلوغ از هم‌سالان خود بلندتر هستند اما با افزایش سن کوتاه‌تر از میانگین جامعه هستند. زیرا پریود اولیه دختر سیگنالی به مغز برای توقف یا کم کردن رشد است. بعد از بلوغ، هر فردی بیشتر از دو یا سه سانت بیشتر رشد نمی‌کند.

برای مادر هانا این مشکلی دردناک است. او فکر می‌کند این مساله ناعادلانه است. کودکی به سرعت می‌گذرد و هانا در مسیر تکامل رشد قرار می‌گیرد. او نگران است با رشد بیشتر پستان‌ها و شروع اولین پریود  هانا تبدیل به دختری خجالتی و متمایز شود.

متاسفانه داستان بلوغ زودرس فقط همین‌جا تمام نمی شود. تحقیقات زیادی وجود دارد که بلوغ زودرس را عاملی برای سرطان پستان می‌دانند. همچنین افرادی که زودتر به بلوغ می رسند بیشتر در معرض سرطان تخمدان و بیماری‌های قلبی قرار دارند. اگرچه  در دنیای امروز روند پیشرفت سریع‌تر است اما متاسفانه این موضوع در مورد بلوغ زودرس دختران خبر خوبی نیست.

با بلوغ زودرس چه کنیم؟

یک رابطه صادقانه و دوستانه با دختر یا پسری که با بلوغ زودرس مواجه شده، بهترین کمک است. برای فرزند خود توضیح دهید كه پیدایش این تغییرات در چه سنی طبیعی است و حالا كه در او به صورت زودرس ایجاد شده، چه مراقبت‌ها و درمان‌هایی ضروری است.

ارتباط والدین با مربیان و معلمان، رای کمک به برقراری ارتباط دوستانه این كودكان با هم سن و سال‌های خود بسیار حیاتی است. بیتوجهی به شرایط جسمی و روحی این كودكان در مدرسه ممکن است باعث بروز مشكلات روانی جدی شود. معلمان برای برقراری ارتباط طبیعی بین این كودكان و همكلاسی‌هایشان نقش كلیدی دارند؛ پس حتما با مربیان و مسوولان مدرسه کودکی که دچار بلوغ زودرس شده تماس بگیرید.

منبع: گاردین